Физика-математика факультеті Информатика кафедрасы

келген  объект.  Бас  мақсаттар  бойынша,  құрам  бойынша  оларға  айырмашылығы 

болады. 

Ақпараттық жүйе - құралдар, əдiстер жəне мақсат табыстың пайдасына қойылған 

мəлiметiне  сақтау,  беруiн  өңдеу  үшiн  қолданылатын  қызыметшiлердiң  өзара 

байланысты жиынтығы. 

Ақпараттық  жүйенiң  қазiргi  түсiнуi  дербес  компьютердiң  мəлiметiнiң  өңдеуiнiң 

қолдану  ретiнде  негiзгi  техникалық  құралдары  ойлайды.  Ақпараттық  жүйенiң 

техникалық iске асыруы дегенмен демекпей үшiн қай шығарылған мəлiметi арналған 

жəне оның алуы жəне ұсыныс мүмкiн емес адам рөл егер ескермесеген. 

Ұйым  (фирма)  -  бiр  мақсаттармен  заттық  жəне  ақпараттық  өнiмдер  жəне 

қызметтердiң  өндiрiсi  үшiн  ортақ  заттық  жəне  қаражат  қолданушы  бiрiккен 

адамдардың бiрлестiгi. 

Кез  келген  ақпараттық  жүйенiң  жұмыс  қамтамасыз  ететiн  процесстер  суретте 

елестеткен: 

Ақпараттық жүйенiң қасиеттерi: 

 -  кез  келген  ақпараттық  жүйе  талдауға  душар  қылуға,  жүйелердiң  ортақ  қағида 

құрастыруын негiзде басқарылу да құрастырыла алады; 

- ақпараттық жүйе дамитын динамикалық болып табылады; 

- жүйелiк амал ақпараттық жүйенiң құрастыруында қолдануға керек; 

- ақпараттық жүйенiң демалысы өнiмi негiзiнде шешiмдер қабылданатын мəлiмет 

болып табылады; 

 -  ақпараттық  жүйенi  адам  сияқты  қабылдау  керек  -  ақпаратты  өңдеуiнiң 

компьютерлiк жүйесi. 

Шешiм қабылдауды қолдау үшiн компьютер ақпараттық жүйесiнiң мүмкiндiктерi 

анықтауда есепке алу керек:  

- болатын басқару есептердiң жiктелуi; 

- шешiм қабылдауы керек болған фирманы басқарудың бағыныстылықты деңгей; 

-  соған  сайман  болатын  есептер  немесе  кəсiпкерлiктiң  басқа  функционалдық 

ортасына; 

- қолданылатын ақпараттық технологияның түрi. 

Ақпараттық жүйелердiң енгiзуi мүмкiндiк туғыза алады: 

-  енгiзу  есебiнен  математикалық  əдiстер  жəне  зияткерлiк  жүйелердiң  есептерiнiң 

тиiмдi варианттардан астам басқарушылық шешiмдерiн алуға тағы сол сияқтылар. 

-  оның  автоматтандыруы  ескiлiктi  iс  жұмыстан  қызметкерлердiң  босауына 

арқасында; 

- ақпараттың дұрыстықтарын қамтамасыз етуге; 

- қағаз мəлiмет сақтағыштарының алмастыруына компьютердегi мəлiметтiң тиiмдi 

ұйымнан  астам  өңдеулерiне  жəне  қағазда  құжаттың  көлемдерiнiң  төмендетуiне  алып 

келген электрондығына; 

-  фирмадағы  мəлiмет  жəне  документ  айналымының  жүйесiнiң  ағындарының 

құрылымдарын əбден жетiлдiруге; 

- өнiмдер жəне қызметтердiң өндiрiсiне шығынды кiшiрейтуге; 

- сирек кездесетiн қызметтердiң тұтынушыларына беруге; 

- жаңа нарық тауашаларды iздеп табуға; 

-  əртүрлi  жеңiлдiктер  жəне  қызметтердiң  оларына  сатып  алушылар  жəне 

жабдықтаушылардың фирмасына байлануға беру есебiнен. 

Кез  келген  ақпараттық  жүйенiң  құрастыруы  ұйымды  басқаруды  құрылымдық 

талдаудан бастауы керек. 

