Оны  мен  сізге  ерте  сскертіп  едім

ң а   ғ а н а   ы с т а ғ а н   с а б а н ы ң   иісі  м ұ р ы н д ы   жар ып   тур  (С.  М .). 
Бүл 
сөй лем дердегі 
ыстаған, 
қ ұ н ды здаған  
(е с ім ш е ), 
қара 
(сын  е с ім ),  пұшпақ,  сабаны н  (зат  есім)  деген дер   —  д а р а   анық- 
тауыштар.
Туған  ж е р ім е   деген  мелдір   м ахаббат ы м ды   сшкім  д е   сөндіре
алмас  (С.  М . )   дегем  сөйлемдегі  «туған  ж е р ім е   деген»  деген  үш 
с е з   бір  сұр ақ қ а  ғаиа  ж а у а п   беріп,  м а х а б б а т ы м д ы   деген 
толықтауыштың  күрделі  анықтауышы  болып  түр.
Аныктауыштардьщ  анықтайтын 
мүш есім ен  байланысы  екі 
түрлі  болады:
1.  Қ абы са  байлаиысатьш  анықтауыштар.
2.  М ат аса  байланысатын  анықтауыштар.
К абыса  байланысатын  анықтауыштар  еш бір   ж а л ғ а у с ы з  анық- 
тайтын  се з ін ің   ал ды нда  катар  тұрып  байланы сады .  Мысалы: 
Ж а з д ы ң   жайлы.   к е и і і .   Ж ү ң а л а ң ,   у з ы н ш а ц к ө п   бұлт қ ы з ы л  
се ңде й   болып,   батар  к ү н д і   ентелеп  қ а м а п   тур  (М.  Ә.).
М атаса  байланы сқан  анықтауыштар  ілік  септігінде 
тұрып 
т әуел деул і  с е з д і  анықтайды.  Мысалы: Б ү р к і т т і ң   д е , с е н і ң д е  
б а с ы қ д ы   қатырып,  э у в е - с а р с а ң   етеді.  М е н і ң   жеңгем  —  Қ а ли с а  
( С . М . ) .
467-жаттыгу.
 
Анықтауыштарды  тауып,  олардыц  қай  сез  табынан  еке- 
нін  және  қандай  мүшені  анықтап  тұрғанын  айтьщыз.
Ү л г і  - . С о в е т   т ү т а т қ а н   өмі рді ң,   ж а ң а   өмі рді ң,   ө м і р д і ц  
уиі қынын.
1.  Совет  тұтатқан 
ж а ң а   өм ір д ің   ұшқынын  сө н д ір е  ала  ма 
олар?  (С.   М . )  
2.  Көктем  көңілді  күйге  бөленді.  3.  Алтай  кеу- 
десінен  екі  ж ү з   езен  арқырап  етекке  ентелей  қүлайды.  4.  Өр  Ал- 
тайға,  ару  Алтайға  көктем  келді.  5.  Сүлулықтың  көрмесі,  куа- 
ныштың  ж әр м ен к есі  ашылды  ( « Қ а з а қ   эдебиеті»),
6.  Т өсімде  алтын  ж ү л д ы з  ж арқ ы р аған ,
Астымда  ақ  ж а л   атым  арқыраған,
А лды м да  айдағаны м  өңш ең  санлақ,
Д аққы мнан  колхоз  ж ауы   қалтыраған  (К- А . ) .
468-жаттыгу.
 
Сын 
есімнен  болған  дара,  күрделі 
аныктауыштарды 
тауып,  оларды  сын  есімнен  болған  басқа  мүшелерден  ажыратып  талдаңыз.
Қызыл  отау  көшін  қ а з а қ   қызы  бастап  келеді.  Мінгені  —   биік 
қара  ш ұбар  ат.  Тұяғынан  өзге  ден есі  тегіс  ш ұбар .  Жылқыньщ 
.көріктісі  екен.
...Кім  болса  д а,  әсем  әрі  сүйкімді.  Б алағы   кестелі,  қазақы, 
қара  шүға  ш ал бар   киген  (F.  Мұст.).
...Романда  Б арбю стің  суреті  б а р   еді.  С ур етін де  ол  үлкен  қара 
квзді,  қою  қар а  мұртты,  ә де м і-ақ   еді.  С одан   кейін  Б а р б ю с   десе, 
окопта  ж атқ ан  ұшы-қиырсыз  көп  сол даттарды ң  ішінен  көтеріліп,
214

жалпы  әлем ге  айқай 
салып  тұрған  кар а  көзді,  қара 
мұртты, 
әдемі жісі  көзіме  елестейтін  (С.  Е. ) .
469-жаттыгу.
 
Қабыса  байланысқан  анықтауыштарды  тауып 
көрсеті- 
ңіз. Анықтауышгың  курылысына  кеңіл  аударыңыз.
1.  Барғысы  келмеген  әкем ді  нағашым  ерікеіз  әкетті.  2.  Осы 
емнен  тәуірлене  бастаған,  ж арал ар ы   қара  котырлана  бастаған 
әкем  төсектен  тұр уға  шамасы  келген  шақта,  б із д ің   ауылда  ж ә- 
не  бір  ж аң ал ы қ   болып  қалды  (С.   М .) .   3.  Қүміс  көлдер  айнадай 
ж алты райды   да,  күннің  ақ  сәулесін  төсін де  ойнатады. ^ Ш ие  са- 
бақ   басына  шырмауық  гүлдер,  көбелек  гүлдер  қонақтады  ( « К а ­
зак,  әдебиеті»),
470-жаттығу.
 
Матаса  байланысқан 
анықтауыигырды 
тауып  талда- 
ңыз.
1.  Мен  ж үрегім н ің  отын  д а,  әмірімнің  мазмұнын  да  содан  ке- 
йін  ж асады м .  2.  Р ахм е т  басмашының  да,  қасқырдың  да  қолына 
түспеді.  3.  Ол  өзінің  камын  жейтін  адамды  тапты.  4.  Ол  сондық- 
тан  әкесінің,  бабасының  қой  ж айғандағы   өлеңін 
айтқан  ж оқ.
5.  Ол  осылайша  дәу ір ге  жолықты.  6.  Д ә у ір   оған  қызыл  әскер- 
д ің   ікиімін  киіп  келді.  7.  Сөйтіп  ащы,  көцілсіз  күндердің,  жыл- 
дардың,  ғасырлардың  дәстүрін  бұзды.  8.  Ата  қуып  келе  ж агқ ан  
заңның  са б а қ   ж ібін  үзді.  9.  Б ірақ  осы  іздеуш іліктің  өзі  ж ер  ас- 
тындағы  күштердің тол куы,  қозғалуы  еді  (С.   Е.).
471-жаттыгу.
 
Есімшеден  болган  дара,  курделі  апықтауышы  бар  сөй- 
лемдер  тауып  жазыцыз.
472-ясаттыгу.
 
Зат  есімнен 
болғац 
апықтауыштардыц  ерскшелігін 
айтып  талдаңыз.
/  
1,  Енді  үйдегіл ер дің  ойы  ағып  кегкен  күміс  самауырға  ауды.
^  2.  Қол  тиірменнің  қай  түйеге  артылғанын  Ж ұманны ң  өзі 
ғана 
білетін  еді.  3.  Бүл  —   басқа  казақтыц  төрінде  түратын  күмістет- 
кен  ер-тұрмандары  мен  қамшат  бөрік,  тулкі  тымактарын  аралас- 
тыра  ілетін  мақтаныштары 
(Ғ.  М. ) .  4.  Уыктыц  карына  шейія 
ж ағал ай   тұтылған  ылғи  су  ж а ң а   ж ібек   кілем.  5.  Сауып  биені  ол 
араға  апарып  байлауға  болмайды  (М.  Ә.).
473-жаттығу.
 
Сейлемніц 
тұрлаулы 
мүшелерімен 
катар 
турлаусыз 
(анықтауыш, 
толықтауыш)  мүшелеріп  жая-жақты  іалдаңыз.
1. 
Тар  ү й д іқ   іші  бүдан  гөрі  аз  көділдірек...  Оц  ж а қ   бүрышта 
ешбір  сәнсіз,  ретсіз  үйіле  салған  үлкен  неш  бар.  Одан  жоғары 
бояуы  көшіңкіреген 
ағаш  төсек. 
Үстінде  іждиһатты 
колмен 
жиылған,  сүрғылт  түсті,  көн етоздау  екі-үш  көрпе,  жастық.  Есік- 
ке  қарсы  төр де  кішкене  ж үкаяқты ң  үст ін де  екі  ескі  саидық.  Төр 
дегені  —  екі-үш  кез  ғана  ж е р г е   ж айы лған  ескі  кұрым  киіз.  Co-
215

ның  үстінде  бір-екі  ескілеу  сырмақ  (М.  Ә.).  2.  Б ұдан   үш  жыл  бү- 
рын...  Б айж анның  баласы  
Ап ақ  суыр  іпінен  шыққан 
жылтыр 
қара  тас  көмірге  кездссті.  Салақтатып  суырын,  қойнына  толты- 
рып  тас  көмірін  әкесіне  әкслігі  б ер ді  (Ғ.  М ) .
Сөйлемде  а т қ а р а т ы н   кызметі,  ыәиі  жағы нан 
анықтауышқа 
ұ қ с а с   келетін,  б і р а к   а п ы қ т а у ы и ш е и ,   әс ір ес с  к а б ы с а   байланыса- 
тын 
а н ы к т а у ы ш п е п  
ш а т а ст н р у ға   болмайтын  сө з  —  қосарлы 
айқындауыш.
Қосарлы  айкындауыш  —  өзім ен  катар  тұрған  с өздің   мәнін 
сол  заттың,  үғымныц  екінші,  қосалқы  аты 
арқылы  айқындап 
көрсететін  сез.  Мысалы: 
Б ү л   о р ы с ш а   киі нге н  қ а р а   жігіт  — 
Ө п ге ге н   п г і л м а ш  
( С . Е . ) .  
Б а қ т ь і б а й   а қ с а қ  
б а л а л а р ы м е н  
а қ ы л д а с ы п   отыр  (С. 
Ш . ) . Ш ә к і р т   ж і г і т  
б о л м а ш ы   тамсанған- 
д а й   б о л д ы   ( С.  С.).
Қ осарлан ған  айқындауыштың  анықтауышпен  сырт  тұлға,  мә- 
ні  жағынан  ғана  ұксастығы  бар.  Мысалы:
Анықтауыш  пен  анықталушы  сө з 
Қ осар лан ған  айқындауыш 
Қ а й ,   қ а н д а й ,   қ а н ш а қ ы з ?  
Қ і м   к е л д і ?
М ынадай  аиырмашылығы  бар.
1.  Анықтауыш  —   анықталушы  мүш ен ің  сьш-сапасын,  еңі-тү- 
сін,  көлемін,  т.  с.  с.  белгілерін  керсететін  сей л ем   мүшесі.
Айқындауыш  бірн еш е  көп  заттың  ішінен  біреуін  бөліп  алып, 
ж ек ел еп  көрсете  алатын  сол  затың  қосымша  аты  болады.  Мәсе- 
лен, 
Б е к б о л а п г  
е к е у   болс а,   сон ың 
ұ с т а с ы   ү с т а  
е к е у   болса, 
соның 
Б е к б о л а т  
дегені.  
Б е к б о л а т  
ұста  —
ұ с т а  
Бекболат.
2.  Анықтауыш  анықтайтын  с ө з ін ід   әр қаш ан  алдында  к абы ­
са  байланысып  келін,  ж ек е  сур аққ а  ж а у а п   бер еді  де,  ж ек е  с е й ­
л ем   мүшесі  болады.  Мысалы: 
Қ а р а   к е р  
атқа 
ж е г і л г е н   ж е ң і л  
а р б а   қ а с ы м ы з ғ а   келі п  тоқтай  қ а л д ы   (М.  И . ) .   Ж е р д і  
т е м і р  
к ү -  
р е к п е н  қ а з ад ы.
Айқындауыш  өзі  айқындайтын  се зін ің   ал ды нда  д а ,  артында 
да  тұрып,  сонымен  -бірге  бір  сү р а қ қ а   ж а у а п   беріп  бір  мүшенін, 
қызметін  аткарады.  Мысалы:  Үйге  Қараөткел  с а у д а г е р і н і ң   б а ­
л а с ы   ноғайжі гі т  кі ре  б е р д і  
(С.  С .).
3.  Аиықтауыштың  орны  берік,  ауыстыруға  кенбейді.  Айкын­
дауы ш   с е з   бен  айқындалушы  с е з д і ң   орындары  еркін  ауыса  ала-
ҚОСАРЛЫ  АИҚЫНДАУЫШ
С ұ л у  
ңыз 
О ц ы ған , 
қ ыз  
К е ш е г і  
қ ы з  
Б е с  
ңыз
С о л  
қ ы з
Б е к б о л а т   ү с т а  
Ш ө к е н   м ы р з а  
Ж ү с і п б е к   ән ш і 
К ө п е й  
б э й б і ш е  
Е р   Т ө л е г е н
216

ды,  одан  сө зд ер д ің   мағыналық 
қатынастары  өзгермейді,  тек 
айқындауыштық  қызметтері  ғана  ауысады.
Мысалы:
Өтеген 
тілмаиі 
^ 
. .
Т і л м а ш   Өтеген 
— "  келс)1
Қосарлы  айқындауыш  болатын  сөздер   ваг он - кл уб ,   телефон- 
автомат,  қалам-автомат,  плащ-палатка  сияқты  кұрылыста  да 
болады.  Қосарлы  айқындауыштың  бұл   түрі,  негізінде,  орыс  ті- 
лінен  осы  қалпында  ауысып  келген  турі  ж ән е  осы  үлгімен  казак- 
тын,  ө з  тілінде  ж асалады :  Мысалы:  әйел-ана,  Отан-ана,  жер-ана, 
уиіқыш-космонавт.
474-жаттыту.
 
Қосарлы  айқындауыштарды  таба  отырып  сөйлем  мүше- 
сіне  талдаңыз.
1.  Күн  бүйраттың  ж ел кесіне  мінгенде,  сол  бұйраттың  бетін- 
д е   отырған  Ілияс  айтқан  Айса  ақсакалдың  аулына  келдім.
2.  Атаман  Анненков  елдің  басшыларын  ('болыстарын)  шақырып* 
съ езд   ж асады .  3.  Омбыдан, 
Колчактан  қашкалы  менің  билет 
қағазымды  екі-ақ  ж е р д е   тексеріп  көрді. 
Бірі  Сұлу  Баянның 
күншығыс  етегінде,  Ж антемір  кажының  аулында.  4.  ...Жолды 
ш алдан  анықтап  сұрап,  кағазға  жазып  алып,  өзім  ж алғы з  Мұ- 
қай  нағашым  отырған  ауыл  қайдасың  деп  ж үріп  кеттім.  5.  Шә- 
кірт  жігіт  болмашы  тамсанғандай  болды  (С.  С.).  6.  Кәрі  ә ж ес і 
З е р е  б әй біш е таяғына  сүйеніп  ұрсып  тұр  екен  ( М.   Ә.).
475-жаттыту.
 
Қабыса  байланысқан  анықтауыштар  мен  қосарлы  айқыи- 
дауыштарды  салыстыра  отырып  ажыратыцыз.
1.  А хм ет  Исмаилов  —  аймаққа  белгілі  д аук ес  (Т.  Н. ) .   2.  А к а ­
демик  Вознесенский  үлкен  столында  ж а з у   жазып  отыр.  3.  Тере- 
зеге  сүйеніп  қызы  Л иза  тұр.  4.  Сізбен  сөйлесуге  ж о л д а с   М а к а ­
ров  келіп  тұр.  5.  Макаров  ж о л д а с   Л енинград  партия  үйымы  ж е- 
текшілерінің  бірі  емес,  пе?  (С.  Е. ) .   6.  Түнгі  смена  ж аң а  ғана  л^ұ- 
мысын  аяқтаған.  7.  Мартен  цехында  инженер  Саратов  түнгі 
құйған  құрышты  ОТҚ-ға  тапсырайын  деп  жатыр  екен.  8.  Үстінде 
ж ең іл  көк  куртка.  9.  Бұл  асфальтті  соңғы  жылдары  М үсілім 
езі  төсеткен-ді  (С.  Ш .).  10.  Оң  жағы нда  Мырзаш,  сол  жағында 
Үлбосын,  комсомолка  —  бригадир  (С.  Е . ) .   11.  Жақып  пен  Ж о ­
март  к ом байн -сам оходқа  келді 
(Ғ.  М у  ст.). 
12.  Әне  бір  ж е р д е  
ж атқ ан  б ел б еу   —  өзен  Н ү р а   өзені  ем ес  пе? 
13.  Шешен  Ылам- 
бекті  м енід  соңыма  салғаныңыз  аз  еді,  ә! 
14.  Тілі  мен  жағына 
сүйеніп  тұрған  мына  инж енер  Қасымовқа  жүктейік  ( 3.   Ш.).
15.  Қ ала  тебесін ен  жарты  километр  биікте  олдене  бұрк  етті  де, 
от-жолақ...  орнай  қалды  (Ғ.  М. ) .
476-жаттыгу.
 
