Ф 03-03 Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі М. Әуезов


Шиеленіс шығуының бірнеше себептері бар, мәселен



бет94/114
Дата06.03.2023
өлшемі0,97 Mb.
#72246
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   114
Шиеленіс шығуының бірнеше себептері бар, мәселен:
Шиеленістің бірінші себебіне, адамдардың қоғамдағы мәртебесі, қызметі, билікке қатынасының теңсіздігі жатады. Қоғамда адамдардың бір тобы үстемдік етеді, екіншісі көпшілік адамдар бағынады, алғашқылардың айтқанын істейді.
Шиеленістің екінші себебі, қоғамдағы адамдардың сұраныстарының, мұқтаждықтарының, мүдделерінін, өтелмеуі немесе қанағаттандырылмауы. Бұдан байқайтынымыз шиеленіс мәңгілік, өйткені қоғамдағы барлық адамдардың, барлық уақытта мүдделерінің, талап-тілектерінің орындалуы мүмкін емес. Ондай қоғам еш жерде жоқ.
Шиеленістің үшінші себебі, қогамда әр түрлі әлеуметтік, этникалық, діни т.б. бірлестіктерге жататын адамдардың өмір сүруі. Осы жоғарыдағы ерекшеліктеріне сай қоғамнан орын алуы мүмкін, онда өздерінің жағдайларына қанағаттанбай, басқалардың қысымын сезінуі. Бұл шиеленістік ахуалды тудырады.
Шиеленістің төртінші себебі адам санасында. Қоғамда қалыптасқан құндылықтар мен жеке адамның түсініктерінің сай келмеуі, адамдар үмітінің ақталмауы, ішкі сезімдерінің сай келмеуі.
Саяси шиеленіс дегеніміз саяси субьектілердің саяси қызығушы- лықтарының, қүндылықтары, мақсаты меи көзқарастарының қарама-қайшылықтарына негізделген қақтығыстар мен күресулер. Саяси шиеленіс ұғымы бір субьектілердің екіншісімен саяси қатынас жүйесіне ықпалету мақсатындағы күресін білдіреді. Саяси шиеленіс әлеумеггік шиеленістен ерекшелігі, ол барлық азаматтар үшін міндетті, мүдделер мен мемлекеттік билік субьектілері арасындағы өзара әрекет. Саяси шиеленістердің обьектісі мен пәні саяси және мемлекетгік билік, оны иелену, билік институггарының құрылымы, әлеуметтік топтардың саяси статусы, саяси құндылықтар мен рәміздер болып табылады. Мұнда әңгіме адамзат индивиді, топтар, билікті алып жүруші үйымдар туралы болып отыр. Әрбір саяси жүйе өзіндік саяси статустық құрылымға ие: бірі үстемдік етеді, бірі бағынады, бірі басқарады, бірі басқарылады т.б. Бұл моделдердің әрқайсысына билік субьектісі мен оның обьектісі- үстемдік етуші мен бағынушы арасындағы қарама-қайшылық енгізілген. Бұл саяси шиеленістің көзі болып табылады. Оның болуы обьективті және субьективті себептер мен жағдайларға байланысты.
Саяси шиеленістер даму барысында бірнеше кезеңдерден өтеді. Алғашқы кезеңдерінде шиеленістерге негіз туады. Оларға қажетті көңіл бөлінбесе өрши түседі. Мысалы, адамдардың өмір сүру деңгейі төмендейді, құқық сақтау, адамгершілік тәртіптер бұзылады. Әділетсіздікті бұрынырақ сезетін қарсы жақтың алдыңғы қатарлы адамдары өздерінің келіспеушіліктерін білдіре бастайды. Екінші кезеңінде, келіспеушілік, наразылық ашық айтылып, алғашқы қақтығыстар болуы мүмкін. Шиеленістер кезінде басқарушы топтың әр түрлі қылмыстары ашылып, беделдері кетіп, сенімсіздік туады. Одан кейін, үшіншіден екі жақта ашық қарсылық, қақтығыстар болуы мүмкін. Екі жақты да адамдардың көпшілік топтары қолдап, даудың шеңбері кеңеюі мүмкін. Егер мүның бәріне жол табылып, шешілмесе, қарулы қақтығысқа айналады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   90   91   92   93   94   95   96   97   ...   114




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет