Тіршіліктің ұйымдасу деңгейлері. Тіршіліктің құрылымы нуклеин қышқылдары, ақуыз, көмірсулар сияқты макромолекулалардан басталып, органоидтар, жасушалар, ұлпа, мүше және ағзаға дейін күрделенеді. Тіршіліктің жоғары дәрежедегі құрылымы ағзалардың бірлестігі – популяция, биоценоздан және биосферадан тұрады.
Тірі ағзаға тән негізгі қасиеттері: 1.Көбею - олардың ұдайы өзін-өзі өндіруге қабілеттілігі. Ағза көбею барысында өзіне ұқсас ұрпақ қалдырады. Ағзаның бұл қасиеті тұқым қуалаушылықпен тығыз байланысты. 2. Тұқым қуалаушылық – ағзалардың өз белгілері мен қасиеттерін, көбею ерекшеліктерін ұрпақтан ұрпаққа беруі. 3. Өзгергіштік – ағзаның жаңа белгілер мен қасиеттерге ие болуы. 4. Өсу және даму. Өсу. Өлі табиғат (кристалдар) сыртқы қабатына жаңа заттар қосу арқылы өссе, тірі ағзалар қоректік заттардың есебінен өседі. Даму өсумен тығыз байланысты. Бұл әрекеттің нәтижесінде ағза құрамы мен құрылымы күрделі де сапалы өзгерістерге ұшырайды. 5. Тітіркенгіштік – ағза айналасындағы ортаның әсеріне түрліше жауап бере алады ( таксис, тропизм, рефлекс). 6. Өзін - өзі реттеуге қабілеттілігі. Кез келген ағза сыртқы ортадағы алуан түрлі өзгерістерге қарамастан денесінің химиялық құрамы мен физикалық әрекеттер жиынтығын тұрақты сақтай алады. 7. Бейімделгіштігі – ағза мүшелерінің және тіршілік етуі мен мінез-қылығының белгілі ортаға сай келуі. 8. Дискреттілігі – тірі дене көптеген құрамдас бөлшектердің жиынтығы, яғни макромолекулалар, органоидтар, жасуша ,ұлпа, мүше, ағза болып табылады. 9. Қоректнуі. Ағзалар өмір сүруіне қажетті энергия мен заттарды қоректену арқылы алды. Өсімдіктер күн сәулесінің энергиясын қоректік заттар жасауға пайдаланады. Бұл – фотосинтез құбылысы. Фотосинтез құбылысы автотрофты жолмен қоректенетін жасушаларда жүреді. 10. Тыныс алу. Ағзалар тыныс алғанда кейбір көп энергиялы қосылыстар ыдырап, соның нәтижесінде энергия бөлінеді. Бұл энергия аденозинтрифосфат (АТФ) молекуласы түрінде сақталады.
