Фатима Бизақова Ф. Бизақова психологиялық ТҮзету-дамыту жұмысы Тараз 2013

Нүсқау:  1. Білім  алушы әріпті жылдам, әрі жігерлі  орындауы тиіс. 
Мысалы:  “а”,  “о”,  “е”  эріптері.  Жаттыгудың  сәтті  орындалуы  уақыт 
пен  сапаның  қатынасына  сай,  тез,  эрі  әріптің  қалып  кетпеуі  жақсы 
көрсеткішке ие болады.  Соңында мадақтап,  қызығушылығын  арттыру
қажет
2.  Келесі  жаттыгу  зейіннің  аударылуы  мен  бөлінуіне  арналады.
түрде
және  жаттығуды  күрделендіруге  болады.  Мысалы:  бірінші  кездескен
— ------------ „ ______________________•  
•  
с с
 
е и
әріпті  а  әріпін  ' - ‘  астынан  сызу,  одан  кейін  үстінен  сызу,  үшінші
қажет
Тапсырманың орындалу уақыты
“Байқагыштык” жаттыгуы
Нусқау:  Бала  үйден  шыққан  жолдан  бастап,  мектепке  дейін  не 
байқаганын,  мектеп  ауласына  дейін  түгелімен  еске  түсіруі  керек. 
Кіші  мектеп  жасындагы  бала  мүны  ауызша суреттейді,  ал  сыныптасы 
қалдырылган  бөлшекті  толықтырады.  Жогары  сынып  білім  алушысы
есте сақтау мен зейіннің байланысы анықталады.
Бүл
Түзету” жаттыгуы
Нұсқау:  Жетекіш  бірнеше  сөйлемнің  эріпін  қалдырып  немесе 
орынын  ауыстырып  жазады.  Білім  алушы  мәтінді  бір  рет  оқып  түсті 
қарындашпен қатесін түзеп отыруы тиіс. Келесі білім алушы қагаздагы 
қалып  кеткен әріпті басқа түсті  қарындашпен түзетеді.
жаттыгуы
Нұсқау:  Қатысушы  шеңбер  жасап  отырады.  Бас  бармақты  бос 
ұстап, қалган саусақты айкастырып,  қолды тізе үстіне койыңыз.
Бастадық 
белгі 
берілгеннен 
кейін 
бас 
бармақты 
қатты 
жылдамдықпен  бір-біріне  тигізбей  айналдыру  қажет.  “Тоқта”  деген 
жүргізушінің  сөзінен  кейін  тоқталады.  Ұзақтыги  5-15  минут.  Кейбір 
қатысушы  түрлі  қиындықты сезінуі  мүмкін.
“Қателесетін мүғалім” ж атты гуы
Нүскау:  Жетекші  мәтінді  оқып  тұрып  саналы түрде  қате  жібереді. 
Қатысушы  қатені  түзеп,  көзкарастың  дұрыстыгын  дәлеледеп  отыруы 
тиіс. Толық мэтінді пайдаланып “Дақ” ойынына айналдыруга болады.

Нусщяу:  Мәтінде  қысқа  сөздің  капып  кеткеніне  байланысты
сөйлемнің мағынасы кері байланысты болы п түр. Қатысушы сөйлемдегі 
катені тауып, түзеуі тиіс.
Анаграмма" жаттыгуы
ганү
. 
_____ 
•*  мен тұрақтылыгын  күшейту.  Ж о-
лакты эрбір балага таратып, жолдарды  қатесіз  кошіруді  усыңыңыз:
A)  АНЛАДАМА  РЕБЕРГЕ  АСАМАСА  ГЕСКПАЛЛА 
ЕССАНҒС
САС ДЕТТАЛЛАТА
Б) ЕН АЛЛ СТАДЕ  ЕНАДСЛЛАТ  ЕТА  МТАРРС  УСОГАТА  ЛИМ 
МОДОРА КЛАТИМОР
B)  РЕТАБРЕРТА  НОРАСОТТАНА  ДЕБАРУГА  КАЛЛИХАРРА 
ФИЛЛИТ АДЕРРА
Г) ГРУММОЛД
Т о Г в АТЕРПРООФЕТТА  СЕР  А  ^ИННЕТАСТОЛЕ  ЕММОЛЕДА-
Е) ГРАС 
ЕМ БЛ ОВУНТ
т е ^ о ГрРАДЕРАСТВЕРАТОНА 
ХЛОРОФОНИМАТА  ДАРРИЕВ 
а
ТЕЛИГР АНТОЛЛ 
И 
АДЗЕ
3) ЛОЙОН САНДЕРА 
И) М ИНО СЕПРИТАМ АТОРЕНТАЛИ
К) М АЗОВРАТОНИЛОТОЗАКОН
Л) М УСЕРЛО Н ГРИ Н А ВУП ТИ М О Н А ТА ТО ЛИ ГР  АФУ  НИТАРЕ
М) АДСЕПАНОГРИВАНТЕБЮ ДАРОЧАН
а д н о л ю з г л
^ Ё
в е н
Ч И ГГО Д ЕБІ,ГО Ж А Н У Й М   С ТЕН А ТУ РЕ™
О) ОСТИМ ОРЕ
б а с т а у ы ш
 
с ы н ы п
 Ж А С Ы Н Д А  
о қ у
 
М О Т И В А Ц И Я С Ь Ш  Д А М Ы Т У Ғ А  А Р Н А Л Ғ А Н   Б А Ғ Д А Р Л А М А
елген кіші мектеп білім алуш ысының мотивациялық жүйесінде
маңызды орын алады.  Бала мактепке  келгенде  кең әлеуметгік 
игереді  (баланы ң ішкі  көзкапягкЛ

Бірінші  сынып  соңында  көптеген  мотив  ішінде  жоғары  бага  аду 
мотиві  басты  орында  болады.  Кіші  мектеп  білім  алушының  жасында 
оқу-танымдық  және  басқа  әлеуметтік  мотив  (парыз,  жауапкершілік, 
білім  алуға  қажеттілік)  жетекші  орынды  алмайды.  Сондықтан,  осы 
жаста  оқу  мотивациясының  төмендеуі  заңдылық.  Балада  мектепке  не 
үшін оқитыны туралы түсінік әлі де болса күңгірт. Негізінде, оның жа- 
уабы жаттанды  болады:  “оқи алу,  санай  алу,  ақылды  болуға,  көп  білу 
үшін”.  Бұл  түсінікті  нақтылауда  олар  тығырыққа  тіреледі.  Ата-ана 
баласын  оқу-іс  эрекетіне  қызығушылығын  ынталандыруда  қомақты 
сыйақы немесе қоқан-лоққы жасауға тура келеді.
Ұсынынылган бағдарлама арқылы баланы аса қиындьіқсыз оқу мо- 
тивациясына ауыстыру болып табылады.  Бағдарлама білім алушының 
әртүрлі қабілетін дамытуға мүмкін беруге құрылған.
Бағдарлам а м ақсаты :
Кіші мектепте білім алушының ойын жағдайы арқылы оқу-танымдық
мотивін  қалыптастыру.  Баланың  шығармашылық  мүмкіндігін,  ақыл- 
ойын дамыту. 
;: 
■
  7'; м Н  щ ш Ш аШ Ш  I Н І
щ
Тренинг құрылымы: 
^ 
•
1.  Ширату  (зеректілікті  тексеруге,  реакция  жылдамдығын,  есті  да-
мытуға арналған тапсырма). 
>*ч>?
2. Мамандықпен танысу (ркымдық талқылау).
- бұл мамандық туралы мен не білемін;
- бұл кәсіппен айналысатын маман нені білуі қажет;
- бұл кэсіпті игеруге қандай пәнді оқу қажет;
- бұл  мамандық туралы  ата-анамен,  таныстан,  кітаптан,  телехабар- 
дан не білдім.  \  
*. V -
іл
 
.  ЙЙС: 
і -
3.  Қарастырып  отырган  мамандық  бойынша  дамыту  жаттығуын 
орындау;
Өз қабілетін дербес бағалау.
Нұсқау:  білім  алушының  жаңа  сабағында  танысатын  тапсырма 
жиынтығы.  Мысалы:  “архитектор”  байқампаздыққа,  кеңістікті  бейне- 
леу,  шығармашылық  ойлау  мамандыгында  қабілетін  дамытуға  көңіл
бөледі.

