| Аффрикат дыбыстар – ц және ч.
Тіл фонемаларын тіл-тіс, тіл ұшы, т.б. түрде бөлу ұшырай-ды. Бірақ олай бөлу есте сақтауды қиындатады және оның
практикалық мәні аз.
Дауыссыздардың жасалуында дыбыстау мүшелерінің қа-тысын білудің маңызы зор. Мұны білмейінше, дыбыстардың
ар-тикуляциялық жақтан өзгеруін түсіну де, түсіндіру де мүмкін емес. Мәселен, қан, қон сөздерінің соңындағы н дыбысы
қосы-ша жалғанған кезде ң кейде м болып өзгеруі тек артикуляциямен байланысты.
Дауыссыз дыбыстар кестесі
Қатаң дауыссыздар
¦яң дауыссыздар
Үнді дауыссыздар
21
П,ф, к, қ, т, с, ш, щ,
х,ц,ч
Б,в,г,ғ,д,з,ж,ћ
р,л, й, у, м, н, ң
Айтылу
ерекшелігіне
байланысты
Шұғыл
п, б, т, д, қ, к, г, ч, ц
Ызың
в, ф, г, ғ, з, ш, щ, ж, х, ћ
Дауыссыз дыбыстардың артикуляциялық жолы мен арти-куляциялық орнына қарай жіктеліп, топ-топқа бөлінуін жете
бі-лудің дыбыстардың бір-біріне ықпал етіп, өз ара үндесу заңды-лығын түсіну үшін үлкен мәні бар. Тіл білімінде дауыссыз
ды-быстар жүйесін консонантизм деп атайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