Басқару - қамтамасыз етуi мақсаттар келесi функциялардың iске асыруының шарт 

қойылған: ұйымдастыру, жоспарлы, есептiк, талдау, бақылау, ынталандырулар. 

Шешiм  қабылдау  -  осы  мақсатпендер мақсаттар,  табыстың  бағдарлама  əзiрлеуiне 

ахуалдың  талдауы,  анықтау  негiзделген  басқарулар  объектке  нысананы  көздейтiн 

əсердiң актi. 

Кез келген ұйымның басқаруын құрылым үш деңгейде дəстүр бойынша жiктеледi: 

болатын  есептердiң  күрделiлiктерiмен  анықталатын  операциялық,  функционалдық 

жəне стратегиялығы. 

Ұйымның  қызметшiсi  -  бiлiктiлiктiң  əртүрлi  дəрежесiнiң  қызметкерлерi  жəне 

басқарудың  деңгейлерi  -  мамандар  жəне  стратегиялық  шешiм  қабылдаушы 

менеджерлерге  өңдеудiң  бiр  үлгiдегi  операциялары  қарапайым  жəндiк  орындайтын 

хатшыларынан. 

Ұйымдағы  үйреншiктi  процедуралары  -  ұйымның  жұмыс  жасауының  барлық 

тараптарын  қамтитын  əр  түрлi  ахуалдардағы  тапсырмалардың  орындауының  тура 

нақтылы ережелерi. 

Кез  келген  ұйымның  субмəдениетi  -  ұсыныстардың  жиынтығы,  қағида,  бiрi 

маңызды құрайтын маманның ақпараттық мəдениетi болып табылған мiнез-құлықтың 

түрлерi. 

Ақпараттық  жүйенiң  құрылымын  ол  жиынтық  жеке  құрайды  жиiрек  -  (белгiге 

бойынша қандай болмасын ерекшеленген жүйенiң бiр бөлiгi) iшкi жүйелер. 

Iшкi жүйелердiң қамтамасыз ететiн ақпараттық жүйелерiнiң арасында ақпараттық, 

техникалық, математикалық, программалық, ұйымдастыру жəне құқықты қамтамасыз 

етулердi ерекшелейдi. 

Ақпараттық  қамтамасыз  ету  -  классификацияның  бiрыңғай  жүйесi  жəне  бiр  iзге 

салған  құжаттама  жүйелер,  ұйым  айналатын  ақпараттық  ағындардың  схемаларының 

ақпарды  кодтауын  жиынтық  сонымен  бiрге  деректер  қорының  құрастыруын 

əдiстемелiк. 

Техникалық  қамтамасыз  ету  -  құрал  жəне  технологиялық  үдерiстер  ақпараттық 

жүйенiң  жұмысы  үшiн  қолайлы  техникалық  құралдарды  кешен  сонымен  бiрге  тиiстi 

құжаттама. 

Математикалық жəне программалық қамтамасыз ету - мақсаттар жəне ақпараттық 

жүйенiң  есептерiнiң  iске  асыруы  үшiн  математикалық  əдiстер,  үлгiлер,  алгоритмдар 

жəне бағдарламалардың жиынтығы, сонымен бiрге техникалық құралдарды кешеннiң 

нормалы жұмыс жасауы. 

Ұйымдастыру  қамтамасыз  етуi  -  əдiстер  жəне  қызметкерлер  мен  техникалық 

құралдардың əсерлесуi жəне өңдеу жəне ақпараттық жүйенiң пайдалануын процессте 

өзара регламент белгiлейтiн құралдардың жиынтығы. 

Құқықты  қамтамасыз  ету  -  мен  жəне  мəлiметтiң  қолдануының  алудың  рет 

регламент  белгiлейтiн  ақпараттық  жүйелердiң  жасау,  заңды  мəртебе  жəне  жұмыс 

жасау анықтайтын заңға сүйенген нормалардың жиынтығы. 

Ақпараттық жүйелердiң екi классификациялары танып бiледi: 

1) есептердiң структурованностиы белгi бойынша. 

- жiктелетiн есеп (формалданылатын)  - олардың арасындағы белгiлi оның барлық 

элементтiңi жəне өзара байланыс есеп. 