Косарланган  айқындауышы  бар  он  сеіілсм  тауып  жа- 
зыңыз.
217

ПЫ СЫ ҚТАУЫШ
Пысықтауыш  —   сөйлем  іш інде  етістіктен  болған 
мүшелер- 
мен  синтаксистік  байланы сқа  тұсіп,  іс-қимылдын.  амалын,  мез- 
гіл,  мекенін,  себебін,  мақсатын,  сан-мөлш ерлік  снпатын  білдіре- 
тін  тұрлаусы з  мүше.
Осы  қызметіне  сай  пысықтауыштар 
мағына  ж ағы нан 
5-ке 
бөлінеді:
1)  Мезгіл  пысықтауыш,
2)  Мөкен  пысықтауыш,
3)  Сын-қимыл  пысықтауыш,
4)  С ебеп  пысықтауыш,
5)  М ақсат  пысықтауыш.
Пысықтауыштың  негізгі 
сүраулары : 
қ а й д а ?  
қ а й д а н ?  
қ  а  ш  а  н?  н е і / е ?   ( н е   с е ' б е п т е н ? )  
н е   ү   ш  і  н? 
( н е   м  а  к- 
с а т п е н ? )   к а  л а й ?   қ а л а й ш а ?   қ а й т і п ?
М ысалдар.  М і н е } 
б е л е с т е н  
б і р   топ  салт  атты  асты.  Б у ­
т л   ж а й л а у   елі 
т ұ с - т ү с т а н   ү з д і к - с о з д ы ц  
а ғ ы л а   бастады. 
(Ғ.  М у  ст.). 
Ң ы с т ы г ү н і  
д е   Ш ы ң ғ ы с   желі   —   иі ар у ан ь щ  досы 
(М. 
д . ) .   Темі рд і ң  к өк ес і   А й д а   б о л с а   керек-ті.  Сондықтан 
ө м і р  
с ү р у   ү ш і н  
ас.ыгайык..  Б і р а қ   ж е м і с т і ө м і р   с ү р у   үшін  асығайьщ. 
Д ә м е ш   пен  Қ а й ы р   Т е м і рл і  
таудьщ 
а р ғ ы   ж а ц е т е г і н д е  
, к ө л  
жиегі нде  түр  ( 3 .   Ш. ) .
Пысықтауыштар  с ө з   таптарынын,  бәрінен  д е   б о л а   алады.  Со- 
лардын,  іш інде  пысықтауыш  қы зм етін де  ж и і  ж үм сал аты н   сәздер: 
үстеу,  кесемше,  еліктеуіщ   сөз,  келем дік -м екен дік  септіктердід 
(барыс,  жатыс,  шығыс  көмектес)  бір ін де  келген  зат  есім дер,  осы 
септіктердегі  көмекші  есім ді  тіркестер  мен  септеулік  шылаулы 
тіркестер  ж ә н е   етістікпен  қабыса  байланысып  келген  сын  есім, 
са н   есімдер.
Пысықтауыштар  құрылысы  ж ағы нан  д а р а   да,  күрделі  д е   бо- 
л ады .  Олар  өзі  пысықтайтын  мүш емен  орын  арқылы  қабыса,  ж а ­
наса  ж ән е  меңгеріле  байланысады . 
С өй лем де  е з і  пысықтайтын 
мүш еден  алш ақ та  іргелес  те  тұра  бер еді.
477-жаттыгу.
 
