Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)
жүктеу/скачать 46,97 Mb. Pdf көрінісі
|
Открыть Шимирова-Ж.К
| Белгі жіктемесі
- өзіндік немесе мінездеме нысандары, әрбір жіктемесі өтеді. Белгілердің жалпы жіктемесі табиғи, химиялық құрамы, құрылымдық ерекшелігі, белгісі, қолданылуы, сыртқы белгілері (өлшемі, формасы, түсі т.б .) болуы мүмкін. Белгілер сапалық және сандық болады. Сапалылығы кәдімгі шикі және технологиялық белгілермен көрсетіледі. Мысалға , ауру адамдарға қарау үшін резеңкеден, металлдан, шыныдан жасалынған бұйымдар пайдаланылады. Компонентті және сапалық көрсеткіште беріледі. Шаншуға арналған ерітінді 5%,10%,20% және т.б. Жіктеме сатысы - иерархиялық әдісте жіктеу сатысы, нәтижесінде әрбір жинақтық жіктік топтардың шығуы. Әрбір саты және топтар өзінің белгілері бойынша бөлініп отырады. Әр түрлі топтар арасында түрлі белгілер болады. Сондықтан негізге алынатын белгілерді таңдау - көптеген операция бөлімдеріне жауапты, әрбір соңғы нәтижеге байланысты тәуелді болып келеді . Бұл таңдаудың негізгі мақсаты белгілердің жіктелуін болдыру болып табылады . Табиғи жіктемені - іске асыру өте маңызды белгілерді (құрамы, құрылымы, қасиеті), мінездемелі ішкі жалпы әрбір пәндердің топтарын анықтайды. Олардың нәтижесі және негізгі ғылыми зерттеулері, заңға сәйкес бекітіп, нысандарды жіктейді. Классикалық бағытта табиғи зерттеулер жіктемесінде периодтық жүйеде химиялық элементтерін Д.И. Менделеев заңды түрде құрылымдары мен қасиеттерін байланыстырып көрсеткен. Әдетте медициналық және фармацевтикалық тауарлар белгілі реттілікпен жіктеледі: тауарлар анықтамасы, шығарылатын материалдар және шикізаттар, әрбір тауарлардың дайындалуы, өндіріс қабілеті,құрылымдық мөлшері және т.б. Әртүрлі тауарларды топтағанда осы белгілер бойынша толық немесе жеке қолданылады. Белгілерді жоғары дәрежеде қолданып, төменгі дәрежеде жіктеледі. Тауарларды анықтау тауар топтарына тәуелді болады. Жіктелудің басқа түрінде де , жекеше түрде де жалғастыруға болады: - шеңбер айналымы бойынша: реттік және бірнеше рет пайдалану; - шығару материалы бойынша: шыны, полимерлі, ағаштан жасалған және т.б. ; 36 - дайындау қабілеті; - құрылымы бойынша: құтылар , қораптар, жәшіктер және т.б. ; - өлшемі және сыйымдылығы: 10, 20, 30 мл, л. Осындай фармацевтикалық тауарлар, дәрілік препараттар анықтамасы, әсер етуі басқа дәрілік түрлермен және арнайы сақталу жағдайымен жіктеледі (мысалы жарықтан дәрілерді қорғау, ылғалдан қорғаудан талап ететін т.б.) . Осындай тауарлар, химиялық реактивтер , химиялық кұрамы, жіктелуі , орамдалуы бойынша, ал парфюмерлік тауарлар иісі бойынша жіктеліп отырады. Медициналық және фармацевтикалық тауарлардың жіктелуі келесі талаптарға жауап беруі тиіс : - барлық түрдегі шығарылған өндірістік өнімдер толығымен қамту ; - жіктелудің икемділін, мәнділігін қамту; - тауардың тұтынушылық қасиетін жан - жақты зерттелуін қамту ; - тауар қозғалысының барлық сатысындағытауар қызметін жақсартуды қамту ; - тауарлардың кодтау қағидасы мен қысқа шифрлауға ықпал ету . Жіктеудің негізгі мәселесі болып тауарды қандай топқа жатқызудың белгісі табылады. Өнім жіктеудің негізгі белгілері : - өндірудің технологиялық үрдістерінің біртұтастығы; - тауарларды қолданудың бағыттары. Бағыттары бойынша : тауарлар өндірістік - техникалық және тұтынуы кең тауарлар болып бөлінеді. Өндірістік - техникалық өнімнің бағыттағы жіктеу белгісі болып , негізінен оның өндірістік үрдісте қолдану ерекшелігі . Мұнда өндіріс құралдары еңбек құралдарына және бұйым құралдарына бөлінеді. Еңбек құралдары - бұл материалдар игіліктерді алу мақсатында еңбек құралдарына әсер көрсететін материалды элементтер. Бұларға фармацевтикалық тауарларды немесе медициналық көмек көрсетуге қажетмашиналар, станоктар , құралдар және жабдықтар жатады. Бұйым құралдары - шикізаттар , негізгі және көмекші материалдар болып бөлінеді. Шикізаттар - бұл алдын ала өңдеуге ұшыраған табиғи немесе синтетикалық материалдар. Дәрілік заттар үшін бұл фармакологиялық белсенділікке ие химиялық қосылыстар. Металлдық өнімдер үшін - бұл металл және қорытпалар болып табылады. Негізгі материалдар - бұл физикалық өнімнің негізін қалайтын материалдар болып табылады. Көмекші материалдар - өндіріс үрдісіне қатысып, негізгі материалдарға жаңа қасиет беруі мүмкін, бірақ та өнім дайындауда физикалық негізін кұрамайды. Тауарлар форма бойынша габаритті немесе химиялық табиғаты бойынша бөлінеді, мысалы: металлдық аспаптар, полимерлі металлдан жасалған аспаптар т.б . жіктеледі. Агрегаттық мақсатқа сәйкес материалдар қатты, сұйық, газ тәріздес т.б . бөлінеді. 37 Медициналық және фармацевтикалық тауарлар жіктелуінде реттеп отыруға сәйкес жіктелу топтары бөлінеді: ондық, жүздік және жүйелер өз еркімен жіктеледі. Ондық және жүздік жүйедегі жіктелу әрбір жоғары класс,кейінгі класстар 10 немесе 100 . Жүйенің жіктеуін сатылар түрінде де көрсетуге болады. Ол бір, екі, үш және одан жоғары сатылармен жіктеуге болады. Тауарларды тек классификацияға бөлгенде тек бір сатылы жіктеуді қолданады. ОКП біріккен кластарға сапалық белгілерде де қолданылатын өнімдер, ауылшаруашылық өнімдер т.б нұсқау етіп қолданады. Жіктеу топтарын кеңейту жіктеме жүйелерін күрделендіре түседі. Денсаулық сақтауда қолданылатын тауарлар негізіне екілік кластарды көрсетеді. 930000 медикаменттер, химия - фармацевтикалық өнімдер және медициналық анықтамалық бөлімдер. 940000 медициналық техника. Бұл кластарда класшалар мен топтар жалпы технологиялық үрдістер , шикізаттардың шығуы немесе фармакотерапиялық көрінісі бойынша бөлінеді. Әрбір топтардың топшаларға бөлінуін белгілері бойынша, ең бірінші өндірістік және фармакотерапиялық көрінісі бойынша бөлінеді.Мысалы: топ 93400 Антибиотиктер топшаларға бөлінеді: 934200 Пеницилиндер 93430 0 Стрептомицин және стрептомицин тәріздес. 934400 Тетрациклиндер 934500 Саңырауқұлаққа қарсы препараттар. Өз кезегінде әрбір фармацевтикалық тауарлар (ОКП да анықталған медикаменттер) тауарлардың түрлері бойынша толықтырылып отырады. Тауарлық бірлікпен, барлық өзіне тән физика - химиялық, биологиялық және т.б . идентификациондық белгілері бойынша түсіндіріледі. Әрбір түрімен түрлері бойынша мемлекеттік стандартқа (шығару формасы, орамдануы, таңбалануы, сақталуы т.б . ) сай келуі тиіс. Жіктеу жүйесін өңдеуде олармен қатар әрбір тауарлар атауына номенклатуралық номер немесе код қоса беріледі. Берілген жіктеу жүйесінде әрбір класына код, цифр белгіленеді. Жеңіл ұғыну, көріп анықтау, қай класқа жататындығын білу үшін номенклатуралық нөмері жазылады. жүктеу/скачать 46,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|