Философия тарихы
-тақырып. Болмыс онтологияның орталық категориясы
жүктеу/скачать 111,5 Kb.
|
ДӘРІС Ф (2)
| 10-тақырып. Болмыс онтологияның орталық категориясы
Дәріс мазмұны: Әлемнің сыр-сипатын, дүниенің түп мағынасын, ішкі мәнін, айнала қоршаған ортадағы заттардың, құбылыстар мен процестердің өзара байланысын, олардың дамуы мен өзгеруін, адамзат қоғамының сан түрлі құпияларын танып білу қажеттігі – “болмыс” деп аталатын кең мағыналы, терең ауқымды философиялық ұғымның тарихи тұрғыдан қалыптасуының басты себебі әрі алғышарты болып табылады. Тарихи дамудың әр дәуірінде өмір сүрген ғұламалар мен ойшылдар бұл ұғымды философиялық ой-толғаныстардың түп қазығы, бастапқы негізі деп қараған. Осы уақытқа дейін де болмыс туралы бұл көзқарас өз мәнін сақтап келеді. Адамдар белгілі бір табиғи және әлеуметтік ортада өмірге келеді, тіршілік – әрекетке араласады. Олар қоршаған ортаның, тұтас дүниенің бар екендігіне еш шүбә келтірмейді, бір қарағанда бұл өзінен-өзі түсінікті сияқты көрінеді. Сонымен бірге адамдар табиғат пен қоғамда үнемі өзгерістер болып, оның толысып жататынына қарамастан, дүние біршама тұрақты тұтас нәрсе ретінде сақталатынын да анық аңғарады. Сана белгісіз, ғайыптан пайда болған, дайын күйінде біздің миымызға енген құбылыс емес. Іштен де тумайды. Әрине, адам бойында атадан балаға көшетін кейбір нәсілдік бейімділік, қабілет те болады. Оның дамуы да түрлі жағдайларға байланысты. Бірақ сана ондай қабілет емес. Сана адам миына байланысты пайда болады. Ал ми – оның мекені. Сана адам миы қызметінің жемісі. Сана-сезім дегеніміз – адамның өзін ойлай алатын, сезе білетін, әрекеттенетін субъект ретінде түсіне бастауы. Дүние – табиғат, заттар дүниесі болсын, рухани дүние болсын – үздіксіз өзгерісте, қозғалыста, дамуда бола ма, жоқ, онда тыныштық, тепе-теңдік, өзгермеушілік басым ба деген сұрақ философияның көкейтесті, оның сананың материяға қатынасын қарастыратын дүниетанымдық, методологиялық маңызы зор мәселелердің бірі болып табылады. Кез-келген философиялық ілімнің ғылыми жүйесіне теория мен әдіс кіреді. Ғылыми теория (ертедегі гректің – зерттеу, ілім деген сөзінен алынған) затарды, процестерді талдайды, шын мәнінде олардың қандай екендігін түсіндіреді. Теория – белгілі бір білім саласында басшылыққа алатын идеялар жүйесі, адамдардың жинақталған тәжірибесі. жүктеу/скачать 111,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|