Пысықтауыштарды  тауып,  қай  сөз  табынан  екенін  айты-
ңыз.
1.  Ертеңіне  түске  ж ақы н  А бай ды   ұ з а қ   ж о л г а   аттандырғалы 
ж ақы ндары  тегіс  тысқа  шықты.  2.  Бүгін  д е   таңертеңгі  шайдан 
с о ң   А бай  әке  касынан  шығып,  М ай б а са р д ы ң   пәтеріне  келе  жатты.
Уак,Ь1Тт^  б а л а   сияқты  емес.  Ж а с   б о зб а л а ш а   киінген 
( М.   Ә . ) .  4.  Д ү р ы с   айтасыз,  кырағылық  д ә л   қазір   керек.  Бірак 
қырағылық  ж а у д ы   көруге  ғана  ем ес,  досты  керуге  д е   керек.
5.  Әңгімемен  екеуі  баракқа  жетті.  6.  Ескі  ж үмы сш ы ларды ң  көбі 
осында  түрады.  Ермек  пен  Сейтқали  д а   осы нда.  7.  Бүрын  істеп 
пе  ед ің із  ж ер   астында?  8.  Е кеуін щ   сөзін е  М ейр ам   жымиып  күле 
берді.  9.  Үстінде  орысша  тіккен  көн ет оздау  көк  репс  көйлегі  бар,
218

ашық  ж ағасы нан  күн  шалған  ақ  омырауы  күредітіп  көрінеді.
10.  Сонда  с із д ід   атыдызды  сұрамаппын-ау!  (Ғ.  Мұст.)
478-жаттыгу.
 
Дара  және  күрделі  пысықтауыштарды  талдаңыз.
1.  Б азар ов   түксие  қарады  ( 3 .   111.).  2.  Мезгіл  күзге  тақ ала 
Сыр  бойыныд  да  халі  қиындады  (С.  М .) ,   3.  Мейрам  қазір  Ермек- 
ке  ескі  танысша,  бауырына  кіре,  бүркеген  сырларын  аша  сөйлеп 
отыр.  4.  Бәйтен  ж ұмы сқа  қайта  кірісті.  Ам алсы здан  кірісті.  Б у ­
рый  з а в о д   жүмысын  «бай  жүмысы»  деп  атайтын.  5.  Екі  қыз  та- 
м аш алауға  тұр баға  қарай  ж өнелді.  6.  Ш ойынқүлақтыд  кірпігі 
зор ға  қимылдайды  ( « Е р   Төстік»).  7.  А р д а қ   Ж а н ә б іл д іц   қулы- 
ғын  ж а д а   сезді.  8.  Ту,  шайтан! 
Тіпті  кейіп  тұрып  а й т ь т   еді. 
9.  А р дақ  кездесті  алдынан. 
10.  «М Қ »  сынапша  ағып  келеді 
(Ғ,  Мұст.).  11.  Ж ү л д ы зд а й   жылтырап  көз  үшында  көк  сәул е  кө- 
рінді  (газёттен).
479-жаттығу.
 
Мекен  пысықтауыштарды 
тауып,  астын 
сызыцыз  да, 
қай  сөз  табынан  екеніне,  тұлғасына,  орнына  қарай  талдаңыз.
1.  Б үдан  басқа  од   жақта,  ж ер   төсектіц  үстінде,  бал а  уатқан 
З е р е  бар.  2.  Ертец  ол  да  Қарқаралыға  ж үрм ек  (М.  Ә.).  3.  Қ а за қ  
ауылдары  кейін  қалды.  4.  О ларды д  артыпан  тағы  екеу-үш еу 
келді.  5. 
Қ алаға  кеткен  шөпшіден  әлі  хабар   ж о қ   (С.   Ш.).
6.  А удан дар ға  ж оғар ы дан  нұсқау  берілген.  Қ олхоздар ға 
шарт 
үлгісі  жіберілген.  Аудан  өкілдері  қазір  ел  ішінде  болар.  7.  Алақ- 
тап  жоғары  қарады  Мейрам.  8.  Төмен  карап  еді,  қоламтаныд 
шоғындай  әл де  нелер  сығыраяды  (Ғ.  Мұст.).
480-жаттығу.
 
Мезгіл 
пысықтауыштарды  тауып,  кай  сөз  табынан 
екенін,  тұргам  орны  мен  байланыс  түрін  айтыңыз.
1.  Д ом еш   сменаға  түнгі  сағат  12-де  баратын  болған  соц,  күн- 
д із   лёйцияға  дайындалады.  2.  Ертец  М әдениет  сарайында  кешкі 
университетте  «Адам  мен  болат»  деген  тақырыпқа  лекция  оқи- 
ды.  3.  Ба,  кеше  осында  маған  екі  шал  келді  ( 3.   Ш.).   4.  Қішкен- 

жүктеу/скачать 11,26 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: