-апта  Ақпарат теориясы – ақпараттану жүйелерінің декомпозициялауы мен  синтездеу құралы

3. Коутс Р., Влеймник И, Интерфейс ''человек-машина" - М.: Мир, 1990. 

4.  Алиев  Т,М.,    Вигдоров  Д.И.,    Кривошеее    В.П.    Системы          отображения 

информации.-М.: Высшая  школа, 1988. 

5. Гасов        В.М.,        Соломонов       Л. А.        Инженерно-психологическое 

проектирование 

взаимодействия 

человека 

с 

техническими 

средствами. 

Практическое пособие, //Под ред,Четверикова В.Н, - М.: Высшая школа, 1990. 

6.  Соломонов  Л.A,,      Филипович  Ю.Н.,      Шульгин  В.А.        Персональные 

автоматизированные  информационные  системы.    Практическое  пособие.  //Под 

ред.Четверикова В,Н. -М.: Высшая школа, 1990. 

 

7.  Гасов  В.М.,  Меньков  А.В,

5

  Соломонов  Л.А.,  Шигин  А.В.  Системное 

проектирование      взаимодействия  человека    с    техническими      системами. 

Практическое пособие. //Под ред.Четверикова В.Н. - М,: Высшая школа, 1991.  

8.  Гасов  В.М.,  Коротаев  А.И.,  Сенькин  С.И.  Отображение      информации. 

Практиеское      пособие.   //Под   ред.Четверикова   В,Н.   -   М.:   Высшая школа, 1991.  

9.  Сальников  Ю.Б.,  Савченко  А.В.,  Филипов  А.Н. Средства        общения        с 

ЭВМ. //Под ред, Савельева А.Я. –М.;Высшая школа,1987. 

10.  Айден  К.,  Колесниченко  О.,  Крамер  М.,  Фибельман  X.,  Шишигин  И. 

Аппаратные средства PC.-СПб.: BHV, 1998.

 

11. Борзенко A. IBM PC: устройство, ремонт, модернизация, - М: 1995. 

12.  Венда В.Ф., Инженерная   психология   и   синтез   систем   отображения 

информации. — М.; Машиностроение, 1975. 

13.   Смоляров A.M. Системы    отображения    информации    и    инженерная 

психология. – М.: Высшая школа, 1982.

 

14.  Дракин  В.И.,  Попов  Э.В.,    Преображенский  А.Б.  Общение        конечных 

пользователей    с    системами    обработки    данных.  - М.:Радио    и связь 1988. 

15.  Основы  инженерной  психологии.  //Под  ред.  В.Ф.Ломова  -  М.:  Высшая 

школа, 1986. 

16.  Жумагалиев  Б.И.  Средства        взаимодействия        в        автоматизированных 

системах. Учебное пособие. - Алматы; КазНТУ, 2001. 

 

3. ПƏН БОЙЫНША СОӨЖ -ын ОРЫНДАУ  ЖƏНЕ ТАПСЫРУ КЕСТЕСІ. 

 

№ Жұмыс түрі  Тапсырманы

ң    мазмұны 

мен мақсаты 

Ұсынылатын 

əдебиеттер 

Орындау 

мерзімі 

жəне 

тапсыру 

уақыты 

(аптасы) 

Балл  Бақылау 

түрі 

1  Лаборатория

лық 

жұмыстарын 

орындау 

Теориялық 

материалдард

ы  меңгеруін 

тексеру 

Жұмыс  

тақырыбына 

сəйкес 

1-15 аптада  100 

Компьюте

рде 

СОӨЖны 

көрсету, 

бақылау 

сұрақтары

на жауап 

2  СОӨЖ 

тапсырмалар

Өтілген 

тақырып 

Жұмыс 

тақырыбына 

1-15 аптада  100 

Бақылау 

сұрақтары

ын орындау  бойынша 

негізгі 

элементтерді 

бекіту 

сəйкес 

н  жазбаша 

орындау, 

ауызша 

тапсыру 

3  Бақылау 

жұмысы 

Лабораториял

ық  білімдерін 

тексеру 

жазбаша 

Жұмыс 

тақырыбына 

сəйкес 

7-апта 

100 

Жазбаша 

жұмыс 

4  Коллоквиум  Алған 

білімдерін 

ауызша 

тексеру 

Жұмыс 

тақырыбына 

сəйкес 

7, 15-апта 

100 

Ауызша 

сұрау 

5  Шығармашы

лық жұмыс 

Шығармашыл

ық 

еңбекке 

логикалық 

ойлауға 

тəрбиелеу 

Жұмыс 

тақырыбына 

сəйкес 

7, 15-апта 

100 

Компьюте

рлік  оқыту 

программа

сын 

презентаци

ялау 

6  Емтихан 

Білімді 

кешенді 

тексеру 

 

 

100 

Тестілеу 

 

 

4. ПƏННІҢ ОҚУ-ƏДІСТЕМЕЛІК ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ. 

 

№  Әдебиет атауы 

Қамтылуы 

Кітап

ханад

а 

Кафе

драда 

Студентт

ердің 

қамтылу

ы 

пайызы 

(%) 

Электр

ондық 

түрі 

Ескер

ту 

1  А.И.Мишенин.Теория 

экономических 

информационных 

систем. Москва, 2002 

5 

- 

27,5 

- 

№1 

оқу 

залын

да 

2  Юркевич  Е.В.  Введение 

в 

теорию 

информационных 

систем. 2004г. 

2 

- 

44,4 

- 

№1 

оқу 

залын

да 

3  Советов 

Б.Я. 

Информационная 

технология: 

Учебник 

для 

вузов 

по 

специальности  

3 

- 

5,5 

- 

№1 

оқу 

залын

да 

4  Петров 

В.Н. 

Информационные 

1 

- 

5,5 

- 

№1 

оқу 

системы.  –  Питер  СПб 

2002,688с. 

залын

да 

 

 

5. ПƏН БОЙЫНША ДƏРІСТЕРДІҢ КОНСПЕКТІСІ. 

 

Дəріс №1-2 

 КІРІСПЕ 

Интерфейс (inter—өзара, face—бет жағы) 1) программалаушылардың кəсіптік тілінде 

—  өзара  əрекеттесу  "жазықтығы",  пайдаланушы  мен  компьютердің  қарым-қатынасы, 

яғни  екі  жүйенің  немесе  адам  мен  компьютердің  өзара  мəліметтер  алмасуын 

жасақтайтын  аппараттық-программалық  құралдардың  жиынтығы;  2)  есептеуіш  жүйе 

құрылғыларының  не  (немесе)  программалардың  өзара  əсерлесуін  жасақтайтын 

құралдар  мен  ережелер  жиынтығы;  есептеуіш  жүйедегі  құрылғыларды  үйлестіру 

немесе жүйелер арасында үйлестіруге пайдаланылатын үйлестіргіш техникалық жəне 

программалық 

құралдар 

жиынтығы; 

жүйелердің, 

құрылғылардың 

немесе 

программалардың  екі  арасын  бөлу  шекарасы;  екі  қызметтік  құрылғының  жəне 

олардың  қосылу,  алмасу  сигналдары  жəне  т.б.  сипаттамаларымен  анықталған 

шекарасы;  3)  ішкі  программаға  басқаруды  беру  мен  бастапқы  программаға  қайту 

процедурасы туралы сипаттамалар мен келісімдер жиынтығы 

Пайдаланушы  интерфейсі  (Интерфейс  пользователя  (пользовательский  интерфейс); 

user  interface)  —  пайдаланушының  жүйемен  əрекеттестігін  жасақтайтын 

программалық  құралдар  кешені;  пайдаланушы  мен  жүйе  арасындағы  байланыс 

құралы. Мұндай стандарттар программа қызметтерімен операцияларын қолайлы түрде 

пайдалануды қамтамасыз ететін экран пішімі мен орындалатын командалардың меню 

құрылымын  тағайындайды.  Пайдаланушыға  арналған  компьютермен  (программамен) 

жылдам  əрекеттесу  тəсілдері,  оның  мынадай  ерекшеліктерін  атауға  болады:  жүйелік 

объектілерді  (файлдар,  құрылғылар,  терезелер),  меню  жəне  мəліметтерді  бейнелеу 

үшін  пиктограммаларды  (белгішелер)  пайдалану;  объектілерді  тандау,  белгілі  бір  іс-

əрекетті  бастау,  терезені  ашу  жəне  объектілерді  жылжыту  үшін  сілтеуіш 

құрылғыларды, мысалы, тышқанды пайдалану; экранды жұмыс үстелі немесе басқару 

тақтасы ретінде пайдалану. 

Соңғы жылдарда компьютерлік жүйелерді көптеп қолдануда. Басты себептерінің бірі 

пайдаланушы мен программалық қосымшаның өзара қарым-қатынас интерфейстерінің 

ролі  зор.  Жалпы  алғанда,  интерфейс  түсінігі  кең  мағыналы  жəне  компьютерлік 

технологиялардың  əр  түрлі  салаларында  қолданылады.  Аталмыш  курста 

қарастырылатын  негізгі  мəселе  -  пайдаланушылық  интерфейстер  жəне  олардың 

қосымша 

деңгейінің 

программалы-аппараттық 

интерфейстері 

арасындағы 

байланыстары  болып  табылады.  Осы  мəселеге  қызығушылық  тек  есептеу  техникасы 

мамандарының  ғана  емес,  сонымен  қатар  эргономисттердің,  психологтардың, 

социологтардың  жəне  графикалық  жүйелерді  жасаушылардың  да  қызығушылығын 

туғызып  отыр.  Тəжірибе  көрсеткендей,  компьютерлік  жүйелердегі  көптеген 

қолданбалы  есептерді  шешу  үшін  интерфейсті  таңдау  мен  (немесе)  құрастырудағы 

проблемаларды  толығымен,  жан-жақты  қарастыру  қажет.  Пайдаланушылық  жəне 

программалы-аппараттық  интерфейстерді  құру  технологиялары  кешенді  түрде 

қарастырылуы тиіс. 

Интерфейстерді құрудың жалпы принциптері

 

Интерфейсті  құрушы  өз  білімдерін  пайдаланушылар  жұмысына  жағдай  жасауға 

қолдана  білуі  керек.  Ол  оның  талаптарын  қолданбалы  міндеттеріне  сай 

қанағаттандырып  қана  емес,  пайдаланушының  физикалық  жəне  психологиялық 

сұранысына  сай  интерфейс  жасап  шығуы  қажет.  Адамның  психикасының  бейімделу 

мүмкіндігін ескеру керек. Адамдар тез үйренеді, соған карай олардың психологиялық 

сұраныстары  жəне  жұмыс  тəсілдері  өзгеріп  отырады.  Компьютер  ойындарын 

жасаушылар  көп  күштерін  адам  мен  компьютер  арасындағы  интерфейсті  жобалауға 

жұмсайды, мысалы компьютер ойынының өзі - интерфейс болып табылады. Түр-түс, 

дыбыс,  графиканы  пайдалану  кездейсоқтық  емес,  саналы  турде  қабылдаған  шешімі. 

Ойындар  ішіне  бейімделу  элементтері  кіреді,  сол  арқылы  пайдаланушының  ойынға 

қызығушылығын  қолдайды;  пайдаланушы  ойынға  үйренуіне  карай,  оның  дəрежесі 

жоғарылап, ойын өзгереді, мысалы жылдамдығы өседі. Ойын жасаушылар ақпараттық 

жəне  программалық  құрылғылардың  мүмкіндіктерін  біліп,  сондай-ақ  ойлау 

мүмкіндіктері жақсы болып, шешім шығару кезінде тапқырлық көрсете білулері керек. 

Сонымен  мұндай  операциялардың  негізінде  жалпы  принциптер  жатқанын 

мақұлдауымыз керек. 

Адам - компьютер интерфейсі жүйенің бөлек компоненті ретінде.

 

Жүйедегі  деректер  құрылымын  осы  құрылғылардың  өңдеу  алгоритмінен  бөліп 

алғандай, біз интерфейс адам - компьютерді қолданбалысынан белгілі дəрежеге дейін 

бөліп 

ала 

аламыз. 

Жүйені  өңделетін  файлдардың  құрылымын  бөлек  жасаған  сияқты,  интерфейсті  де 

белек  жобалау  керек.  Кіріс  жəне  шығу  деректерін  берудін  құрамы  мен  түрі 

интерфейсті 

жасаушылардың 

мұкиятты 

талдауында 

болуы 

керек. 

Аппараттың жəне программалық құрылғылардың мүмкіндіктерінің ескерілуі.  

Жүйені  кұрушылар,  баска  да  мамандар  сияқты,  жұмысында  өздерінің  ескі  тəсіл-

дағдыларын  пайдаланады.  Бұл  ішкі  консерватизм  соңғы  кездегі  аппараттық  жəне 

программалық тəсілдерінің жүйткіп өсуіне байланысты əлсіремей, керісінше күшейіп 

келеді.  Бірақ,  интерфейстің  компоненттерін  өзі  құралатын  негізгі  элементтерінің 

мүмкіндіктері мен шектеулерін түсінбей кұру мүмкін емес. 

Жасап-шығарудың реті.

 

Жасап шығару процесі жаңалықты қажет етеді, жəне де бұл жаңалық майда-шүйденің 

ішінде жоғалып кетпеуін, қолданылатын əдіс-амалдарын дұрыстығын қадағалау керек. 

Қазіргі кезде пайдаланушылардың көпшілігі əртүрлі жүйелерге кіре алады, сондықтан 

олар жүйелер ауысқан кезде өз жұмыс тəсілдерін ауыстыра қоймайды. Ішінде біркелкі 

жұмыс  істейтін  программалық  "жанұяларын"  дамытқан  дұрыс.  Бұған,  сондай-ақ 

əртүрлі  жүйедегі  программалық  интерфейстерін  жасап  шығару  үшін  қолданылатын 

стандарттық модульдер библиотекасы мүмкіндік береді. 

Интерфейс құрудың қабылданған принциптерін пайдалану. 

Пайдаланушының жұмыс бекеті мен физикалық байланысының, адам мен машинаның 

қарым-қатынасымен ортақ жағдайлары көп. Сондықтан, жұмыс бекетін жасауға жəне 

ұйымдастыруға  оңай  əкелетін,  эргономикадағы  жалпылама  көптеген  ұсыныстары 

болады.  Сонымен  қатар,  ақпаратты  экранда  көрсету  түрі  əртүрлі  компьютерлік 

жүйелерде  бірдей  емес:  графикалық  дизайні  ақпаратты  экранда  көрсетілуіне, 

сөйлемдердің  сөздік  құрамына,  негізгі  кілттік  элементтерді  көрсету  тəсілдеріне, 

деректерді ұсынылуына байланысты болады жəне т.с.с. Интерфейсті жасаушылар осы 

принциптерді  білулері,  жəне  басқа  саладан  білімдерін  өз  проблемаларын  шешудегі 

қиындықтарға 

қолдануға 

тырысулары 

қажет. 

Міндеттерді жəне пайдаланушыны түсіну. 

Интерфейсті  жасаушы  міндеттерді  орындауға  қажетті  есептеу  процесін  түсініп  қана 

емес,  пайдаланушының  мақсаты  мен  міндеттерін  шешуге  бағытталған  іс-əрекетін 

бағалай  білуі  керек.  Ол  жүйенің  потенциалды  пайдаланушыларының  ерекшеліктерін 

білуі  керек.  Соңғы  жылдары  компьютер  мен  программист  арасындағы  интерфейсті 

программалау саласындағы қарқынды атап өту керек. 

Пайдаланушыларды тарту.

 

"Пайдаланушыны  жəне  оның  мақсатын  түсіну"  нұсқауларын орындаудан, беру  оңай. 

Жүйені  жасаушы  жəне  аналитик  өз  жұмысын  қолданудың  барлық  саласын  жақсы 

біледі  деп  жəне  потенциалды  пайдаланушының  психологиялық  қажетін  терең  түсіне 

алады деп күтуге болмайды. Негізгі типтік принциптерінің бірі, аналитиктің болашақ 

пайдаланушыларға  сұрак  жүргізу  арқылы  дерек  алуында  болады.  Керек  сұрақтарды 

жинаудың  пайдалы  əдісі  -  өзін  жүйемен  жұмыс  істейтін  пайдаланушының  орнына 

қою.  Бірақ  интерфейстің  қолайлылығын  бағалаудың  бірден  бір  əдісі  -  ол  іс  жүзінде, 

пайдаланушы дұрыс жұмыс жағдайында, жүйемен қалай қарым-қатынас жасайтынын 

көріп білу. Интерфейсті жобалау процесі, бірнеше кезеңнен тұратын: Сараптау - жасап 

шығару  -  компоновка  -  іске  асыру  -  сызықтық  процессінің  өңдеу  программасының 

дəстүрлі 

көзқарасына 

қайшы 

келеді. 

Іске асыруды үйлестіру. 

Интерфейстік тəжірибелі үлгілерін өңдеуге əкелетін, олармен пайдаланушылар жұмыс 

істейтін  жəне  де  олардың  реакциясына  қарай  керекті  өнім  пайда  болғанша  өзгеріп 

отыратын,  интерактивті  əдіс-амал  керек.  Бұл  дегеніміз  -  интерфейстің  элементтерін 

үйлестірудің  икемді  əдісті  қолдану.  Бейімделу  əдістерін  интерфейстің  шеңберінде 

қарау  керек.  Негізгі  принциптер  интерфейсті  жасау  негізін  құраса  да,  олар 

пайдаланушылардың  бəрін  қанағаттандыра  алмайды.  Орташа  пайдаланушыға 

есептелген  интерфейстің  жасалын  шығуы  -  бұл  ең  кіші  ортақ  бөлгішті  іздеу  сияқгы 

болады.  Тура  солай,  пайдаланушыларды  жасап  шығаруға  тарту,  оның  абсолютті 

қолданғыштығына  кепілдік  бермейді.  Максаттарының  жағдайы  өзгермесе  де, 

пайдаланушылардың  сұранысы,  өздері  сияқты  өзгеріп  отырады.  Дұрыс  жобаланған 

интерфейс,  мысалы,  компьютер  ойынындағыдай,  əртүрлі  пайдаланушылардың 

қажеттілігіне  жəне  де  бір  пайдаланушының  жұмысының  əртүрлі  кезеңіне  қарай 

бұрылып  отыруы  қажет.  Адам  -  компьютер  интерфейсінің  бейімделу  проблемасы  - 

соңғы кездегі ізденістердің негізгі бағыты. 

Бағалау.

 

Жоғарыда  қаралған  стратегияны  ұстанатын  шығарушы,  қалай  керекті  нəтижеге 

жететінін  біледі?  Интерфейсті  бағалауға  мүмкіндік  беретін  бірнеше  критерийлерді 

болжауға болады. Олардың бəрі үш негізгі аспектілерді қамтиды: 

• 

операциялық жүйені игерудің жəне есте сақтаудың қарапайымдылығы; 

• 

жүйенің көмегімен шешілетін мақсаттардың тез орындалуы; 

• 

жүйенің эксплуатациясы кезінде субъективті қанағаттанушылық. 

Нақты пайдаланушыға, берілген білім денгейіне жетудің, бақылау уақытын белгілеуге 

болады.  Критерий,  сондай-ак  қажетті  нəтижеге  жеткізетін  жаттығулар  түрін  көрсете 

алады. Мұндай критерийге төмендегідей тұжырымдама беруге болады: 

"Жүйемен бірінші рет екі күн өз бетімен жұмыс жасаған пайдаланушы, иерархиялық 

байланысты  каталогтардағы  дискіде  сақтаған  файлдармен  жұмыс  істеудің  барлық 

командаларын игереді".  

Біраз  уақыт  өткеннен  кейін  барлық  жұмыс  əдістерін  сақтау  -  бұл  жұмыс  үзілісінен 

кейін, іс-əрекетін қайта көтеруге жеткілікті білім деңгейін көрсететін басқа критерий. 

Тапсырманың  тез  шешілуін  жылдамдықпен  дəлдікпен  бағалауға  болады. 

Жылдамдықты  бағалаған  кезде  жүйенің  тез  жұмыс  істеуі  емес,  қойылған  мақсатқа 

жетуге қажетті уақыт ескерілетінін байқайық. Сондықтан да деректер енгізу жүйесіне 

пернетақтамен жұмыс жылдамдығы емес, мысалы былай көрсетуге болатын: 

"банк  қызметкері  бір  сағатта  қатесі  бір  пайыздан  аспайтын  жиырма  есеп  қағазын 

дайындауы керек"  

тəрізді  бақылау  саны  маңызды.  Субъективті  канағаттанушылық  критериі 

пайдаланушылық  жүйе  жəне  онымен  жұмыс  істеу  ыңғайлығы  жайында  көзқарасын 

көрсетеді.  Бұл  критерийді  саны  бойынша  бағалау  киын,  бірақ  оны,  мысалы, 

пайдаланушылар  қосымша  орнатқыштарға  қарайтын  жиіліктер  көмегі  арқылы 

көрсетуге  болады.  Барлық  үш  критерийді  де  пайдаланудың  кез  келген  саласына 

жатқызуға болса да, нақты пайдалану үшін олардың біреуі ғана маңызды.  

Авиакөлік  басқару  жүйесі  сияқты  жүйелер  үшін  маңызды  факторларға  дəлдік  пен 

жылдамдық  жатады.  Жанжақты  пайдалануға  арналған  жүйелерінің  негізгі  талабына 

жұмыс алдындағы алдын-ала үйретудің болмауы жатады, өйткені мұндай сабақтарды 

ұйымдастырудың  мүмкіндіктері  жоқ.  Электрондық  пошта  сияқты  жүйемен  жұмыс 

жүргізгенде,  пайдаланушылар  өздерін  күрделі  емес  жүйелермен  жүмыс  істегендей 

қолайлы сезінуі керек, ондай болмаған жағдайда олар одан мүлдем бас тартады. Әрбір 

критерийдің мəнін орнату - қиындықтардың тек бір бөлігі ғана; интерфейсті жасаушы 

алға  қойылған  мақсаттарға  сай  жүйенің  нақгы  өнімділігінің  өлшемін  білу  керек.  Бұл 

өлшемдерді  жүргізу  үшін  бірнеше  əдістер  қолданылады.  Жүйелер  автоматты  түрде 

нақты  диалогты  көшірмелерін  құрып  сақтай  алады,  тапсырмалардың  əртүрлі 

кезеңдерін  орындауға  жұмсаған  уақытын,  қателерінің  саны  мен  түрін  жүйелік 

журналға енгізеді.  

Жүйенің  жұмысына  қанағаттанғандықтарын  білу  үшін,  пайдаланушыларға  біраз 

сұрақтарға  жауап  беріп,  анкета  толтыру  ұсынылады.  Жүйенің  жұмысын  визуалды 

түрде бақылап ары қарай сараптау жасау үшін бейнетаспаға жазып алуға болады. Бұл 

тəсілдерді қолдану барысында, шынымен дұрыс нəтиже шыққанына жəне де кандай да 

болмасын  сіз  байқаған  ауытқушылықтар  сыртқы  факторлармен  анықталмай,  жүйеге 

тəн болуына сенімді болу киын. Жиі қолданылатын статистикалық тəсілдер, сыналған 

объектінің  жəне  өлшеу  жүргізу  тəсілдерінің  табиғатын  түсіндіруде  қатал  əдіс  — 

амалдарды  талап  етеді.  Дəл  жəне  нақты  жауап  беруге  болатын  анкета  сұрақтарын 

тандаудың  қиындықтары  белгілі.  Адамдар  өздерін  қадағалап  немесе  "сынақтан 

өткізіп" жатқанын біліп қойса, мінез-құлықтарын түбкілікті өзгертуі мүмкін. 

Адам-компьютер  интерфейсі,  пайдаланушыға  байланысы  бар  есептеу  жүйесінің 

аспектілерді  құрайды.  Бұл  есептеу  жүйесінің  табысты  жұмысын  камтамасыз  ететін 

маңызды  фактор,  өйткені  интерфейстің  эргономикалық  (физикалық  жəне 

психологиялық) сипаттамалары пайдаланушылық өнімділігіне белгілі əсерін тигізеді. 

Стресстік  жағдайларды  төмендету  үшін,  жүйе  пайдаланушының  физикалық 

жағдайына, жəне де максаттарын түсінуіне сəйкес болуы керек; бұл талап жүйелерде 

көптеген  пайдаланушылар  жұмыс  істегендіктен  күрделіне  түседі,  жəне  де  жеке 

пайдаланушылық  талаптары  оның  жүйемен  танысу  барысында  өзгеріп  отырады. 

Талаптардың  кешенді  түрде  ескеру,  пайдаланушыға  ыңгайлы  жүйелерді  кұрауға 

əкелетін, интерфейсті жобалау стратегиясын құруға мүмкіншілік береді. 

Пайдалану интерфейстерінің талаптары (ПИ).

 

ПИ-дің  идентификациясының  негізгі  мүмкіндіктерінен  белек  ПИ-дің  сыртқы  пішіні 

мен  іс-əрекеттерінің  белгілі  сипаттамасы  талап  етіледі.  Төменде  ПИ  жасаушылары 

ескеретін сипаттамалары беріледі: 

• 

ПИ стилін тандау. 

• 

Қосымша үшін ПИ-дің платформасы мен басқа стандарттары. 

• 

Берілген  платформада  жұмыс  жұргізетін,  ПҚ-ны  қолдаушымен  сəйкестігі 

(мысалы қосымша X немесе Ү пакеті). 

• 

Экранның  мазмұны  (мысалы,  мақсаттардың  орындауына  қажетті  деректер  мен 

функциялары). 

• 

Экранның  іс-əрекеті  (мысалы,  экранда  көрсетілген  кездегі,  баскарудың  бірінші 

элементінің кіру фокусы). 

• 

Экранның  сыртқы  пішінінің  сипаттамалары  (мысалы,  графиканы  пайдалану, 

деректердің көрсетілуі, эстетикалық қасиеті). 

• 

Пайдаланушылар  мен  жүйенің  өзара  қатынастарының  əдістері  (мысалы, 

командаларға кіру, пернелердің комбинацияларын кұрудың тəсілдері жəне т.б.). 

• 

Пернетақтамен  жұмыс  істеу  мүмкіндіктері,  оның  ішінде  табуляция 

кұралдарының іс-əрекеті, табуляция пернесінің циклды жұмысы. 

• 

Жүйенің  жағдайы  мен  қайта  шақыру  уақытының  жауабына,  пайдаланушының 

кері байланысы. 

• 

Пайдаланушының əр түрлі функцияларды бақылауы. 

• 

Терезенің  орналасу  жəне  өзгеру  операцияларының  нəтижесін,  сондай-ақ 

деректерді, жағдай мен контексті есте сақтау. 

• 

Қосымша үшін навигацияның мүмкіндіктері. 

• 

Навигация кезінде пайдаланушылық деректерін сақтау. 

• 

Навигация кезінде пайдаланушының аралық деректерін есте ұстау. 

• 

Интерактивті оқыту, өнімділікті қолдау жəне аныктамалық жүйе. 

• 

Қателерді болдырмау жəне қателерден кейінгі жүйені қалпына келтіру. 

• 

Түр-түсті, индикаторларды, графикті жəне т.б. стандартты түрде қолдану. 

• 

Физикалық  кемістіктері  бар  пайдаланушыларға  қолайлы  тəсілдермен 

қамтамасыз ету.  

Жоғарыда  көрсетілген  ПИ  сұрактарының  көпшілігі,  көптеген  жағдайда  ПИ  стилінің 

нұсқауларында, 

талаптарды 

суреттеу 

құжаттарында 

немесе 

өнімнің 

спецификациясында 

нақты 

көрсетілмеген. 

4-ші кестеде, GUI-бағытталған ПҚ-ға əсер ететін, интерфейсті жасау кезінде ескеретін, 

факторлар  көрсетілген.  Web-бағытталған  жəне  GUI-бағытталған  пайдаланушы 

интерфейсіне де осы факторлардың басым бөлігі сəйкес. 

жүктеу/скачать 0,59 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: