"фараби əлемі" атты халықаралық ғылыми конференция материалдары
ШАЛҚАР КӨЛІНІҢ ИХТИОФАУНАСЫНА ҚЫСҚАША СИПАТТАМА
жүктеу/скачать 2,79 Mb. Pdf көрінісі
|
| ШАЛҚАР КӨЛІНІҢ ИХТИОФАУНАСЫНА ҚЫСҚАША СИПАТТАМА
Баймағанбетова Б. Е. Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе Өңірлік Мемлекеттік Университеті serim2017@mail.ru Шалқар көлі қаланың оңтүстік батыс бөлігінде орналасқан.Ол бастауын Мұғалжар тауларындағы бұлақтардан алатын Қауылжыр өзені суының есебінен толығып отырады.Шалқар көлінің суы тұщы. Шалқар көлінің ұзындығы 7 километр,ені 1,8 километр. Шалқар көлінің аумағы 7,22 км². Шалқар көлінде балықтардың келесі түрлері кездеседі:сазан, табан,шортан дөңмаңдай, ақ амур жəне тағы да басқалары. Тұқытектестер тұқымдасының (Сурrinidae)Қазақстан территориясында 50-ге жуық түрі мекендейді, олардың көпшілігінің кəсіптік маңызы бар. Олар: сазан (Сурrinus carpio), Балқаш қарабалығы (Schisotorax argentatus), Жалаңаш көкбас (Diptychus dybowsbii), Арал қаязы (Ваrbus brachycephalus), оңғақ (Тіnca tinca), тыран (Аbramus brama), ақ амур (Сtenopharyngodon idella), ақмарқа (Аspius aspius), тарақ-балық (Lenciscus lenciscus). Сазан тұқы балықтарының арасында,ең тез өсетін балығы.Сазан жылу сүйгіш балықтарға жатады. Сазан үш–төрт жасында жыныстық жағынан жетіледі. Судың температурасы 18-23 градус болғанда мамыр айынан шілденің аяғына дейін уылдырық салады. Уылдырық шашу үшін ол 18 жайылма суларға шығады, уылдырығын су асты өсімдіктерінің үстіне, сирек өскен қамыс- қоғанның арасына төгеді. Табан(Abramis brama) республикамыздың су қоймаларына кеңінен тараған кəсіпшілік балық. Ол жартылай көшпелі жəне тұрақты болып екіге бөлінеді. Табан суы тұнық, терең өзен, көлдерді ұнатады, бірақ жазда азығы мол тайыз учаскелерге шығады. Табан үйірсек келеді. Басқа балықтармен салыстырғанда өте сақ, тəжірибелі жетекшісімен үш бұрыш жасап, жүзіп жүреді. Табанды тұнық өзен, көлдерден, тоғандардан іздестіру керек. Табан үш- төрт жасында жыныстық жағынан өсіп жетіледі. Оттегі аз су қоймаларында өмір сүре алмайды. Салқын түсе табан су түбіндегі щұңқырларға қыстауға жатады. Ақ амур-Ctenopharyngodon idella (Val), тұқы тұқымдасына жататын балық. Қазақстанның көптеген өзен- көлдерінде жіберілді. Ақ амур май- июнь айларында миллион түиірден астам уылдырық шашып көбеиеді. Уылдырығы мөлдір болады. Уылдырықтан 32-40 сағатта дернəсіл дамиды. 15 күннен соң шабақтар өз бетімен қоректенеді.Ақ амур жыныстық жағынан төрт жаста жетіледі. Дөңмаңдай-(Hypophthalmichtys molitrix) тұщы суда өседі, ол үйір болып шоғырланып, шұңқырларда қыстайды. Дөңмаңдай 4-5 жасында жыныстық жағынан жетіледі. Ғылыми жетекшісі: аға оқытушы,магистр. Сырымбетов С.Т. жүктеу/скачать 2,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|