- жiктелмейтiн есеп (үйреншiктi емес)  - элементтердi мүмкiн емес ерекшеленген 

жəне олардың арасындағы байланыс орнататын есеп. 

- есеп структуриумая жартылай - олардың арасындағы тек қана элементтердiң бiр 

бөлiгi жəне байланыстар белгiлi есеп. 

2) басқарулар функционалдық белгiге жəне деңгейлер бойынша. 

Функционалдық  белгi  iшкi  жүйенiң  тағайындауы,  сонымен  бiрге  оның  түпкi 

мақсаттары, есеп жəне функцияны анықтайды. 

Ақпараттық  жүйелердiң  классификациясының  функционалдық  белгiлерiн 

анықтаған  қызметтер  бiр  үлгiдегi  түрлермен  болып  табылады:  өндiрiстiк,  маркетинг, 

қаржы, кадрлығы. 

Ақпараттық  жүйенiң  түрi  ол  сол,  кiмдiкi  мүдделерi  тəуелдi  болады  басқаруды 

деңгей неткен: де қызмет көрсетедi 

- жедел (операциялық)  деңгейдiң ақпараттық жүйелерi; 

- мамандардың ақпараттық жүйелерi; 

- орташа буынның менеджерлерi үшiн ақпараттық жүйелер; 

Стратегиялық ақпараттық жүйе - ұйымның дамудың стратегиялық перспективалы 

мақсаттарының  iске  асыруы  бойынша  шешiм  қабылдауды  қолдау  қамтамасыз  ететiн 

компьютер ақпараттық жүйесi. 

Бұдан басқа ақпараттық жүйелердiң басқа классификациялары танып бiледi: 

1)(автоматты қол, автоматты) автоматтандырудың дəрежелерi бойынша; 

2)(ақпараттық-iздеудi,  информациялық  -  шешушi,  бағдарлаушы,)  мəлiметтiң 

қолданулары сипат бойынша; 

3)(ұйымдастыру  басқару  ИЖ,  технологиялық үдерiстердi басқару  ИЖ,  автоматты 

жобалаудың ИЖ - (бiрлескен) ИЖ интеграцияланған қолданылу аялары бойынша; 

4) (жеке, топтық, бiрлескен) масштаб бойынша; 

5)  (файл-сервер,  клиенттiң  архитектурасының  негiзi,  көп  деңгейлi  əдiс  бойынша 

архитектураның негiзi, интернет-технологияны негiзде ИЖ) ұйымдар. 

Негiзгi  қолдану  облыстарына  жəне  ақпараттық  жүйелердiң  iске  асыруларына 

жатады: бухгалтерлiк есеп; қаржы ағындарымен басқару; қоймамен, ассортиментпен, 

сатып  алулармен  басқару;  өндiрiстiк  процесспен  басқару;  маркетингтi  басқару; 

документ  айналымы;  кəсiпорынмен  оралымды  басқару;  фирма  туралы  мəлiметтiң 

беруi. 

 

Дəріс № 27-28 

 Ақпарат теориясы – ақпараттану жүйелерінің декомпозициялауы мен синтездеу 

құралы. 

 

Жүйелермен жұмыс жасау барысында: 

- 

жүйені талдау; 

- 

жүйені синтездеу; 

- 

“қара  жəшік”  дəстүрімен  жүйені  зерттеу  мəселелері  қарастырылатыны 

белгілі. 

Синтездеу  мəселесі  талдау  есебіне  қарағанда  кері  бағыттас.  Ол  келесі  түрде 

сипатталады. Айталық жүйенің өзгеру барысы берілсін. Алдын ала берілген өзгерісті 

жүзеге асыратын жəне мүмкін болатын элементтерді қамтитын жүйе құрылымын табу 

керек болсын.  

Егер  мүмкін  болатын  элементтер  саны  жеткіліксіз  болса,  онда  синтездеу  есебі 

шешілмейді.  Басқа  жағдайларда  синтездеу  мəселесі  бір  мəнді  емес  сипатта  болып, 

яғни  қандай  да  бір  өзгеріс  əр  түрлі  құрылымдармен  жүзеге  асырылады.  Сонда 

синтездеу  есебі  –  мүмкін  болатын  құрылымдар  ішінен  нақты  талапқа  сəйкестеу 

келетінін  табу  болады.  Ұсынылған  құрылымды  талдай  отырып,  жүйені  синтездеудің 

дұрыс жүргізілгенін білуге болады. 

Жүйені  синтездеудің  жалпы  əдістемесі  -  əр  түрлі  жүйелер  класына  арналған 

əдістемелік амалдар бір-бірінен біршама айырмашылықтармен ерекшеленеді. 

Автоматтарды синтездеу (Синтез автоматов; сyнтһесіс оф аұтоматіц девіцес) — 

автоматтық  бейнеленулердің  берілген  жиынтығы  бойынша  дерексіздік  автоматтарды 

кұру. 

[1]

 

«Қара жəшік» термині өзгеру барысы мен ұйымдастырылуы белгісіз кез келген 

жүйелерді меңгеру үшін қолданылады. Егер «қара жəшік» тəжірибелік құрал ретінде 

қарастырылса,  оған  енетін  жəне  одан  шығатын  шамалар  мен  əсер  етуші  шамалар 

туралы ақпарат алдын ала белгілі болуы керек те, ал тəжірибе жасау тəсілдері келесі 

жалпы шарттарды қанағаттандыруы тиіс: 

- 

тəжірибе кезінде «қара жəшік» алдын ала белгілі əсер етуші шамалардан басқа 

шамалардың əсері болмайтындай, оңаша қарастырылады; 

- 

«қара жəшікке» сəйкес əрекеттер жасау мүмкіндіктері болуы тиіс; 

- 

«қара  жəшікке»  əсер  ету  мен  оның  сол  əсерге  əрекет  етуі  туралы  мəліметтер 

тіркеліп, жинақталды. 

Осы шарттар нəтижесінде «қара жəшіктің» тұрақты өзгеріс сипаты анықталады. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сурет. Күрделі жүйені басқару сатылары.  

Басқаруды жүзеге асыру 

Күрделі жүйені басқару сатылары 

Үлгіні сыртқы құрылымы 

бойынша анықтау 

Үлгі

 

декомпозициясы

 

Үлгі элементінің ішкі 

құрылымын анықтау 

Кеңістік

 

бойынша

 

Басқару синтезі (мақсатқа 

жетудегі шешімді 

Жөндеу 

Уақыт бойынша 

Қор

 

бойынша

  

Атқарымдық

 

түрде

 

Басқару мақсатын 

Басқару объектісін шығару 

Үлгінің құрылымдық синтезі 

Объект үлгісінің 

параметрлерін белгілеу 

Тиімді параметрлерді 

анықтау тəжірибесін 

 

Дəріс № 29-30 

 Ақпараттану жүйелерінің моделі 

 

Ақпараттық жүйенің көрсетілген екі құраушысының арасындағы өзара байланыс 

өте  күрделі.  Бір  жағынан  осы  екі  құраушы  бір-біріне  тəуелсіз  болады.  Мыс:  желіні 

жəне  хаттаманы  ұйымдастыруда  компьютерлер  арасындағы  мəліметтер  алмасу  үшін 

қолданылатын  құраушы.  Мекемедегі  бухгалтерлік  есептерді  ұйымдастыруда 

қолданылатын  əдістер  мен  программадан  тəуелсіз.  Екінші  жағынан  көрсетілген 

құраушылар қандай да бір мағынада бір-бірінен тəуелді болады. Фунционалдық ішкі 

жүйе компьютерлік инфрақұрылымсыз өмір сүре алмайды. Сол уақытта компьютерлік 

инфрақұрылым  керекті  функция  болғандықтан  өз  алдына  шектелен  болады.  Желілік 

инфра құрылымның болмауына байланысты жіктелген ақпараттық жүйені іске асыру 

мүмкін емес. 

Осылайша ақпараттық жүйнеі жөндеуді оның негізгі құраушысы болғандықтан 

компьютерлік инфрақұрылымдарды тұрғызған өте тиімді жəне өндірістік техникалық 

ұйымдастырлық басқарған жөн. Корпоративті желіні өңдеудің, еңгізудің  қымбаттың 

оны қайта-қайта өңдемей көп жылдар бойы қолданды. Коорпоративті желіге қарағанда 

функционалдық  ішкі  жүйелер.  Мекемеің  қызмет  ету  аймағы  əрдайым  өзгеріп 

отыратындықтан өз табиғатын өзгертіп отырады. 

Ақпараттың  құрамды  бірлігі(АҚБ)  деп  атрибуттардың  жиынтығын  айтамыз. 

Мəліметтер қоймасы осы құрамды бірлікке жатады. Атрибуттың мəні деп, нақты бір 

жағдайдағы  құбылыстың,  жағдайдың,  объектінің  қандай  да  бір  қасиеттерін 

сипаттайтын  шаманы  түсінуге  болады.  Атрибуттың  барлық  мүмкін  болатын  мəндері 

жиын  ретінде  біріктірілсе,  ол  осы  атрибуттың  домені  деп  аталады.  Атрибуттардың 

жиыны бір ақпараттың құрамды бірлігіне келісе принциптер бойынша бірігеді: 

а) сəйкес атрибуттар бір кезеңді немесе жағдайды бейнелейді; 

б) бір АҚБ-ға кіретін атрибуттар мəні бірдей мезетте туындап, қисынды немесе 

арифметикалық қатынастар арқылы байланысады. 

АҚБ-ны сипаттаушы элементтерге: аты, құрылымы жəне мəні жатады. АҚБ аты 

–  ақпаратты  өңдеу  барысында  оны  белгілеу  болып  табылады.  АҚБ  құрылымы  – 

ақпараттың  бір  бірлігін  басқа  ақпарат  бірлігінің  құрамына  енуі.  АҚБ  –  құжаттардың 

құрылымын сипаттауда  қажет. 

Құжаттарды  сипаттауда,  талдауда  оның  құрамын  көрсеткіш  деп  аталатын 

элементтерге  бөлу  мəселесі  туындайды.  Бұл  əр  түрлі  құжаттардағы  мəндерді 

(мағыналарды)  байланыстыруда  қажет.  Іріктеу  –  АҚБ  –дан  мəндердің  ішкі  жиынын 

бөліп  алу  амалы.  Мұндағы  ішкі  жиын  іріктеу  шартын  қанағаттандыруы  тиіс.  Ал 

іріктеу  шарттары  əр  алуан  болуы  мүмкін.  Жөндеу  амалы  АҚБ-ға  жаңа  мəн  беруді 

білдіреді немесе мəндерді өзгертуді жүзеге асырады. 

Көрсеткіш – бір реквизит-негізден жəне экономикалық тұрғызуға жеткілікті əрі 

мағыналық  шаманы  білдіретін  бірнеше  реквизит-белгілерден  тұратын  ақпараттың 

жиынтығы. 

 

 

 

6.  Зертханалық сабақтардың жоспары  

 

№  Тақырыбы 

Апта  Əдебиеттер 

1 

 Ақпараттану  жүйелерінің  түсінігі.  Жүйелер 

теориясының терминологиясы. 

1 

[1…4] 

2 

Ақпараттық жүйелерді сипаттау əдістері. 

2 

[2…8] 

3 

Ақпараттарды  шығынсыз  қысудың  жаңаша 

тəсілдерін үйрену. 

3 

[1…4] 

4 

Ақпараттарды  шығынмен  қысудың  жаңаша 

тəсілдерін үйрену.  

4 

[3…5] 

5 

Криптографиялық 

кодтау 

мен 

шифрлік 

программаны жазудың тəсілдерін үйрену. 

5 

[1…4] 

6 

Ақпараттық үрдістердің құрылы мен түсінігі. 

6 

[2…4] 

7 

Сигналдарды бұрмалаусыз жіберуді үйрену.  

7 

[6…10] 

8 

Байланыс арналарының жəне хабарлаудың шығу 

орнының  статистикалық  қасиеттерінің  сəйкес 

келіү. 

8 

[1…4] 

9 

Статистикалық  маршрутизацияның  есептерін 

шығару əдістері. 

9 

[1…4] 

10  Ақпараттың сандық бағасын зерттеу. 

10 

[4], [6] 

[5], [6] 

11  Мəліметтер  үлгілері.  Мəліметтер  үлгілерінің 

түрлері. 

11 

[1], [3] 

[5…8] 

12  Ақпараттық жүйенің жіктелуі. 

12 

[1], [3] 

[5…8] 

13  Реляциондық мəліметтер қоймасы. 

13 

[1], [3] 

[1], [4] 

14  Мəліметтердің желістік үлгісі. 

14 

[1], [3] 

[5…8] 

15  Мəліметтер 

базасының 

модельдерін 

ұйымдастыру. 

15 

[5…8] 

[1], [3] 

 

7. ПƏНДІ ОҚЫТУ ЖӨНІНДЕ ƏДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАР 

       

Сабақтың жүргізілу тəртібі: 

Студенттердің  білімі  өзіндік  жұмыс  жəне  үй  тапсырмаларын  тексеру  арқылы 

тексеріледі.  Сабаққа  міндетті  түрде  қатысу  қажет.  Қалдырылған  сабақтарды  толық 

түрде қайтадан тапсырылады. Егерде белгілі бір себептермен сабақ жіберілген болса, 

оны растайтын құжаты болған жағдайда ғана ол студентке қайта тапсыруға 2 жұмалық 

уақыт беріледі. Көшіріліп алынған немесе қайталанатын жұмыстар болса да пайыздық 

баллдар шегеріледі. Себепсіз сабақтан қалу курстан шығаруға дейін барады. Студент 

сабаққа  кешікпеу,  сабақ  үстінде  сөйлемеу,  газет  жəне  журнал  оқымау,  ұялы 

телефондарын айырып қоюлары қажет жəне сабаққа белсенді түрде қатысып отыруы 

қажет. Білімді тексеру бақылауы тесттік тапсырма түрінде болады. 

 

Тақырыптарды  оқу    мен  өзін-өзі  тексеруге  арналған  сұрақтарға  əдістемелік 

нұсқаулар:

  

•  Лектор берген конспектілерді жазып жүріңіз 

•  Кітапханадан силлабуста берілген кітаптарды алып оқыңыз. 

•  Интернеттен жаңа тың ғылыми жаңалықтарды оқып жүріңіз. 

•  Түсінбеген  сұрақтарыңызды  оқытушының  аптаның  белгілеген  күні  келіп 

сұраңыз. 

 

Лабораторная  работа  1.  Директивно-диалоговая  форма  взаимодействия    с 

программной системой. Интерфейс командной строки (Command Line Interface - CLI). 

(1 часа) 

Лабораторная  работа  2.  Пользовательский  интерфейс  на  основе  HUI  (Hand  User 

Interface). (2 часа) 

Лабораторная работа 3. Компоненты пользовательского интерфейса на основе WUI 

(Web user interface). (4 часа) 

Лабораторная  работа  4.  Состав    интерфейса  программ,  разработанных  в  среде 

визуального программирования. (4 часа) 

Лабораторная работа 5. Изучение реакций человека. (2 часа) 

Лабораторная работа 6. Дисплейный модуль. (2 часа) 

 

 

Оқытушының  жетекшілігімен  орындалатын  студенттердің  өзіндік  жұмыстары 

бойынша өткізілетін сабақтардың жоспары 

 

Апта 

№ 

СОӨЖ 

тапсыр

масыны

ң №  

 

Тақырып атауы  

Бақылау 

өткізілетін 

СОӨЖ  

 

Тапсыр

у 

мерзімі 

(апта) 

1.  1 

Ақпараттың  сандық  бағасын  зерттеу. 

Сигналдар жəне ақпарат. Мəліметтер жəне 

модельдер.  Ақпарат  жөнінде  түсінік. 

Ақпараттың қасиеттері. 

№ 

1 

СОӨЖ 

1 

2.  2 

Мəліметтер 

үлгілері. 

Мəліметтер 

үлгілерінің  түрлері.    Мəліметтер  үлгілері. 

Мəліметтер  қоймасын  басқару  жүйесі. 

Даталогиялық үлгісі.  

№ 

2 

СОӨЖ 

2 

3.  3 

Ақпараттық жүйенің жіктелуі. Ақпараттық 

жүйенің  масштабы  бойынша  жіктелуі. 

Қолдану 

ортасы 

бойынша 

жіктелуі. 

Ұйымдастырылуы бойынша жіктелуі. 

№ 

3 

СОӨЖ 

3 

4.  4 

Реляциондық 

мəліметтер 

қоймасы. 

Реляциялық  есептеу  тілдері.  Реляциялық 

алгебра  тəсілімен  қатынастарды  өңдеу. 

Реляциялық 

мəліметтер 

қоймасы 

қатынастарының қасиеттері. 

№ 

4 

СОӨЖ 

4 

5.  5 

Мəліметтердің 

желістік 

үлгісі. 

Мəліметтердің 

иерархиялық 

үлгісі. 

Мəліметтер  үлгілерінің  артықшылықтары 

мен кемшіліктері. 

№ 

5 

СОӨЖ 

5 

6.  6 

Мəліметтер 

базасының 

моделдерін 

ұйымдастыру. 

Мəліметтерді 

ұйымдастыру 

əдістері. 

Мəліметтер 

құрылымының 

жəне 

алгоритмінің анализі.  

№ 

6 

СОӨЖ 

6 

7.  7 

Мəліметтерді ЭЕМ-нің сыртқы жадысында 

ұйымдастыру. 

Кесте 

құру, 

модификациялау  жəне  жою.  Шектеулер 

есебі. Үнсіздік бойынша мəліметтер есебі. 

№ 

7  

СОӨЖ 

7 

8.  8 

Мəліметтердің  семантикалық  əдісі.  Білім 

базасы. 

 Кестеге  жаңа  ақпарат  қосу.  Кестеде 

сақталған  мəліметтерді  өзгерту.  Кестенің 

бір 

өрісіндегі 

мəліметтерді 

модификациялау. 

Кестенің 

бірнеше 

өрісіндегі мəліметтерді өзгерту. 

№ 

8 

СОӨЖ 

8 

9.  9 

Экономикалық 

ақпараттық 

жүйенің 

параметризациясы.  Үрдістерді  формалдау. 

Есептеу  жүйесін  моделдеу.  Мəліметтерді 

енгізу  құрылғысы.  Мəліметтерді  сақтау 

құрылғысы. 

Мəліметтермен 

алмасу 

құрылғысы. 

№ 

9 

СОӨЖ 

9 

10.  10 

Жүйенің 

теориясы, 

оған 

қатысты 

мəселелер. 

 Жүйе  теориясы,  жүйелендіру.  Жүйенің 

жіктелуі 

жəне 

қасиеттері. 

Басқару 

жүйесіне 

қатысты 

кибернетикалық 

мəселелер. 

№ 

10 

СОӨЖ 

10 

11.  11 

Ақпараттық жүйенің ұғымы жəне құрамды 

бірліктері.  Ақпараттық  жүйе  ұғымы. 

Ақпараттың 

құрамды 

бірлігінің 

қолданылуы.  

№ 

11 

СОӨЖ 

11 

12.  12 

Мəліметтер 

үлгілерінің 

түрлері. 

Мəліметтер  үлгісі  жəне  реляциялық 

есептеу  тілдері.  Реляциялық  мəліметтер 

қоймасы  қатынастарының  қасиеттері, 

қалыпты 

түрлері 

жəне 

мəліметтер 

үлгілерінің 

артықшылықтары 

мен 

кемшіліктері. 

№ 

12 

СОӨЖ 

12 

13.  13 

Ақпараттық 

жүйелер 

үлгілері. 

Ақпараттық  жүйелер  үлгілері.  Шешім 

қабылдаудағы ақпараттық жүйе мен үлгі.   

№ 

13 

СОӨЖ 

13 

14.  14 

Ақпарат  жүйесін  жобалауда  жүйелік 

теорияны  қолдану.  Ақпарат  жүйесінің 

құрамды  бөліктерін  шолуға  сипаттама. 

Апарат жүйесін жүйелік тұрғыда жобалау. 

№ 

14 

СОӨЖ 

14 

15.  15 

Мəліметтер базасымен жұмыс. Мəліметтер 

базасы 

жөнінде 

негізгі 

түсініктер. 

№ 

15 

СОӨЖ 

15 

Мəліметтер базасын жобалау.   MS Access 

мəліметтер базасымен жұмыс. 

жүктеу/скачать 0,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: