Ғылым және оның қоғам өміріндегі рөлі
Ғылымға қойылатын критерийлер
жүктеу/скачать 45,02 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ғылыми теория. Теорияның құрылысы мен негіздері.
| Ғылымға қойылатын критерийлер
Ғылымилықтың ең басты критерийі – жүйелілік. Ғылыми білім әр қашан белгілі бір жүйе ретінде қарастырылады: бүл жүйенің өзіндік басталу принципі, іргелі түсініктері болады. Сонымен бірге бұл жүйеге аталған ғылым үшін зор маңызы бар тәжірибелік фактілер, эксперименттер, тәжірибелік қорытындылар мен ұсыныстар енеді. Ғылымға қойылатын тағы бір критерий – онымен айналысатын (қоғамда) бір дарынды адамдардың болуы және қажетті материалдар мен технологияның болуы. Ғылымилықтың үшінші критерийі – ғылыми танымның мақсаты. Яғни, мақсатсыз ғылым дамуы мүмкін емес, ғылымның нәтижесі адамзат игілігіне айналуы шарт. Тағы бір төртінші критерий – рационалдылық (тиімділік). Зерттеудің әр түрлі (әдістемелерін ) тәсілдерін өзгерте отырып, ең тиімді жолын таңдап алу. Ғылымға қойылатын бесінші критерий – зерттеудің тәжірибелік әдістемесін қолдану және ғылымды математикаландыру. Бұл белгілер жаңа уақытта пайда болды және тәжірибемен байланыстыра отырып, ғылымға жаңа сипаттар әкелді. Ғылыми теория. Теорияның құрылысы мен негіздері.Ғылыми-танымдылық әдістемелер. Ғылыми білімнің дамуыТеория – ғылыми білімнің формасы. Теория және ғылыми бағдарламалар. Ғылыми теорияның құрылысы. Ғылыми теориялардың классификациясы. Ғылыми түсініктер және олардың пайда болуы жағдайлары Ғылыми-танымдық әдістемелер. Ғылым заңдары. Ғылыми білімнің дамуы. Ғылыми революциялардың ерекшеліктері. Теория – ғылыми білімнің формасы. Теория және ғылыми бағдарламалар Ғылымды қоғамдық сананың формасы ретінде түсіну және ақиқат туралы нақты білім беретін мәдениет сферасы ретінде қарастыру – толық емес және аяқталмаған жағдай. Ғылыми білімнің пайда болуының формалары туралы мәселелер толығымен шешілген жоқ. Ғалымдар ғылыми білімнің негізгі формасы ғылыми теориялар деп санайды. Теория ғылыми білімнің ең күрделі және дамыған формасы. Генетикалық жағынан, классификациялау секілді оның қалыптасуына негіз болған формалардан кейін пайда болды. Сондықтан, теориялар сондай программалар мен парадигмалардың негізінде пайда болады. Парадигма – дегеніміз – нақты бір ғылыми зерттеуді анықтайтын және ғылым дамуының белгілі бір кезеңінде танылған алғы шарттардың жиынтығы. Осы парадигмалар шеңберінде теорияларда қолданылатын ең маңызды базистік жағдайлар анықталады, ғылыми түсінік беру мен ғылыми білімді ұйымдастырудың, оған баға берудің үлгілері қарастырылады. Ал бұл базистік жағдайлардың ортақтастығы ғылыми программалар негізіне жататын философиялық принциптермен анықталады. Қоғам мәдениетінің әркелкілігіне байланысты бір мәдени-тарихи біртұтастықтың шеңберінде бірнеше ғылыми программалар қалыптасады. Сонымен бірге бір ғылыми теориялар тудырады. Ғылым мен мәдениеттің байланысын жете түсінбеу – ғылым дамуы мен ғылыми парадигмалардың ауысуын көрсететін себептерді анықтаудың мүмкін еместігі мәселесіне әкеліп соғады. жүктеу/скачать 45,02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|