Қазақстан Республикасы Білім және ғылым Министрлігі
«Алматы энергетика және байланыс университеті» коммерциялық емес АҚ
Электр энергетика факультеті
“Электротехниканың теориялық негіздері” кафедрасы
БЕКІТЕМІН
ЭЭФ _________________ Денисенко В.И.
«24» 06 2016ж.
Пәннің силлабусы
ETN (II) 2207 -
Электр техниканың теориялық негіздері (II)
5В071800 –Электр энергетикасы мамандығы
Курс 2
Семестр 4
Барлық кредиттер 3
ECTS-гі барлық кредиттер 5
Барлық сағаттар 135
Соның ішінде:
Дәрістер 22
Практикалық сабақтар 15
Зертханалық сабақтар 15
СӨЖ 83
Соның ішінде СОӨЖ 30
есептеу-графикалық жұмыстары 3
емтихан
Алматы, 2016ж.
Силлабус
құрастырған:
химия-ғылымдарының
кандидаты,
АЭжБУ
профессоры – Аршидинов М. М.
Силлабус «Электротехниканың теориялық негіздері» кафедра
отырысында қарастырылды және мақұлданды №10 хаттамада 22.06.2016 ж.
ЭТН кафедрасының меңгерушісі ___________ Жолдыбаева З.И.
Силлабус
электр
энергетика
факультетінің
оқу-әдістемелік
отырысында қарастырылды және бекітілді хаттама №4 24.06.2016ж.
1.
Оқытушылар:
Аршидинов Малик Мамежанович - химия-ғылымдарының кандидаты,
АЭжБУ профессоры, Б -315.
Байланыстар: 8(727)2925455, kaf_toe@mail.ru
2 Аудиториялық сабақтарды өту орыны мен уақыты сабақ
кестесінде көрсетілген, СОӨЖның кестесі электрэнергетика факультетінің
деканатындағы хабарландыру тақтасында (Д 209) көрсетілген және ЭТН
кафедрасында (Б315).
3 Оқу пәнінің сипаттамасы
3.1 Пәннің мақсаты – сызықты электр тізбегіндегі өтпелі кезеңдер мен
төртұштықтар және электр сүзгілерімен қатар, таратылған көрсеткіштері бар
тізбектерді оқып үйрену.
3.2 Пәннің мәселесі
Әртүрлі электротехникалық құрылғыларда болатын кезеңдерде студенттерді
сандық және сапалы түрде білім беруге дайындау.
3.3 Пәнді сипаттау
ЭТН2 пәні 5В071800 – электрэнергетика мамандығығының студенттеріне
арналған, негізгі болып табылады және «ЭЭ электромагниттік және
электромеханикалық үрдістер» модуліне жатады.
ЭТН2 курсында сызықты электр тізбегіндегі орнықты режімдер мен
таратылған көрсеткіштері бар тізбектер мен қатар төртұштықтар мен
сүзгілерді оқып үйренеді.
“Электротехниканың теориялық негіздері 2 ” курсы аяқталған соң студент:
ұғымы болуы қажет:
- Сызықты электр тізбегіндегі өтпелі кезеңді есептеу әдістерін инженерлік
есептерді шығарғанда қолдану;
- Төртұштықтар теориясын пайдалана отырып инженерлік есептерді шығара
алу;
- Таратылған көрсеткіштері бар сызықты электр тізбегінің орнықты режімін
есептеу әдістерін инженерлік есептерді шығарғанда қолдану;
білу:
- Сызықты электр тізбегіндегі өтпелі кезеңді жан жақтылы сандық және
сапалық түрде таңдау және негізгі заңдар;
- Жиілікті электр сүзгілері мен төрұштықтар теориясы;
- Таратылған көрсеткіштері бар сызықты электр тізбегінің орнықты режімін
есептеу әдістері;
қолынан келетіні:
- Сызықты электр тізбегіндегі өтпелі кезеңді бір энергия көзімен есептеу;
- Сызықты электр тізбегіндегі өтпелі кезеңді екі энергия көзімен есептеу;
- Әртүрлі режім кезіндегі төртұштықтардың парамертлерін анықтау, жиілікті
сүзгілердің параметрлерін таңдау;
- Ұзын желіге берілген энергияны талдау;
3.4 Пәннің қайта деректемелері: математика1, математика2, физика,
информатика, ТОЭ1.
3.5 Пәннің кейінгі деректемелері:
өндірістік электроника, кернеуі
1000В-қа дейін және жоғары таратушы құрылғылардың электр жабдықтары,
электрлік машиналар, электр аппараттары, электр тізбектерін және электр
өрістерін талдау, сызықты емес электр тізбектері мен электр өрісінің
теориясы.
4 Пәннің мазмұны және құрылымы
4.1 Теориялық дайындық
Та
қ.
№
Тақырыбы (модулдер, бөлімдер)
Пайдаланған
әдебиеттерді
ң номері
1
Өтпелі кезеңдердің пайда болуы және коммутация
заңдары. Өтпелі, еріксіз және ерікті кезеңдер. R,L
тізбектеріндегі қысқа тұйықталулар. R,L тізбектерінің
тұрақты кернеуге қосылуы. (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 4,6.
2
R,L тізбектерінің тұрақты және синусоидалы кернеуге
қосылуы. R,С тізбектеріндегі қысқа тұйықталулар. R,С
тізбектерінің тұрақты және синусоидалы кернеуге
қосылуы. R,L,C тармақталмаған тізбектердегі өтпелі
кезеңдер. (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 4,6.
3
Конденсатордың апериодтық разряды. Конденсатордың
апериодтық
разрядының
шектік
жағдайы .
Конденсатордың периодтық (тербелістік) разряды. R,L,C
тізбектерін тұрақты кернеуге қосу. (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 4,6.
4
Классикалық әдіспен өтпелі кезеңдерді есептеудің жалпы
жағдайы. Пассивті екіұштылықты әртүрлі формадағы
кернеуге қосу. Өтпелі кезеңдерді есептеуге Лаплас
түрленуін қолдану. (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 4,6.
5
Операторлық формадағы Ом және Кирхгоф заңдары.
Балама операторлық сұлбалар .Өтпелі кезендерді
операторлық есептеу. Өтпелі кезеңнің негізгі жиіліктік
(спектрлік) әдісін есептеу. (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 4,6.
6
Төртұштықтар
және
оның
негізгі
теңдеуі.
Төртұштықтардың
еселеуішін
анықтау.
Төртұштықтардыңа балма сұлбалары (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 4,8,12.
7
Симметриялық
төртұштықтардың
сипаттамалық
кедергісі және беріліс тұрақтысы. Симметриялық
төртұштықтардың сипаттамалық кедергісі және беріліс
тұрақтысы. (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 4,8,12.
8
Жиілікті электр сүзгілері. Жоғары жиілікті сүзгілер.
Төмен жиілікті сүзгілер. Жолақтық және бөгегіш
сүзгілер. (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 4,8,12.
9
Ұзын желідегі тоқтар мен кернеулер. Біртекті сызықтық
теңдеу. Біртекті сызықта орнықты режім.
Біртекті желінің сипаттамасы. (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 3,6,8.
10 Желінің кіріс кедергісі
Гиперболалы фукнциясы бар біртекті желінің теңдеуі.
Толқынның шағылу коэффициенті.Желідегі келісілген
жүктемесі. (2 сағат)
Дәріс,
Ә. 3,6,8.
11 Шығынсыз желі. Бос жүріс, қысқа тұйықталу және
шығынсыз желілердің жүктемелік режимі. Желі
төртұштық түрінде
.
(2 сағат)
Дәріс,
Ә. 3,6,8.
4.2 Тәжірибелік дайындық
4.2.1 Зертханалық жұмыстардың үлгілік тізімдері (15 сағ.)
Тақ.
№
Тақырыбы (модулдер, бөлімдер)
Пайдаланған
әдебиеттердің
номері
1
R – L және R – С тізбектеріндегі өтпелі кезеңдер
4 - сағат
Дәріс, Ә.2
2
R-L-C тізбектеріндегі өтпелі кезеңдер – 4 сағат
Дәріс, Ә.2
3
Пассивті симметриялы сүзгілерді зерттеу - 3 сағат Дәріс, Ә.2
4
Ұзын желінің әртүрлі режимдерін зерттеу – 4 сағат Дәріс, Ә.2
4.2.2 Тәжірибелік сабақтардың тақырыптары (15 сағ.)
Тақ.
№
Тақырыбы (модулдер, бөлімдер)
Пайдаланған
әдебиеттерді
ң номері
1
Бірінші ретті өтпелі кезеңді есептеу (2 сағат)
дәріс Ә. 1,4,7
2
Өтпелі кезеңді классикалық әдіспен есептеу (4 сағат)
дәріс Ә. 1,4,7
3
Өтпелі кезеңді операторлық әдіспен есептеу (4 сағат)
дәріс Ә. 1,4,7
4
Таратқышты көрсеткіштері бар тізбекті есептеу (2
сағат)
дәріс Ә. 1,4,7
4.3 Есепетеу графикалық жұмысытары:
ЭТН2 пәні бойынша 3 есептеу сызба жұмыстары (ЕГЖ) орындалады:
№1 ЕГЖ “ Бірінші ретті сызықты электр тізбектеріндегі өтпелі
кезеңдерді есептеу”;
№ 2 ЕГЖ “ Екінші ретті сызықты электр тізбектеріндегі өтпелі
процестерді есептеу”;
№ 3 ЕГЖ “ Таратқыш параметрлі тізбектерді есептеу ”;
Орындалуы [1, 2] әдістемелік нұсқамаға сәйкес орындалады
Жұмыс түрі
Саны
Тапсырманы
беру
Тексеруге
беру
мерзімі
Қорғау
мерзімі
№1 ЕСЖ
1
1 апта
5 апта
6 апта
№2 ЕСЖ
1
5 апта
9 апта
10 апта
№3 ЕСЖ
1
9 апта
13 апта
14 апта
4.4
СӨЖ тақырыптары
4.4.1 Пассивті екіұштылықты үзіліссіз өзгеретін кернеуге қосу (Дюамель
формуласы мен интегралы).
4.4.2 Өтпелі кезеңнің негізгі жиіліктік (спектрлік) әдісін есептеу.
4.4.3 Төртұштықтардың тізбекті сұлбалары.
4.4.4 Біртекті желінің орнықты синусоидалы режімі.
4.4.5 Қума толқындар.
4.4.6 Біртекті желіде тағайындалған режим.
4.4.7 Біртекті желінің сипаттамасы. Желінің кіріс кедергісі.
4.4.8 Біртекті желінің гиперболикалық фукнциясының теңдеуі.
4.4.9 Толқынның шағылу коэффициенті.
4.4.10 Желінің келісілген жүктемесі.
4.4.11 Төртұштықтар және оның негізгі теңдеуі.
4.4.12 Төртұштықтардың еселеуішін анықтау.
4.4.13 Төртұштықтардың балама сұлбалары.
4.4.14 Симметриялық төртұштықтардың сипаттамалық кедергісі және
тұрақты берілісі.
Студенттің өздік жұмысы (СӨЖ) курстық жұмыста және есептеу
сызба жұмыстарында зертханалық жұмыстарға дайындық жасап және
есептеу сызба жұмыстары мен зертханалық жұмыстарға курстық
жұмыстарды қорғауға дайындық жасау кіреді.
.
Әр ЕСЖ қорғау үшін алдын-ала бақылау жұмыстары жүргізіледі.
Студенттердің өздік жұмыстарын ЕСЖ орындау, зертханалық жұмыстарды
орындауға дайындық, зертханалық жұмыстарды орындаудың есептеулерін
безендірулер жатады
5 Қорытында және аралық бақылау сұрақтары
1.
Өтпелі кезеңдердің пайда болуы және коммутация заңдары
2. Өтпелі, еріксіз және ерікті кезеңдер.
3. R,L тізбектеріндегі қысқа тұйықталулар.
4. R,L тізбектерінің тұрақты кернеуге қосылуы..
5. R,С тізбектерінің тұрақты және синусоидалы кернеуге қосылуы
6. R,L,C тармақталмаған тізбектердегі өтпелі кезеңдер.
7. Конденсатордың апериодтық разряды.
8. Конденсатордың апериодтық разрядының шектік жағдайы.
9. Конденсатордың периодтық (тербелістік) разряды
10. R,L,C тізбектерін тұрақты кернеуге қосу. Классикалық әдіспен өтпелі
кезеңдерді есептеудің жалпы жағдайы.
11. Өтпелі кезеңдерді есептеуге Лаплас түрленуін қолдану.
12. Операторлық формадағы Ом және Кирхгоф заңдары.
13. Балама операторлық сұлбалар.
14. Өтпелі кезендерді операторлық есептеу.
15. Өтпелі кезеңнің негізгі жиіліктік (спектрлік) әдісін есептеу.
16. Төртұштықтар және оның негізгі теңдеуі.
17. Төртұштықтардың еселеуішін анықтау.
18. Төртұштықтардың балама сұлбалары.
19. Симметриялық төртұштықтардың сипаттамалық кедергісі және тұрақты
берілісі.
20. Тізбекті сұлбалар
21. Жиілікті электр сүзгілері
22 Жоғары жиілікті сүзгілер.
23. Төменжиілікті сүзгілер.
24. Жолақтық және бөгегіш сүзгілер
25. Ұзын сызықтағы токтар мен кернеулер.
26. Біртекті желінің теңдеуі.
27. Біртекті желіде тағайындалған режим. Біртекті желінің сипаттамасы.
Желінің кіріс кедергісі.
28. Біртекті желінің гиперболикалық фукнциясының теңдеуі.
29. Толқынның шағылу коэффициенті.
30. Желінің келісілген жүктемесі.
31. Шығынсыз желі.
32. Бос жүріс
33. Қысқа тұйықталу
34. Шығынсыз желінің жүктемелік режімі
35. Желі төртұштық түрінде.
6 Студенттің бағалану жетістігі жайында ақпарат
6.1 Бағалау жүйесі
Сіздің білім деңгейіңіз оқудың кредиттік технологиясында
қабылданған курс бағдарламасы бойынша қорытынды бағалар шкаласына
сәйкес бағаланады (1 – кесте).
1 – кесте
Баға
Балдың сандық
эквиваленті
Пайыздық
мазмұны
Бағаның бұрынғы түрі
А
4,0
95-100
Үздік
А-
3,67
90-94
В+
3,33
85-89
Жақсы
В
3,0
80-84
В-
2,67
75-79
С+
2,33
70-74
Қанағат
С
2,0
65-69
С-
1,67
60-64
D+
1,33
55-59
D
1,0
50-54
F
0
0-49
Қанағаттанарлықсыз
Рұқсат рейтингісінің бағасы семестр бойына жинақталады және оқу
жұмыстарының барлық түрлері мен аралық бақылауды қамтиды.
Жұмыстардың әр түрі 100 баллдық шкаламен бағаланады және 2 – кестеге
сәйкес коэфиициенттік деңгей рұқсаты ағымдағы бақылаудың орташа
бағасына қосылады.
2 – кесте. Әр жұмыс түрінің маңыздылығы.
Параметрлер
Коэффициент салмағы
Зертханалық жұмыстардың
орындалуы
0,4
ЕГЖ
0,5
Дәріс сабақтарына қатысуы
0,1
Ағымдағы бақылаудың орташа
бағасы (Ор)
1,0
Аралық бақылау (АБ) семестрде екі рет өткізіледі (Б1 және Б2) және әр
қайсысы оқытушымен 100-баллдық шкаласымен бағаланады.
Бақылау рұқсаттамасы PLATONUS ақпараттық жүйесімен есептеледі:
БР=(Б
1
+Б
2
)/2*0,2+Ор*0,8
Қортынды баға келесідей шығарылды
Қ=0,6БР+0,4Е,
Е – емтихандық бағасының сандық баламасы.
6.2 Баллдың қойылу саясаты
Максималды бағалар жұмыстың сапасына және орындалуына қарап
қойылады. Тесттілік тапсырмалардың және дәріске қатысу бағалары тесттің
дұрыс жауаптар санына және жіберілген дәрістік сабақтардың санына
байланысты қойылады.
6.3 Білім алушылардың оқу орындарының баға аударымдары
ҚР-да оқитындардың оқу жетістіктерінің бағалаудың баллдық –рейтингтік
әріптік жүйесіне ESTS (Кредиттерді жинақтау және трансферттің
(ауыстырудың) Европалық жүйесі) бойынша бағаларды және кері ауыстыру 3
– 4 кестелерге сәйкес орындалады.
3 кесте. ҚР-да оқитындардың оқу жетістіктерінің бағалаудың баллдық-
рейтингтік әріптік жүйесі ECTS бойынша бағалауды ауыстыру
ECTS
бойынша
бағалар
Әріптік
жүйедегі
бағалар
Балдық
сандық
эквиваленті
Пайыздық
мазмұны
Бағаның бұрынғы
түрі
А
А
4,0
100
Өте жақсы
В
В+
3,33
85
Жақсы
С
В
3,0
80
D
С
2,0
65
Қанағаттанарлық
E
D
1,0
50
FX, F
F
0
0
Қанағаттанарлықсыз
4 кесте. Балдық-рейтингтік әріптік ҚР-да баға жүйесіне сәйкес ECTS
бойынша бағалар
Әріптік
жүйедегі
бағалар
Балдық
сандық
эквиваленті
Пайыздық
мазмұны
Бағаның бұрынғы
түрі
ECTS
бойынша
бағалар
А
4,0
95-100
Өте жақсы
А
А-
3,67
90-94
В+
3,33
85-89
Жақсы
В
В
3,0
80-84
Жақсы
С
В-
2,67
75-79
С+
2,33
70-74
Қанағаттанарлық
С
2,0
65-69
Қанағаттанарлық
D
С-
1,67
60-64
D+
1,33
55-59
D
1,0
50-54
Қанағаттанарлық
E
F
0
0-49
Қанағаттанарлықсыз
FX, F
7. Курс саясаты
- сабаққа кешікпеу және жібермеу;
- оқытушының ұсынысымен сабаққа қатысуды тікелей қадағалау;
- зертханалық жұмыстарды, себеппен қалдырған сабақтарды өтеу
(деканаттың рұқсаты үшін);
- өз бетімен кітапханада және үйде дайындалу;
- есептік-сызба жұмыстарды уақытында тапсыру.
8. Академиялық әдеп нормалары
- пәндесттіру;
- тәрбиелендіру;
- мейірімділік;
- шындық;
- жауапкершілік;
- аудиторияда ұялы телефонды өшіріп жұмыс жасау.
Түсінбеушілік тудыратын жағдайлар оқу топтарында оқытушымен,
эдвайзерлермен ашық талқылануы керек, ал түсіністікке қол жеткізілмесе бұл
мәселе деканат қызметкерлеріне жеткізілуі мүмкін.
Ұсынылған әдебиеттер тізімі
Негізгі әдебиеттер:
1 Аршидинов М.М., Нурова А.И. ЭТН-3. Электр тізбектерін және
электрмагнитті өрістерді есептеу. №1-5 есептеу-графикалық жұмыстарға
әдістемілік нұскаулар мен тапсырмалар. Алматы: АЭжБУ, 2012, 23 б.
2 Аршидинов М.М., Бекеева А.Н. Электротехниканың теориялық
негіздері 3. Электр тізбектердегі өтпелі және орнатылған режимдерді зерттеу.
– Алматы, 2012, 30бет
3 Әміров Ж.Х., Аршидинов М.М. Электротехниканың теориялық
негіздері –3 /Оқулық құрал/. Алматы: АЭжБИ, 2008, 111 б.
4 Аршидинов М.М., Әміров Ж.Х. Электротехниканың теориялық
негіздері –1,2./Оқулық құрал/. Алматы: АЭжБИ, 2006, 170 б.
5 Сборник задач по теоретическим основам электротехники/
Л.Д.Бессонов, И.Г.Демидова, М.Е.Заруди и др.-М.: Высшая школа, 2003.-52с.
6 Прянишников В.А. ТОЭ: Курс лекций: Учебное пособие – 3-е изд.,
перераб. и доп. – СПб., 2012 – 368 с.
Қосымша әдебиеттер:
7 Аршидинов М.М. Электротехниканың теориялық негіздері.-А., 2003
8 Демирчян К.С., Нейман Л.Р., Коровкин Н.В., Чечурин В.Л.
Теоретические основы электротехники. Т.1. - СПб.: Питер, 2003.-463с.
9 Электротехника и электроника в экспериментах и упражнениях:
Практикум на Electronics Workbench. В 2-х томах/ Под ред. Д.И. Панфилова –
М.: ДОДЭКА, 1999.- т.1-Электротехника. – 304с.
10
Бессонов Л.А. Теоретические основы электротехники.-М.:
Гардарики,1999. - 638с.
11 Шебес М.Р., Каблукова М.В. Задачник по теории линейных
электрических цепей. - М.: Высшая школа, 1990.- 544с.
12. Зевеке Г.В., Ионкин П.А., Нетушил А.В., Страхов С.В. Основы
теории цепей.- М.: Энергоатомиздат, 1989. -528с.
Достарыңызбен бөлісу: |