Ғылым тарихы және философиясы пәні бойынша магистранттарға арналған ДӘрістер
жүктеу/скачать 1,12 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Синергетика
| Синергизм [ грек. synergeia - бірлесіп жасалған іс] – медицина түсінігі бойынша, ол бір әлде бір-неше дәрілердің организімге әсер еткен реакциясы, яғни, дәрілердің бірлесіп жасаған әсері нақты дәрінің әсерінен үстемді синергия сияқты.
Синергетика «бірлесіп жасаған істін энергиясы» (грек. «син» — «бірге-», «бірлесіп» және «эргос» — «іс») — Штутгарт университетінің профессорымен Герман Хакенмен қалаған пәнаралық бағыт, бұл бағыт әр-түрлі табиғаты бар бөлшектерден тұратың жүйелерді зерттейді /электрон, атом, молекула, клетка, нейрон, механикалық элементтер, хайуан мен адам мүшелері, көліктер т.б./ және макроскопиялық көлемінде олардың байланысы қандай кеңістік, уақыт әлде кеңістік-уақыттық құрылыстардың пайда болуын шығарады. Синергетика жаңа жалпылау ғылымның бірі, күрделі жүйелердің негізгі заңдарың зерттейді. Оның аймағына кіретін келесі: сызықты емес динамика, хаос, фракталдар, қопарылыстар, бифуркациялар, толқындар, солитондар т.б. Қазіргі уақытта синергетиканың танымалы себебі – бүкіл ғылыми саланың өкілдері оның тілінде пәнаралық коммуникацияға кіреді. Синергетика – қазіргі өзіндік құрастыру теориясы, эволюция процесіне негізгі сипаттама беретін, өзіндік құрастыру феноменің зерттейтін, сызықтылық еместі, теңөлшемсіздікті, глобалдық эволюцияны, «хаостан реттілік құрастыру» процесстерді /И. Пригожин/ зерттеу жүргізетін, бифуркациялық өзгерістер, уақыттың қайталанбауын, тұрақсыздықты қарастыратын жаңа дүниегекөзқарас. Синергетиканың мәселе полесі «қиындық» деп аталатын ұғымның айналасында жатыр, табиғатқа негізделіп оның құрылымы мен эволюциясына назар аударады. «Қиындық» деген теңдіктен алшақ бифуркациялық өтудін жағымды сызықтық емес жағдай, бифуркация нүктесіне жоғары симметрияның бұзылуында пайда болады және де корреляцияның макроскопиялық масштабын қалыптасуы мен қолдауы. Синергетикаға қатысты негізгі шығармалар: И. Пригожин «Переоткрытие времени», «Философия нестабильности», «От существующего к возникающему. Время и сложность в физических науках»; И. Пригожин, И. Стенгерс «Порядок из хаоса. Новый диалог человека с природой», Г. Николис, И. Пригожин «Познание сложного. Введение»; А. Баблоянц «Молекулы, динамика и жизнь. Введение в самоорганизацию материи»; Г. Хакен «Синергетика. Иерархии неустойчивостей в самоорганизующихся системах и устройствах» және Еркін Брюссель Университетінің қызметкерлерінің зерттеу шығармалары. жүктеу/скачать 1,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|