Ғылым министрлігі ҚазаҚстан респуБликасы
жүктеу/скачать 356,64 Kb.
|
autizmkaz
Бағдарламаның мазмұныЖұмыстың бірінші кезеңі. Бұл кезеңде модельдеу стратегиясы неме- се әдісі қолданылады. стратегияның мәні-баланың ересек мінез-құлқына тікелей еліктеу. Оның барлық қимылдарын, қалыптарын, заттармен әрекеттерін, бет-әлпетін, эмоционалды реакцияларын мүмкіндігінше дәл қайталау керек. Баланың іс-әрекетін бұзбау, алаңдатпау және оның наза- рын аудармау маңызды. психолог тыныш, балаға көлеңке болып еріп, оның барлық әрекеттерін еліктейді. Баланың жанында одан 10 см қашықтықта қозғалу керек және баланың барлық әрекеттерін оның артынан синхронды түрде орындау керек, сол қарқынмен және қозғалыс ырғағымен, тыныс алуын синхрондауға дейін. егер бала шеңбер бойымен жүгірсе, онда ересек адам шеңбер бойымен жүгіреді, егер ол артқа-артқа серпілсе - сол ырғақта серпіледі; секіреді және құлайды - психолог та қайталайды; бала отырады және бір нүктеге тоқтамай - ақ қарайды-ересек адам отырады және сол нүктеге қарайды. ерекшелік- бұл балаға қауіп төндіретін әрекеттер (шкафқа, терезеге көтерілуге, олардан секіруге және т.б.). мұндай жағдайларда психолог еліктеуді тоқтатады және баланың назарын басқа әрекетке ауыстыруға тырысады. сондай-ақ, баланың барлық әрекеттері заттармен және ойыншықтармен еліктеледі. егер бала машинаны алға-артқа домалатса, онда психолог екінші машинаны пайдаланып, оны да домалатады. егер бала ересек адамнан затты алуға тырысса, онда ол бір уақытта баланың екінші қолынан жұптасқан зат- ты алады. мұндай" күрес " баланы өздігінен басқа әрекетке ауыстырғанға дейін бірнеше минутқа созылуы мүмкін. Дегенмен, баланы проблемалық мінез-құлыққа жеткізбеу керек. сіз ойыншықтарды 2-3 рет таңдауға еліктей аласыз, содан кейін онсыз еліктей аласыз, өйткені ол сіздің қолыңызда. жұмыстың басында еліктеу тек баланың әрекеттері мен қимылдарына қолданылады, ал баланың дыбыстары мен сөздеріне еліктемейді. Бұл ба- ламен жұмсақ қарым-қатынас режиміне байланысты, өйткені ересек адамның шағылысқан дыбыстары мен сөздері баланың мазасыздығы мен мазасыздығын тудыруы мүмкін. егер біз баланың қарқынын ұстануға, көбейтуге қиын немесе тез бола- тын кез-келген қозғалысты немесе әрекетті орындауға уақыт болмаса, онда сіз оны өткізіп жіберіп, бала жасаған келесі қозғалыстарға ауыса аласыз. Балаға қатысты жайғасымды таңдау оның көру қабілетінің ерекшеліктеріне байланысты. егер бала негізінен "перифериялық көруді" қолданса және тікелей көрнекі байланыс болмаса, онда психолог баланың жағында орналасады, сондықтан олардың арасындағы қашықтық 5-8 сан- тиметрден аспайды. егер балада "туннельдік көру" болса (көздің тор қабығының орталық аймағына түсетін көрнекі ынталандыру ғана қабылданады) және ол тек оның алдында не тұрғанын көреді, содан кейін психолог баланың алдын- да, қолының ұзындығында бетпе-бет тұруы керек, осылайша сіз бала мен ересек адамның арасына түрлі затты орналастыра аласыз. еліктеу кезінде қолданылатын әртүрлі заттар. Бұл жағдайда баланың көзіне тікелей қарамау өте маңызды; оның маңдайына немесе иегіне қарау керек. алғашқы сабақтар кезінде еліктеудің ұзақтығы-10-15 минут және бала тыныш, белсенді және ересек адамның әрекеттері мен мінез-құлқына қызығушылықпен жауап берген жағдайда біртіндеп 20-30 минутқа дейін артады. еліктеуден кейін сіз баланы осы уақытта қалаған нәрсесімен айналысуға мүмкіндік бере отырып, қалдыра аласыз - ата-аналармен еліктеу кезінде баланың реакциялары мен мінез-құлқының ерекшеліктерін талқылау, олар- ды ата-аналармен үйде орындау кезінде байқағандармен салыстыру, сондай- ақ оларды қызықтыратын сұрақтарға жауап беру, үй тапсырмасын түсіндіру. ата-аналармен әңгімелесу барысында баланың мінез-құлқын, оның еліктеуді тоқтатуға реакциясын байқау өте маңызды. 4-8 сабақтан кейін балалардың мінез-құлқына еліктеуге және оны тоқтатуға әртүрлі реакцияларын күтуге болады. жүктеу/скачать 356,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|