«Ғылыми зерттеулер негіздері» пәнінің емтихан сұрақтары «Ғылыми зерттеулер негіздері»
Ғылыми зерттеудің мақсаты мен міндеттерін қалыптастыру тəртібі
жүктеу/скачать 1,46 Mb.
|
| Ғылыми зерттеудің мақсаты мен міндеттерін қалыптастыру тəртібі.
Ғылыми зерттеудің мақсаты – әдістеменің барлық құрылымдық элементтерін біріктіретін, зерттеу жүргізу тәртібін, оның негізгі кезеңдерін анықтайтын негізгі идея. Зерттеу ойында келесі қажетті элементтер қисынды тәртіпте құрылады: - Зерттеудің мақсаты, міндеттері, гипотезасы; - зерттеудің нақты әдістеріне сәйкес келетін нақты құбылыстың даму өлшемдері, көрсеткіштері; - осы әдістерді қолдану реті, зерттеу (эксперимент) барысын басқару тәртібі); - зерттеу материалдарын тіркеу, жинақтау және қорыту тәртібі; - зерттеу нәтижелерін ұсыну тәртібі мен формалары [1-2]. Зерттеу тақырыбын таңдау кезеңі. Ғылыми зерттеу кез келген ғылыми мәселені шешуді әрдайым болжайды. Білімнің, фактілердің жеткіліксіздігі, ғылыми ұсыныстардың қарама-қайшылықтары ғылыми зерттеу жүргізуге негіз жасайды. Ғылыми мәселенің қойылуы: - қандай да бір ғылым саласында ғылыми білімнің жеткіліксіз болуын анықтау; - ғылыми білім тапшылығын жою қажеттілігін түсіну; - проблеманы қалыптастыру. Зерттеуші неғұрлым құзыретті және оның тікелей қызметімен байланысты мәселелерді (механика, математика, философия, энергетика және т.б.) зерттеген дұрыс. Зерттеу объектісі мен мәнін анықтау. Зерттеу объектісі – бұл зерттеу үшін таңдалған процесс немесе құбылыс проблемалы жағдайды қамтиды және зерттеуші үшін қажетті ақпарат көзі болып табылады. Ғылыми зерттеу объектісі химиялық заттардың (мысалы, металл құрылымдарына қышқыл ортаның әсері) немесе физикалық денелердің (мысалы, металл кесетін құралдың дайындамаға әсері) өзара әрекеттесу механизмі, жұмыс процестері мен т. б. техникалық немесе технологиялық параметрлерін арттыру шарттары болып табылады. Алайда, зерттеу объектісі шексіз кең емес, объективті шындық шеңберін бақылауға болатындай етіп тұжырымдауға ұсынылады. Бұл шеңбер маңызды элемент ретінде затты қамтуы тиіс, ол осы объектінің басқа құрамдас бөліктерімен тікелей өзара байланыста сипатталады және объектінің басқа тараптармен салыстыру кезінде ғана бір мәнді түсінуі мүмкін. Зерттеу пәні неғұрлым нақты және осы жұмыста тікелей зерделенуге жататын байланыстар мен қатынастарды ғана қамтиды. Зерттеу пәні ретінде, мысалы: автоматикада гидрожетекті пайдалануды жетілдіру, токарлық өңдеу және т. б. кезінде металды кесу режимдерін жетілдіру. Зерттеу объектісі – зерттелетін нәрсе, ал бұл объектіде ғылыми түсініктеме алатын нәрсе. Зерттеу тақырыбы зерттеу тақырыбын анықтайды. Зерттеудің мақсаттары мен міндеттерін анықтау кезеңі. Жалпы түрде мақсаты мен міндеттері гипотезаның дәлелі болатын бағыттарды анықтау керек. Зерттеудің мақсаты – зерттеуші өз жұмысын аяқтағанда қол жеткізгісі келетін соңғы нәтиже. Ең типтік мақсаттарды таңдаймыз. Олар бұрын зерттелмеген құбылыстардың сипаттамаларын анықтау; қандай да бір құбылыстардың өзара байланысын анықтау; құбылыстардың дамуын зерделеу; жаңа құбылыстың сипаттамасы; жалпы заңдылықтарды жинақтау, анықтау; жіктелімдерді құру болуы мүмкін.Зерттеудің мақсаттары мен міндеттерін анықтау кезеңі. Жалпы түрде мақсаты мен міндеттері гипотезаның дәлелі болатын бағыттарды анықтау керек. Зерттеудің мақсаты ғылымда дәстүрлі түрде қолданылатын түрлі тәсілдермен де ұсынылуы мүмкін. Зерттеу мақсаттары тұжырымдамасында келесі негізгі сөздерді пайдалану ұсынылады: - анықтау...; - орнату...; - негіздеу...; - нақтылау...; - әзірлеу... Міндеттерді қалыптастыру өте мұқият қажет, өйткені олардың шешімін сипаттау одан әрі тараулардың мазмұнын құрайды. Тараулардың тақырыптары тұжырымдалған міндетті негізге ала отырып анықталады. «Есеп»ұғымының анықтамаларының бірін ұсынамыз. Зерттеудің міндеті-ұсынылған гипотезаға сәйкес зерттеу мақсатына жету үшін жолдар мен құралдарды таңдау. Міндеттерді мақсатқа жету үшін не істеу қажет екенін бекіту түрінде тұжырымдау жақсы. Тапсырмаларды қою зерттеу мақсатын кіші мақсатқа бөлшектеуге негізделеді. Міндеттерді аудару неғұрлым күрделі, еңбекті көп қажет ететін қағидат бойынша құрылады, ал олардың саны зерттеу тереңдігімен анықталады. жүктеу/скачать 1,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|