Ғылым министрлігі ҚазаҚстан респуБликасы
Психологиялық-педагогикалық жұмыстың төртінші сатысы
жүктеу/скачать 356,64 Kb.
|
autizmkaz
- Бұл бет үшін навигация:
- Психологиялық-педагогикалық жұмысты жүргізу бойынша алго- ритм және ұсыныстар
Психологиялық-педагогикалық жұмыстың төртінші сатысысатының мақсаты-құрдастарымен қарым-қатынас және өзара әрекеттесу дағдыларын дамыту, бірлескен ойын дағдыларын қалыптастыру. сатының міндеттері: құрдастарын байқау, оған назар аудару және оған ұқсау қабілетін да- мыту; құрдастарымен эмоционалды және практикалық өзара әрекеттесуді ын- таландыру, эмоциялардың бірлескен тәжірибесі (эмпатия); басқа баланың мүмкіндіктерін, мүдделерін ескере отырып, өз іс-әрекеттерін екіншісінің іс-әрекеттерімен үйлестіру қабілетін қалыптастыру; өзгенің сезімін түсіну (ажырату) және бөлу (жанашырлық) қабілетін дамыту; қарым-қатынас құралдарын кеңейту, қарым-қатынас және өзара әрекеттесу дағдыларын және құрдастарымен мінез-құлық ережелерін иге- ру; балалар командасындағы мінез-құлық нормаларын игеру. мектеп жасына дейінгі балаларда қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру үшін балалар психологиясының тәжірибесінде қолданылатын әдістер мен тәсілдер, балалардағы қарым-қатынас мәселелерін жеңу үшін денеге бағытталған терапия, сонымен қатар мектепке дейінгі білім беру бағдарламалары мен әдістемесінде қолданылатын қозғалмалы, музыкалық және әлеуметтік-коммуникативті ойындар [25-29, 43]. Психологиялық-педагогикалық жұмысты жүргізу бойынша алго- ритм және ұсыныстарҚұрдастарымен қарым - қатынас жасау, бірлескен ойынға қатысу және ойын және өзара әрекеттесудің басқа түрлерін жүзеге асыру-аутизмі бар баланың әлеуметтік бейімделуінің маңызды шарты және оның балалар то- бына қосылуға дайын екендігінің көрсеткіші. Құрдастарымен қарым-қатынас ересек адаммен қарым-қатынастан айтарлықтай ерекшеленеді және баладан үлкен коммуникативті қабілеттер мен дағдыларды талап етеді. ересек адаммен қарым – қатынастан айырмашылығы, баланың ерекшеліктері мен мүмкіндіктеріне бейімделіп, оны сөзсіз қабылдау және қолдау стратегиясын қолдана отырып, құрдастарымен қарым-қатынас тең дәрежедегі қарым-қатынас болып табы- лады, мұнда әр серіктес қарым-қатынас процесінде басқаның мүдделері мен әрекеттерін ескеруі керек, бере алады, ымыраға келеді және т. б. сондықтан аутизмі бар балалар құрдастарымен қарым-қатынаста үлкен қиындықтарға тап болады және құрдастарымен қарым-қатынас жасау және өзара әрекеттесу дағдыларын қалыптастыру үшін арнайы, дәйекті жұмысты қажет етеді. Ба- лалармен қарым-қатынасты дамыту бойынша психологтың қызметі бірнеше сатыдан тұрады. Бағдарламаның мазмұны Бірінші кезеңде сабақ екі баламен өткізіледі. екінші баланың шамамен бір жаста болғаны және аутизмнің бұзылуы болмағаны жөн. әдетте оңалту орталығында немесе психологиялық-педагогикалық түзету кабинетінде дамудың басқа бұзылымдары бар баланы тартуға болады. Бұл пДт, сөйлеу қабілеті бұзылған немесе ақыл-ой кемістігі бар, қарым-қатынасты дамытудың жеткілікті деңгейі бар және ойын серіктесіне жоғары талап қоймайтын бала болуы мүмкін. серіктес және аутизмі бар бала ретінде қосылуға болады, бірақ қарым-қатынас пен өзара әрекеттесудің бірдей не- месе жоғары деңгейі бар. Бірінші кезеңдегі психологиялық жұмыстың міндеттері:: балаларды бір-біріне бейімдеу; жалпы әсерлер мен эмоцияларды бастан кешіру; құрдастарына назар мен қызығушылықты ынталандыру; құрдастарымен ойынға эмоционалды және практикалық қатысу. Бірінші сабақта балалар танысады. Қарапайым және қысқа танысу рәсімі қолданылады: атаулармен таныстыру және сәлемдесу қимылы. әрі қарай, балалардың мінез-құлқы "жақын жерде ойнау" қағидаттарында, бір-бірімен тікелей байланыссыз, балаларға екіншісінің болуына үйренуге, үшеуінің ойын жағдайларына бейімделуге мүмкіндік беру үшін ұйымдастырылады: ересек адам, мен және құрдастар. Барлық ойындар баланың еліктеуіне және эмоционалды инфекциясына негізделген, олар балалардың параллель (бір мезгілде және бірдей) әрекеттерінде көрінеді және ойынға құрдастарының қатысу жағдайын жасауға бағытталған. Біріншіден, ол ересек адаммен бірге ойнаған балаға таныс ойын- дар қолданылады. ересек адам аутизмі бар баламен ойын бастайды және екіншісін қосады, ол бәрін де орындайды. Бұл заттар мен ойыншықтарды ортақ пайдаланбай қарапайым ережелермен ашық ойындар болуы мүмкін. мысалы, "мысық-тышқан", "ұядағы құстар", "күн мен жаңбыр", "көңілді клоун"ойындары. психолог екі баланың назарын біркелкі бөледі, әрқайсысын қолдайды, мадақтайды. әрі қарай музыкалық және моторлы ойындары болады. Балалар жақын жерде тұрады және ересектермен бірге қозғалыстар жасайды, олардан жеке мақұлдау мен мадақтауды алады. содан кейін сіз әдетте балаларға ұнайтын моторлы ойындарын ұсына аласыз: батутта секіру, әткеншек тебу, төбеден сырғанау, шар бассейнінде жүзу. Бұл ойындар, әдетте, балаларды физикалық және эмоционалды түрде қоздырады, бұл жағымды әсерлерді, жағымды эмоцияларды өзара және сайып келгенде, эмпатияны тудырады. Балалар қимылмен, күлкімен, айқайымен, дыбыстарымен, сөздерімен бір-бірінен эмоционалды жауап алады, бұл бір-біріне деген өзара қызығушылық тудырады. Бұл көрініс, күлімсіреу, күлу, жанасу немесе жақын дене байланысы арқылы көрінуі мүмкін. егер біз құрдастарымызға деген қызығушылық пен оң көзқарасты байқасақ, онда біз ойынды жақын байланыспен ұйымдастыра аламыз: бір- бірінің қолын ұстап, батутта секіру; әткеншекте бірге отыру, ал ересек адам серпіліп тұрады; айқындама бойынша әткеншек тебу: біреуі бір жағынан көтеріледі, екіншісі екінші жағынан түседі; тренажерде бірлескен айналу, төбеден бірлесіп "паровоз" болып түсу және т. б. Бұл бірлескен әрекеттер біртіндеп және мөлшерленген болуы керек. Балалардың мінез-құлқы мен жағдайын бақылау қажет: шамадан тыс қозудан және шамадан тыс жүктеуден аулақ болу, мазасыздық пен қорқыныштың, жағымсыз мінез-құлықтың, оның ішінде озбырлықтың пайда болуын бол- дырмау. сол кезеңде сіз басқа ойындарды пайдалана аласыз: психолог балаларды үлкен айнаға апарады, онда балалар мен ересектердің көрінісі көрінеді және күлкілі қозғалыстар жасай бастайды, балаларды еліктеуге тарта отырып, күлкілі бет-әлпеттер жасайды. Бірте- бірте ересек адам өзінің қатысу дәрежесін төмендетеді, бұл балаларға айна арқылы "айналаға қарап" бірге ойнауға мүмкіндік береді; ересек адам ережені енгізеді: біріншіден, бір бала өз атын атағаннан кейін қозғалысты орындайды, бетін тыржитады, дыбыс шығарады, ал екіншісі оның қозғалысын айнада қайталайды. содан кейін ересек адам екінші баланың атын атайды және ол әрекет ете бастайды, ал екіншісі оның қимылдарын қайталайды; әрі қарай, бұл ойынды айнасыз ойнауға болады. ересек балалардың ал- дында тұрып, оның қимылдарын қайталауды сұрайды. Ол жеңіл физикалық жаттығуларды көрсетеді, ал балалар оның қимылдарын қайталайды. Осыдан кейін балалар бір-біріне қарсы тұрады, ал біреуі қандай-да бір әрекет жа- сайды (мысалы, қолын шапалақтайды, қолдарын көтереді немесе бүйірлеп еңкейеді), ал екіншісі оның қозғалысын қайталауға тырысады. кезектілікті ересек адам белгілейді. содан кейін сіз балаларға айна алдында адамдар жасайтын нәрсені жасауға кеңес бере аласыз: жуыну, тарану, тістеріңізді щеткамен тазарту, қасықпен тамақтану және т. б; - "жаңғырық"ойыны. ересек балалар алдында тұрып, айтқан дыбыстарын қайталауды сұрайды. Қызығушылықты қалыптастыру үшін сіз құбырға ды- быстарды айта аласыз. Осыдан кейін психолог балаларды бір-біріне қарама- қарсы тұруға және кезекпен басқа дыбыстарды шығаруға және қайталауға шақырады. содан кейін сіз балаларды әртүрлі бұрыштарға тұрғызып неме- се жасыруға және "түгендеуге" болады: біреуі дыбыс шығарады, екіншісі қайталайды. екінші кезеңде психологиялық жұмыстың міндеттері: өз іс-әрекеттерін басқа баланың іс-әрекеттерімен үйлестіру қабілетін дамыту; басқа баланың қажеттіліктерін, мүдделерін және мінез-құлқын ескере отырып әрекет ете білу. Осы коммуникативті дағдыларды өзектендіру және қалыптастыру мақсатқа жету ойындарында және белгілі бір шарттар мен ережелерге сәйкес тиімді. Біз балаларға келесі ойындарды дәйекті түрде ұсынамыз. Бірдей әрекеттерді кезекпен орындауға негізделген ойындар. Біріншіден, біз пирамидамен, текшелермен қарапайым тақырыптық ойын- дарды қолданамыз, олардың принципі қарапайым әрекетті кезекпен орын- дау болып табылады: алдымен біреуі тұрып, пирамида сақинасын тізіп немесе текшені текшеге қояды, содан кейін екіншісі. Ойынның маңызды құрамдас бөлігі-әр баланың іс-әрекетін бірлесіп бағалау: ересек адам мен бала, қимылдарды ("жақсы", "бесті әкел"), шапалақтарды, мақұлдау сөздерін қолдана отырып, үшіншісін мақұлдайды және мадақтайды. сіз бұл ойындарды қызықты эстафета форматында пайдалана аласыз. Балаларды екі командаға бөлеміз. Бірінші бала тоқтау сызығында және " бастау үшін! назар аударыңыз! марш!"жүгіре бастайды, содан кейін: ол қолында доппен жүгіреді, оны жамбасқа лақтырады, артқа жүгіреді, содан кейін екінші команда бойынша жүгіреді; ол текшемен жүгіреді, оны текшеге қояды және артқа жүгіреді, келесі бала текшені тұрған жерге қояды. Барлық қатысушылардың бір уақытта қатысуына негізделген ойын- дар: допты шеңберге домалату. Балалар мен ересек адам шеңберге отыра- ды, аяқтарын жауып, досына допты домалатады. Допты домалатып және допты кімге жіберетінін айтады. "Бубен" ойыны. Балалар мен ересектер шеңберге отырады. Бір қатысушы бубен ұстап, оны шайқайды, қалғандары бірге ән айтады: айша бізге бубен ойна, Біз алақанымызды шапалақтаймыз (барлығы шапалақтайды и)! Ойна, ойна да Дамирге бер (айша бубенді келесі шеңбердегі балаға береді)! "әткеншек" ойыны. Балалар мен ересектер ілмекті алады (кейінірек шеңберге қол ұстасып тұруға болады) және психологтың сөздері шеңберде қозғалады, алдымен баяу, содан кейін тезірек және т. б., тақпақ мәтініне сәйкес оқылады 4). «каравай» ойыны әрекеттерді бірлесіп орындауға негізделген ойындар. эстафеталық ойындар. Балалар сигнал бойынша бірге жүгіреді: қол ұстасып, бірге оралады; бір-бірінен "паровоз» болып тіркеледі; бір шеңберде болу; қолында бір доп ұстап (бүйірімен жүгіру); қолында қарындаш. "Шапалақ ұру" ойыны. Балалар жұпқа бөлінеді. Олар бір - біріне қарама қарсы тұрып, қолдарын келесі ретпен шапалақтайды: "бір рет" есебінен- алақандарына; "екі "есебінен-алақандарын басқа баланың алақандарымен шапалақпен байланыстырады. "алақанға алақан"ойыны. Балалар бір-біріне қарсы тұрып, алақандарын бір-біріне қысып, әртүрлі кедергілерді орнатуға болатын бөлмеде қозғалады. алақанды ажыратпай кедергілерді жеңу керек. "сиам егіздері". Балалар бір-біріне мықтап жабысып қалады. психо- лог бинтпен бір серіктестің оң қолын екіншісінің сол қолымен орайды. со- дан кейін балалар бірге жүреді, айналып өтіп, кедергілерден өтіп, көтеріліп, төбеден түседі және т.б. содан кейін сіз әр баланы бір аяғымен байланысты- ра аласыз. "соқырдың жолсерігі"ойыны. Біреуі көздің таңғышымен жабылған (ол "соқыр"), екіншісі – оны кедергілерден өтіп, оларды айналып өтуге көмектесетін бағыттаушы. содан кейін рөлдерді өзгертіңіз. екінші кезеңде сабақтың құрылымына сәлемдесу мен қоштасудың күрделі рәсімдері кіреді. Балалар әртүрлі қимылдарды, сөздер мен сөз тіркестерін қолдана алады. Баланың мұндай ойындарға қатысуының күтілетін нәтижесі оның іс-әрекетін дене деңгейінде серіктеспен үйлестіру, оған бейімделу және мақсатқа жету үшін өзара әрекеттесу болуы керек. жалпы алғанда, мұндай үйлесімділік басқаларға бағдарлануға, іс-әрекеттердің біртұтастығына және қауымдастық сезімінің пайда болуына ықпал етеді. егер бұл нәтижелерге негізінен қол жеткізілсе, онда тиісті байланыс деңгейі бар тағы екі баланы кіші топтарға қосуға болады. Үшінші сатыда процедуралық және рөлдік ойын әрекеттері қолданылады. егер алдыңғы кезеңнің міндеттері өз әрекеттерін дене деңгейіндегі басқа әрекеттермен үйлестіру қабілетін дамыту болса, онда осы кезеңде өз мінез- құлқын басқа балалардың мінез-құлқымен үйлестіру мүмкіндігі әлеуметтік ойындарда дамиды. Біріншіден, ересектермен бірге жоғалған ойындар қолданылады. психологтың міндеті-балалардың іс-әрекеттерін ұйымдастыру және тарату, оларды бірлескен әрекеттерді орындауға бағыттау. "Үй салу"ойыны. ересек балаларға текшелерден, жолақтардан және басқа да құрылыс материалдарынан үй салуды ұсынады. содан кейін үйді ер адамдармен, мультфильм кейіпкерлерімен толтыруды ұсынады. "машина"ойыны. психолог балаларға үлкен блоктардан немесе төңкерілген үстелден, орындықтардан машина жасауды ұсынады. Балалар көлікке отырады. Бір бала жүргізуші-ол орамалды (шеңберді), басқа жолау- шыларды айналдырады. сіз дыбыстарды "Вжжж", "Би-Би"қолдана ала- сыз. сондай-ақ, блоктар мен орындықтардан паровоз салу ұсынылады. рөлдік ойындар. психолог балалардың ойынын әртүрлі тақырыптарда ұйымдастырады:" отбасы"," дүкен"," аурухана " және т.б. ол олардың арасындағы рөлдерді бөледі, олармен осы әрекеттермен бірге жүретін реквизиттері мен сөз тіркестері бар бірқатар дәйекті ойын әрекеттерін талқылайды. Балалар рөлдерді өзгерту арқылы бірнеше рет жоғалтады. Драматизация ойындары. Қысқа ертегілерді, өлеңдерді ойнау. ережелері бар үстел ойындары. Ойындар: "Домино", "лото" және т.б., мұнда кезек, ережелер бойынша күту және әрекет ету, ойынға қатысушылардың әрекеттерін бақылау мүмкіндігі қажет. Бұл кезеңде сәлемдесу мен қоштасу рәсімдерінен басқа, белгілі бір алго- ритм бойынша қысқа әңгіме енгізіледі: қал қалай? сен өзіңді сезінесің? таңғы асқа не жедіңіз? қандай мультфильмді ұнатасың демалыс күндері қайда болдың? және т. б. ересек адам балаларды әңгімелесуді ұйымдастырады, бағыттайды және көмектеседі. Диалогты ұйымдастыру, сөйлесудің күрделілігі мен ұзақтығы балалардың жеке мүмкіндіктеріне, олардың коммуникативті және сөйлеу даму деңгейіне байланысты. келесі сатыда ортақ эмоцияларды сезінуге бағытталған ойындар қолданылады. Ойындарда бірдей қозғалыстар ғана емес, жалпы көңіл-күй, жалпы ойын бейнесі де қолданылады. Біріккен сөзді қандай да бір эмоционал- ды күйлерді (ең оң және теріс ) өз сезімдері мен басқа балалардың сезімдері мен эмпатиясын ұғынуға ықпал етеді. . Қуаныштың немесе қиялдың қауіп- қатерінің бірлескен тәжірибесі балаларды біріктіреді, жақындық сезімін, қоғамдастықты және бір-бірін қолдауға деген ұмтылысты тудырады. "Достық пойызы" ойыны. жетекші шеңберде қолын шапалақтап жүріп, баланың атын атайды. Ол шеңберге шығып, жүргізушінің алдында (немесе артында) болады. жетекші оның белдігінен ұстап, олар бірге жүріп келеді. алда келе жатқан бала басқа баланың атын атайды. Ол паровоз тіркесінде тұрып, барлығы бірге бөлмеде қозғалады. "мен таста отырмын" ойыны. Балалар шеңберге отырады, бір бала (Дина) шеңбердің ортасында кішкентай орындыққа отырады. Барлығы ән айтады:" мен таста отырамын, ащы көз жасымды төгіп отырмын " (Дина оның жылағанын көрсетеді). мені кім жақсы көреді, кім аялайды?». пси- холог балалардың біріне (леваға) Динаны аялауды ұсынады. лева Динаға жақындап, оны басына қолын тигізеді (құшақтай алады). Барлығы ән айтады:"лева мені жақсы көреді, лева аялайды". содан кейін ортаға басқа бала отырады. "Қасқыр мен лақтар" ойыны. ересек адам балаларға олардың лақ екенін және олардың үйі бар екенін айтады (үлкен балалар үйі немесе оны ыммен көрсету). психолог: "лақтар серуендеуге шықты!». Балалар бөлмеде жүгіреді. содан кейін мұғалім қорқынышты дауыспен қасқырдың жақындап келе жатқанын айтады (сіз қасқырдың дауысы бар аудио жазбаны қоса ала- сыз). психолог: "тез үйге! Балалар үйшікке жүгіріп кіреді, бір-біріне қатты жабысып, тығылып отырады. Барлығы "Қасқыр, кет!" деп айқайлайды. психолог қасқырдың қашып кеткенін айтады. ырғақты, көңілді музыка естіледі. "сіз бәріңіз жарайсыздар: сіз қасқырды алдап, одан қашып кеттіңіз. Барлығы тәрбиешімен бірге музыкамен секіреді, көңілді секіреді, күледі, маңырайды. Ойын бірнеше рет жалғасады. "адасқан балалар"ойыны. психолог балаларға орманға баруды ұсынады:"Бәріміз орманға бардық деп елестетейік: біз саңырауқұлақтарды жинаймыз, жидектерді тереміз". Балалар өздерін орманда деп елестетіп, бөлмені аралайды. Біраз уақыттан кейін ересек адам: "кеш түсіп келе жа- тыр, қараңғы, біз үйге баратын жолды білмейміз! суық және қорқынышты. . Оқшау жерге (үстелдің астына) көтеріліп, жылыну үшін бір-бірімізге жабы- самыз, әйтпесе жаурап қаламыз". Бірнеше минуттан кейін ересек балаларға: "мен сендерді жылыту үшін от жағамын. мен сендерге бесік жырын айта- мын". Балалар оттың айналасында отырады, қолдарын жылытады, бір-біріне басады, мұғалім оларға жайлап ән айтады. "міне, таң атты! О, қараңыз, жол әне. тезірек үйге жүгірейік!». "мен жақсы көремін" ойыны (фразалық сөйлеуді қолданатын бала- лар үшін). психолог балаларды тұруға немесе жұппен отыруға және допты бір-біріне лақтыруға, өзінің жақсы көретінін айтуға шақырады. мысалы, " мен жегенді жақсы көремін " (банан, шоколад және т.б.) немесе"мен ойнағанды ұнатамын". сол кезеңде балалардың эмоцияларды түсіну және тиісті түрде білдіру қабілетін дамыту бойынша жұмыс жүргізіледі. алдымен біз баланы бір не- месе екі эмоциямен таныстырамыз. психолог эмоцияларды өздерінің бет- әлпеттері арқылы көрсетеді және оларды сөзбен белгілейді. Біз баланың ата-анасын, содан кейін баланың өзін қосамыз: мысалы, "Қараңыз, тәтем (психологтың аты) күледі, анам күледі, енді сен күлесің". Біз айна қолданамыз, оның алдында мұғалімнің (ата-ананың, баланың) бет-әлпетін қарастырамыз. Біз баланың назарын эмоциялар білдіру кезінде қастардың, ауыздың, көздің жағдайы қалай өзгеретініне аударамыз. әрі қарай біз әртүрлі эмоциялармен суреттерді қолданамыз: бала, ата- ана және оған жақын адамдар: біз эмоцияларды анықтауға, оны белгілі бір жағдайлармен байланыстыруға үйренеміз (анам қуанған кезде, әкем ренжіген кезде және т.б.). Біз әртүрлі эмоцияларды білдіретін пиктограмма- ларды қосамыз, оларды тартамыз. Біз фотосуреттер мен пиктограммаларды қарап, салыстырамыз, фотосуреттерді эмоцияларға қарай сұрыптаймыз. Балалар тобында келесі жаттығулар мен ойындар қолданылады: "суреттердегі эмоциялар". Ойындар үшін әр түрлі эмоциялар бейнелен- ген карталар схемалық өрнекпен қолданылады, балалар суретте көрсетілген эмоцияларға сәйкес пиктограмманы таңдайды. Бос карточкаларда балалар өздерінің қуанышты немесе қайғылы жүздерін бейнелей алады. "маска". Балалар ересектердің алдында тұр. психолог оның бетінде белгілі бір эмоцияны немесе жағдайды (маска) көрсетеді. Балалар оның бет әлпетін қайталауы керек. алдымен психолог өзінің бет әлпетін айтады: "мен қуанамын", "мен күлемін", "мен қорқамын". содан кейін сөзсіз көрсетеді – балалар бет әлпетін қайталайды және эмоцияны атайды. соңғы кезеңдерде балалардың эмпатиясы мен жанашырлығын, екіншісіне көмектесуге және қолдауға деген ұмтылысын көрсететін ойын- дар қолданылады. "кәрі әже" ойыны. психолог балаларды жұпқа бөледі. әр жұп ата- әжеден (атадан) және немерелерден (немереден) тұрады. психолог балаларға: "әжелер мен аталар өте кәрі, олар ештеңе көрмейді және естімейді. "Бір бала екіншісіне (атасына немесе әжесіне) бөлмеде қозғалуға, кедергілерден өтуге, баспалдаққа көтерілуге көмектеседі және т.б. ойнағаннан кейін бала- лар рөлдерін өзгертеді. "сәби» ойыны. Ойын бұрынғыға ұқсас, бірақ қазір "бала- ересек"жұбындағы ойын. психолог баланың өзі ештеңе істей алмайтынын айтады және нәресте-баланың қолын жуу, тамақтандыру, серуендеу, ұйықтау және т.б. көрсетеді. келесі ойында балалар рөлдерді өзгертеді. мораль туралы әңгімелер оқу. кейіпкерлердің іс-әрекеттерін талқылау. сондай-ақ, балалар психологиясы, нейропсихология және т. б. тәжірибесінде қолданылатын басқа әдістерді, тәсілдерді, ойындар мен жаттығуларды қолдану ұсынылады. күтілетін нәтижелер. Бала үнемі немесе тұрақты емес (ішінара): әр түрлі қарым-қатынас құралдарын қолдана отырып, құрдастарымен байланыс орнатады: көзқарас, еліктеу, ым-ишара, сөздер, тіркестер; бірлескен ойынға қосылады және ересек адамның көмегімен немесе өз бетінше құрдастарымен ойын әрекетін жүзеге асырады; өз іс-әрекетін екіншісінің іс-әрекетімен келіседі; басқа баланың мүмкіндіктерін, мүдделерін және мінез-құлқын ескере отырып әрекет ете алады; түсінеді, екіншісінің сезімімен бөліседі, белгілі бір жағдайларда басқасына жанашыр (жанашыр, көмектеседі) болады; құрдастарымен және балалар ұжымымен қарым-қатынас пен өзара әрекеттесудің әртүрлі жағдайларында мінез-құлық нормаларын орындай- ды. күтілетін бірқатар нәтижелерге (тармақтарға) қол жеткізу баланың арнайы және жалпы білім беретін мектепке дейінгі және мектептік білім беру ұйымдары жағдайында балалар топтарына баруға дайын екендігін куәландырады. психолог 18 жасқа дейінгі балалық шақтың бүкіл кезеңінде әлеуметтік-коммуникативті және жеке даму бойынша психологиялық жұмысты жалғастыра алады. жүктеу/скачать 356,64 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|