№1 трен и н г 
Ш ирату. Зейінге тапсырма.
Нұсқау:  Шаршының  бір  тор  көзінде  шыбын  отыр.  Жетекшінің 
оның  қалаи  қозғалатынын  айтады.  Ал,  білім  алушы  көз  арқылы  оның
қозгалысын  бақылап  отыруы  тиіс,  соңында  қай  торкөзге  тоқтағанын 
айтады.
*
Пікірталас.
Мектепте  не  үшін  мұқият  болу  қажет?  (қорытынды:  жақсы  оқу 
үшін).
Не  үшін  жақсы  оқу  қажет?  Қорытынды:  сауатты,  білімді  азамат 
болу үшін, болашақта қызықты, сүйікті  іспен айнапысу керек.
Дәптермен жұмыс.
Нүсқау:  Бала  өз  ата-анасының  мамандыгы  туралы  не  білетінін, 
жұмыста 
немен 
айналысатынын 
жазу 
үсынылады. 
Тапсырма 
аякталганнан  кейін  эркім  қалауы  бойынша  не  жазганын  оқуына  бо­
лады  жэне  ата-ана  жүмысының  үқсастыгы  мен  айырмашылыгын 
талқылайды.
“ М аы ан д ы қ  әліпбиі” о й ы н ы
Нұсқау:  Сынып  үш  топка  бөлінеді  және  алфавитегі  әріпті 
сәйкесінше үшке бөледі. Топ 5 минут ішінде апфавиттегі түскен әріпке 
мамандық  атауын  жазуы  қажет.  Мамандықты  көрсететін  әріпті  атай­
ды,  ал  бала  оның  кандаГ  мамандық  екенін  айтады.  Егер  топ  өзінің 
мүмкіндігін  жіберіп  алсг>,  немесе  мамандықты  білмесе,  келесі  топ 
ойынды  жалгастырады.  Орбір  аталган  мамандыққа  үпай  есептеледі. 
Ойын соңында корытынд  ,і ұлай есептеліп, жеңімпаз жарияланады.
Үй 
талсырмасы: 
б* та  үйде 
ата-анамен 
мамандық  туралы 
әңгімелеседі.

Ширату (көру есі).
Нүсқау:  бөлек жолақта мамандық атауын  көрсетеді.  Білім  алушы 
сөзді  ғана емес,  оның жазылуын да еске  сақтауы  қажет.  Барлық сөзді 
көрсетіп  болғаннан  кейін  дәптерге  жазу.  Мұнан  кейін  жетекші  сөзді 
көрсетеді,  ал,  білім  алушы  жазғанын  үлгімен  салыстырады. 
Үлгі: 
программист,  натуралист,  эквилибрист,  каскадер,  режиссер.  Сұраққа 
жауап береді.  Бұл мамандық нені білдіретінін кім біледі.
Жетекші  ешкім  сипаттай  апмаган  мамандықтың  магынасын
түсіндіреді. 
,  £  .  . 
Т 
*  \  
'
П ікірталас
Ата-ананың  мамандыгы  туралы  жаңа  не  біле  алды?  Кімнің  ата- 
анасында  бірдей  мамандық  бар?  Кімнің  ата-анасы  өз  әке-шешесінің 
мамандығын  жалгастыруда?  Кімнің  ата-анасы  өз  мамандыгын  ауыс- 
тырды?  Егер  сенің  анаң  үй  шаруасындағы  әйел  болса,  оның  жұмысы 
неден тұрады? Дәптермен жұмыс.
Нүсқау:  Болашақта  кім  болгың  келеді,  бұл  мамандық  туралы  не 
білесің  жэне  ол  несімен  үнайды?  Тапсырманы  аяқтаганнан  кейін 
қалауы бойынша жазуына, оқуына болады.
Сұрац:  Кім  осындай  мамандықты  тщдЩщсш  келеді?  Ол  саган 
несімен ұнайды ?
“Мектептегі  мамандық” ойыны
Нүсқау:  Сынып  үш  топқа  бөлінеді.  Бфеуі  мектепке  катынасы 
бар  бір  мамандықты  атайды  (мұғалім,  психолог,  аспазшы,  үй  сы- 
пырушы,  завхоз,  т.б.).  Келесі  топ  оны  сипаттап,  тагы  бір  мектептегі 
мамандықты  атайды.  Мүны  үшінші  топ  сипаттайды.  Осылай  шеңбер 
бойымен жалғаса береді.  Егер топ тапсырманы  орындай  алмаса,  онда 
жалғастыру мүмкіндігін келесі топтагы ойыншы алады.
Пікірталас:  Мектепте  қандай  мамандық  иесі  жетіспейтіндігі 
үсынылады. Өз пікірін түсіндіру.
Архитектор м ам анды гы .
■  I
№3 тренинг
Ширату. Ақпаратты есту арқылы қабыл,гау жэне есте сактау.
Нүсқау:  Тақтаға  алты  да  алты  колем’чдегі  шаршы  сызылады. 
Қиялдағы  қарындашты  бала көзімен  қадага: ап  отыруы тиіс.  Жетекші 
канша тор көз жэне қай жаққа жүргізу керек екендігін айтады.

Жетекші. Сол жақтан томен қарай бір тор көзге кері жүруді  елесте- 
ту. Енді сіз қарындашты үш тор көзге жоғары, бір тор көз солга, үш тор 
көзге қиғаштап оңға жогары, үш тор көзге қиғаштап томен, бір тор көз 
солга, үш тор көз төменге, бір тор көз солға,  екі тор көз жоғарыға, екі 
тор көз солға, екі тор көз төменге, бір тор көз солға. Мүнан кейін білім 
алушы оз дәптерінде пайда болған бейнені салады.
Талқылау.
Жетекші: Бүгін өте қызықты архитектор деп аталатын мамандықпен 
таныстық. Алдымен оны өз бетіңше сипаттап көріңіз. Білім алушының 
ауызша  берген  жауабын  жетекші  толықтырады.  Архитектор  -
[ді  қүрастыратын 
кажет? Оған  мат
графи
жүмыс
сүрайды
Нүсқау:  біріншіден архитектор кеңістікті  багдарлауды жақсы  білу, 
ойша бейнені елестете алу қажет. Бұл қабілетті біз тренингтің басында 
орындаған тапсырмадан тексердік.
Екіншіден, архитектор жобалау мен құрастыруды білуі тиіс. Әдетте, 
сен  мүны  қүрастырмалы  ойыншық  болшегін  жинағанда  жаттыгасың. 
Қазір  біз  тренингте  геометриялық  фигурадан  үй  құрастыруды 
меңгереміз.
Нұсқау: Кез келген екі, үш, торт элементтен үй құрастыру. Бірінші 
нүсқаны табу. Бүл қабілетті тексеру үшін жетекші тапсырыс берушінің 
роліне  кіреді,  яғни,  керемет  үйді  жобалауды  тапсырады.  Архитектор 
өзінің қиялын корсете отырып, бес шартты сақтауы тиіс.
1. Үй космос кемесіне ұқсауы тиіс.
2. Үйдің қабаты екіден аспауы тиіс.
3. Үйдің барлық терезесі эртүрлі  көлемде болуы керек.
4.  Үйдің бояуында  міндетті  түрде екі  түс  қатысуы  қажет- кок  пен 
сары.
5.  Есік  ашылуы  үлкен  адамга да,  аласа  адамға  да  ыңгайлы  болуы
тиіс.
Қойылган талаптың орындалуын тексеру.
Нәтижені тапқылау.
Осы  бөлімде  тексерілген  қабілет  қалай  аталады?  Қай  тапсырманы 
орындау  жеңіл  болды?  Қай  тапсырманы  орындау  қиындық  тудырды 
жэне неге?
Үй  тапсырмасы.  Әр  түрлі  ақпарат  көзінен  архитектор  мамандыгы 
туралы мағлүмат білу.

№ 4 тренинг.
Шнрату. “Қабылдау жэне көзбен өлшеу”.
Нұеқау:  Үш  сурет ұсынылады.  Бірінші  суретте  үйге  апаратын  үш 
жолдың қайсысы үзақ екендігін анықтап алу.
Екінші суретте бейнеленген фигураның биіктігімен салыстыру.
Үшінші суретте екі арақашықтықты салыстыру: жоғары кесірткенің 
түмсығынан  ортаңгы  кесірткеге  дейінгі  аралық  және  ортаңғыдан 
төменгі кесірткеге дейінгі арақашықтық.
Пікірталас:  білім  алушыға  архитектор  мамандығы  туралы  не 
білгенін әңгімелеуге мүмкіндік беру. 
?
Сұрақ:  Танымал архитектордың аты-жөнін кім біледі? Саган он екі 
микроаудандағы үй құрылысы үнайды ма? 
'
Дәптермен жүмыс.
Нүсқау:  Өткен тренингте архитекторға қажетті  қабілетті тексердік. 
Осы  қабілетті  атау.  Архитекторға  көз  өлшемі  не  үшін  қажет? 
(жобаланган гимараттың өлшемін сауатты әрі нақты білу үшін).
Логикалық қабілеттің бар болуы бүл архитекторға не үшін қажет?
Талқылау:  Алдымен  үсынылган  шартты  талдап  алғаннан  кейін 
үйдің суретін салу. Үй келесі шартты қанағаттандыруы тиіс.
1. Сыртынан Караганда ол бір қабатты болып көрінуі, шын мәнінде 
үш қабатты болуы шарт;
2. Міндетті түрде балконы болу, бірақ бірінші  қабатта емес;
3.  Бірінші қабаттың бэрінде гараж болу;
Салынған сурет жобасын талдау.
Нүсқау:  Сынып үш топқа бөлініп, эр топ үй гимаратының жобасын
қүрастыруга тапсырма  алады.  Әр  топтың ұжымдық жобасы  өзге топ- 
пен  қойылган  талапқасай  талқыланады.
1.  Алып  пен  шынашақ-бала  бір үйде  түруды  шешті.  Үй  екеуіне де 
ыңгайлы болу үшін қандай болу қажет?
2. Таусогар мен Желаяқ достасып өзіне үй согуды ұйгарды. Бөлмеде 
Таусогар болса, Желаяқ досымен  үнемі  соқтыгысып  қалатын  еді.  Бір- 
бірімен араласып,  ыңғайсыздық сезінбеу үшін үй  қандай болуы тиіс?
3.  Ақшақар мен  Отты  қыз бір үйде түруды жөн  санады.  Екеуіне де 
ыңгайлы болу үшін үй қандай болу қажет?
Нэтижені  талдау:  Осы  тренингте  тексерілген  қабілет  қалай  атала- 
ды?
Қай тапсырманы орындау  жеңіл болды?  Қай тапсырманы орындау 
қиындық тудырды жэне неге?

Кіші мектептің  қары м -каты насы на  арналады. 
Д остық сұрақ-жауап  (сұракнама)
Нұсқау:  Балаға  бүкіл  сыныптың  назарын  өзіне  аударуын та-
•  
л
 
г
 
’  
X----------------  
и
  т  
у   о
і п
 
і а
*
лап  етеді.  Оған  бағытталған  сұрақ  өте  қарапайым,  қызықты  жэне  де 
психологиялық  жағынан  қауіпсіз  болуы  мүмкін.  Тағы  сұрақ  қоятын 
адам санының катары оте көп  болмауы керек.  Сұраққа жауап беретін 
бапаға  өзін  таныстыру  дағдысын  жаттықтыруы  мүмкін,  өйткені  ол 
кеиін өзіне «Ура, менде бәрі жақсы өтті» деп жауап береді.
Үлкен  шеңбер жасап отыру.  Шеңбердің ортасына бір бос орындық 
қойылган. Дос сұрагына жауап беруге деген тілек болса ортада тұрған 
орындықка отыруға болады. Ортага шығатын бала өзіне  1 -2 сұрақ қою 
үшін  қалауымен тағы екі білім алушы алып шығуы мүмкін  Мысальг 
«Не жегенді ұнатасың?», «Мектептен кейін не істейсің?», «Қай уақыгга 
ұйқыга жатасың?», «Әдетте, сен қай жолмен мектепке келесің?», «Сенің 
агаң немесе әкпең бар ма?», және т.б. бұл ойынның аты «достық сұрақ- 
жауап»  деп  аталады,  ортада  отырган  білім  алушыга  өзіне  ыңгайсыз 
болатын сұрақ бермегенің жөн.  Сұрақ қоярда  орнынан тұру.  Жаңағы 
екі  оілім  алушы  өз  сұрағын  қойып  болганнан  кейін тагы  біреуі тұрып 
«Мен де  бірнеше сұрақ қойғым  келеді»,- деп, отырган білім  алушыга 
қояды. Ойынды қалай ойнау қажеттілігі түсінікті  ме? Ал, енді, бірінші 
болып  кім  ортаға отырғысы  келеді.  Кейде  қатысушының  белсенділігі 
үшін,  ортадагы орындыкка бірінші  болып  отыруга тура келеді.  Ойын­
ды ұзақ созудың қажеті жоқ, мүмкіндігінше 20 минут жетеді, ал келесі 
күні ойынды жалгастыруга болады.
Жаттыгуға талдау:
- Ортага шыққың келді ме?
-  Барлыгының  көзінше,  ортада  тұрып  сұраққа  жауап  беру  киынга 
сокгы ма?
- Ойынның шартын барлық бала ұстанды  ма? Бәрекелді, жапайсың!
«М ен қандаймын?» жаттыгуы
М ақсаты .  Балага  өзінің  жақсы  қасиеті  мен  істеген  қателігін
мойындауды меңгерту.
Н үсқау.  Мүрныңыз  үнаса,  сіз  «маган  үнайды»  немесе  «менің 
мұрным  керемет»  деп  айтуынызга  болады.  Сізде  60  секунд  уақыт 
бар.  Дайындалыңыз!  Бастаймыз!  Енді  дэл  осындай  жолмен  шоко­
лад  балмұздагын  жақсы  көретін  адам  туралы  жаксы  айтады,  мұны 
құлпынай  балмен  жаксы  көретін  қолдап,  канша  жақсы  сез  айтқанын 
дауыстап  санауы  керек.  Егер  кімде-кім  осы  жаттыгуды  орындауда 
ұялшақтық  немесе  сенімсіздік  сезінетін  болса,  «Мен  өзімді  жақсы

көремін,  мен  кереметпін»  деп  қайталап  айтуды  ұсыну.  Егер  сіздің 
адресіңізге  жағымсыз  бағалау  түсе  берсе,  сізге  әлі  даму  керектігін 
есіңізге түсіріңіз, әрине, сіз әлі барлығында үйренесіз.
Жаттығу талдауы:
- Өзің туралы көп нәрсе есіңізге түсірдіңіз бе?
- Кейде өзіңе: «Мынау сенде жақсы болады», - деп айттыңыз ба?
- Егер сен үлкен қате жіберсең, өзіңе  не дейсің?
- Өз-өзіңе жақсы нәрсе айту неліктен маңызды?
- Өз серігіңнен нені үйренесің?
«Менімен  кім ойнайды?» ойыны.
М ақсаты :  Материалдың  көмегімен  баланы  өзін  өкпедететін  жағ- 
дайда қалай үстайтынын меңгерту.
Нүсқау:  Қайсыңыз  әйтеуір  бір  рет болса да,  басқа  бапа  сізбен  ой- 
намай  қойған  жағдай  болды.  Қайсыңызға  досыңыз:  «Менің  қолым 
тимейді» - деп өтінішіңізге жауап беріп өкпелетті.
Қазір  мен  сізге  қалай  жасау  керектігін  көрсетемін.  Орныңда 
ыңгайлы  отырып,  көзіңді  жүм.  Ойнап  жатқан  топқа келіп,  мен де ой- 
найыншы деп сұрауыңды елестетіп  көрші.  «Кет бүл жерден, ойнамай- 
мыз»  деп  айқайлап  жатыр,  бала,  сонда сен  оларды  сөзінен үстағаның 
дүрыс.  «Кішкентай  қыз  бен  мысық  ертегісіндей  жаймен  қапай  елден 
сүрағанын  алуға  болатынын,  жақсы  көңілді  болып  кетуді  елестет. 
Сен  өзіңе  досыңды  теріс  қарап  ойнап  жатыр  деп  елестет.  Сенің  енді 
сиырға  шөп  әкеліп  жатқаныңды  үлкен  күшке  айналганыңды.  Енді 
сен  досың  саған  бүрыла  таңырқай  қарап  қалғанын  көресің.  Бүл  енді 
өмірінде бірінші мәртекөріп түрған өте  кішіпейіл болып шықты. Енді 
сен  оларды  өзіңнің  мейіріңмен  қызықтыра түсесің.  Сосын  олар саган 
таңырқап  «Мәссаған,  мынаны  қара!  Саған  жақындауға  болады  ма?»,- 
деп  сүрағанын  көресің.  Енді  олар  сенімен  бірге  ойнауға  болама  деп 
сүрауын естисің. Сен енді түсінесің, олардың менің қасында  15 секунд 
түру олар үшін мақтан етенін жай екенін.
Ал  енді  сен  оз-озіңе  келіп  мысықтың  бейнесін  есіңде  көпке  дейін 
сақтауыңа болады. Енді сен болған жайга қанагаттанып оз-озіне: «Мен 
эйгілі және қызықты адаммын»,- де. Енді ары-бері  керіліп, көзіңді аш.
Жаттығу талдауы:
|  Сен озіңді ерке мысықтың орнына қойып коре алдың ба?
- 
Саған айналадағы  адамның барлығы  қарап,  қызығып  жатқандағы 
сезімің қандай?

- Неліктен өзің туралы ойлау керек?
- Өзің туралы жақсы ойлау дегеніміз не?
«Үйрек жэне қаз» ойыны
Нүсқау:  Бұл ойынға екі  жұмсақ ойыншық қажет.  Ол -  үйрек және 
қаз. Олар мінезімен бір-біріне қарама-қарсы болсын.
Мысалы, үйрек батыл, жеңілтек жэне оптимист болсын. Ал, қаз өте 
сақ, ақылды, пессимист болсын. Үйрек жэне қаз үшін бала өз пікірінен 
мінез жасауын  өтіну.  Балада  кейбір  абстрактылы зат туралы түсінікті 
қалыптастыру.  Бүл  жерде  бала  күлкіге  деген  сезіммен  өмірге  деген 
карым-катынасын қалыптастырады.
«Мен  нені жақсы жасай аламын?» ойыны
Мақсаты:  Бұл  ойын  өзі  санасын дамытуға және  оган  озін ортамен 
салыстыруга мүмкіндік береді.
Нүсқау:  Орындықты  дөңгелетіп  екі  қатарга  қою.  Ол  бір-біріне 
қарама-қарсы жэне бір-біріне бұрылып түру, ал енді отыру. Сөйлесуге 
тақырып  беру,  біріне  бірі  қарама-қарсы  отырган  екі  серіктес  осы 
такырыпқа  сөйлесуге  болады.  Екі  минуттан  кейін  шеңбердің  ішінде 
отырған бір орынға солга карай  отыру  керек,  сонда олар басқа адамға 
қарсы отырады.
Бірінші тақырып былай аталады:  «Мен нені жақсы жасай аламын?» 
(екі  минут).  Әңгімені  аяқтау.  Шеңбердің  ішіндегі  бала  солга  карай 
жылжысын.
Әңгімелесуге  келесі  тақырып:  «Мен  қандай  қызықты  ойлай  ала­
мын?» (екі минут).
Пікірлесуге арналган баска тақырып:
- Мен  қандай болсам солай қабылдайтын адам.
- Мен өзіме айтылган сынға қалай қараймын?
- Маған өте манызды  м ақсат..
- Басқа менен  нені бағалайды?
- Мен өзімде нені  мақсат етемін?
- Бір кездері  мен барған тәуекел...
- Менің өмірімдегі жақсы елес...
- Менің сүйікті жұмысым...
- Мені  кім сыйлайды және багалайды?
- Мен риза болган  оқига...
- Менің өмірімдегі ен жагымды демалыс...

- Менің біреуге көрсеткен ең үлкен қуанышым...
- Менде болған сырқат...
- Менің жанүямдағы ең жақсы нәрсе...
Жаттығуды талдау з
- Сен бэрінен де не айтқанды жақсы көресің?
- Саган қандай тақырыпта сөйлескен қиындау?
- Өзіңнің сыныбың турапы жаңа не білдің?
- Қазір сенің көңіл-күйің қандай?
Бір-бірімізге қарайық.
БАЛАНЫҢ ЭМОЦИЯЛЫҚ-ЕРІКТІК ӨРІСІНДЕГІ 
АГРЕССИВТІКҮЙ ДІТӨМ ЕҢДЕТУГЕ БАҒЫТТАЛҒАН
Ж АТТЫ ҒУ 
'
1* “Суретшілер конкурсы” жаттығуы.
Мақсаты: Ертегі және фильмдегі агрессивті кейіпкерді қабылдауды 
бүзу.
Нүсқау: Алдын ала қандай да бір ашулы ертегі кейіпкерінің суретін 
дайындау. Балаға осы суретті жағымды  жасау үшін суретші ролін  ой- 
нау  үсынылады.  Бала  үнамды  “бөлшекті”  салуды  усыну:  үлпілдек 
құйрық, ашық шляпа, әдемі ойыншық кейіпкерді  қайырымды етеді.
“Ойыншыққа айнал”
Мақсаты:  Балага шынайы сезімін білдіруге мүмкіндік беру.
Нүсқау: Бірнеше ойыншық арасымен өзінің болғысы келген ашулы
таңдау жэне осы кейіпкер атынан 
эңгіме қүрастыру.  Әңгімеде баланың өз қақтығысы  мен тілегі болаты-
ны белгілі. Психолог бүл жаттығуды  диагностика  ретінде пайдалану- 
ына болады.
“Әқгімені  көңілді етіп ойлап тап” жаттығуы
Мақсаты:  Қорқыныш деңгейін төмендету.
Нүсқау:  Балаға  қорқынышты  әңгіме  білім  алушы  және  әңгіменің 
соңын көңілді аяқтауды  үсынады.
“Баяғы  бір  заманда  Майра  атты  қыз  өмір  сүріпті,  апасы  мен 
атасы  болыпты.  Бэрі  керемет  еді,  егер  бір  күні  Майра  құрбысымен 
орманга  қыдырып  кетпегенде...Олар  орманда  ән  салып,  жидек  теріп 
жасырьшбақ  ойнауды  шешеді.  Майра  ойынға  қатты  қызығып  кеткені 
соншалық,  қүрбысы  оны  таппай  қалсын  деп  алысқа  үзап  кетеді.  Ол

дауысты  естімей,  өзінің  қайда  тұрғанын  түсіне  алмады.  Ол  қатты 
қорықты.  Кенет  алыстан  ұлыган  бір  дыбыс  естілді  -  бұл  қасқыр  еді. 
Қыз қасқырдың өзіне жақындап келе жатқанын байқады.

жүктеу/скачать 25,67 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: