Q=μF×(gH)1/2 (1.2),
мұндағы: μ – қондырманың формасы мен конструкциясына жән арынға
байланысты су шығынының коэффициенті;
F – шығыс тесігініің ауданы,м ²;
Н – қондырмадағы арын,м.
Цилиндрлік қондырмалар үшін л/с да көрсетілетін су шығыны мына
формуладан анықталуы мүмкін:
q=0,00347μ×d²×H1/2 (1.3),
мұнда:d – қондырманың диаметрі, мм.
24
Есептерді жеңілдету үшін келтірілген формула қысқартылуы мүмкін.
Оны квадратқа келтіріліп аламыз:
q²=0,000012105×μ²× d 4 ×H(1.4).
0,000012105 d 4 ті Ки мен μ² Ки және Bи арқылы белгілер, q²=Bи H
аламыз, сонда:
Бірге тең су шығынының коэффициентіне μ ие конустық және өрт
ұштықтары үшін былай санауға болады: Ки = Bи.
1.2 кестеде μ=1 үшін л/с та көрсетілген су шығыны үшін Ви шамасын
келтіреміз.
Су шығыны коэффициетінің басқа шамасымен қондырмаларда Ви
мәндері қабылданған қондырманың μ² көбейтіледі.
1.2к е с т е – Су шығыны
Әртүрлі тесіктер мен қондырмалар үшін μ өту коэффициенттерінің
шамасы 1.3 кестеде келтіріледі.
25
Диаметр
насадки в
мм
|
Bи
|
Диаметр
насадки в
мм
|
Bи
|
Диаметр насадки
в мм
|
Bи
|
1
|
0,000012
|
23
|
3,386
|
55
|
111,0
|
2
|
0,000194
|
24
|
4,017
|
60
|
157,0
|
3
|
0,000981
|
25
|
4,728
|
65
|
217,0
|
4
|
0,0031
|
26
|
5,538
|
70
|
291,0
|
5
|
0,00756
|
27
|
6,430
|
75
|
383,0
|
6
|
0,01568
|
28
|
7,442
|
80
|
496,0
|
7
|
0,029
|
29
|
8,558
|
85
|
632,0
|
8
|
0,0496
|
30
|
9,806
|
90
|
795,0
|
9
|
0,0794
|
31
|
11,379
|
95
|
985,0
|
10
|
0,1211
|
32
|
12,694
|
100
|
1210,0
|
11
|
0,1771
|
33
|
14,349
|
110
|
1770,0
|
12
|
0,2511
|
34
|
16,145
|
120
|
2515,0
|
13
|
0,3456
|
35
|
18,167
|
130
|
3460,0
|
14
|
0,4651
|
36
|
20,333
|
140
|
4640,0
|
15
|
0,6126
|
37
|
22,620
|
150
|
6120,0
|
16
|
0,7934
|
38
|
25,242
|
160
|
7920,0
|
17
|
1,011
|
40
|
30,991
|
170
|
10080,0
|
18
|
1,271
|
42
|
37,670
|
180
|
12710,0
|
19
|
1,577
|
44
|
45,370
|
190
|
15720,0
|
20
|
1,937
|
46
|
54,20
|
200
|
19400,0
|
21
|
2,353
|
48
|
64,26
|
|
|
22
|
2,836
|
50
|
75,66
|
|
|
1.3кесте – μ өту коэффициенттерінің шамасы
Борда қондырмаларында қабырғалардың қалыңдығы 0,2d ден аспауы
қажет; S>0,2d болғанда қысқа қондырма үшін өту коэффициенті жұқа
қабырғадағы тесік үшін д, Вентури қондырмасының ұзындығы үшін де
қабылданады [3].
26
№
п,п
|
Тесік түрі
н/е саптама
|
Сызба
|
Су тұтыну
коэффицие
нті,
|
Ескерту
|
1
|
Жұқа қабырғадағы
саңылау(дөңгелек н/е
төртбұрышты)
|
|
0.62
|
Коэффициенті 2 м көп
күшке шығыны 0.6-0.61 ге
дейін азаяды
|
2
|
Понселе саңылауы
|
|
0.6-0.64
|
Диаметрі 30мм асатын,
күші 0.6 м көп ÷ µ=0.6
|
3
|
Понселе саңылауы
|
|
0.62
|
Диаметрі мен күші
төмендерге келесі шамалар
алынады: d=10мм-ге =0.64
d=20мм-ге µ=0.63
d=30мм-ге µ=0.62
|
4
|
Жұқа түбтегі саңылау
|
|
0.64
|
|
5
|
Төртбұрышты саптама
|
|
0.82-0.84
|
|
6
|
Үшбұрышты саптама
|
|
0.79-0.80
0.82-0.83
|
1 ом-ға дейін
1 ом-нан жоғары
|
7
|
Ұзын Вентури
саптамасы
|
|
0.82
|
l=3d÷4d
|
8
|
Қысқа Вентури
саптамасы
|
|
0.61
|
l<2d
|
9
|
Борда саптамасы
|
|
0.71
0.53
|
l>3d
l<3d
|
10
|
Конусты қосылатын
саптама
|
|
0.92
0.945
0.857
|
0
=5
0
=13
0
=45
|
11
|
Конусты айырылатын
саптама
|
|
0.48
|
|
12
|
Ағынды қысу
формасына
байланысты саптама
|
|
0.97
|
|
13
|
Өрттік саптама
|
|
0.98-1.0
|
|
14
|
Бүрку саптамасы
|
|
0.7-0.75
|
|
Резервуардың қабырғасына бұрыш астында иілген осьпен цилиндрлік
қондырмалар үшін су шығыны коэффициентінің μ шамасы алдында
көрсетілгеннен басқа. Сонымен, ұзын қондырма үшін резервуар
қабырғасының беткейіне нормальмен қондырма осімен түзілетін бұрышқа α
байланысты шығын коэффициенті 1.4 кестеге сай өзгереді:
1.4 кесте – Шығын коэффициенті
Қондырмадан ағатын ағын мөлдір емес; ол қондырма ішінде ағынның
қысылу орнында ауа сақинасының кесіндісінен ағын ұстап алатын ауа
көпіршіктерімен толған.
Егер қысылу орны бар қондырмаға тесік қойса, онда ағын ауа
көпіршіктерінен тұрмайтын, мөлдір болады, яғни жұқа қабырға тесігінен
ағатын ағын секілді.
Сыртқы ауамен байланыспаған үлкен арындар мен қондырмаларда
ағынның қондырманың ішкі беткейінен үзілуі мүмкін; мұндай жағдайда
тарылған ағынның кесіндісі қондырма кесіндісіне қарағанда кіші болады.
Мұны біршама биіктіктегі ағынмен фонтандарды жобалағанда ескеру қажет.
μ=1 болғанда, цилиндрлік қондырмадағы су шығыны 4-кестеде
келтірілген.
Шығынның басқа коэффициентімен қондырмаларды орнатқанда
кестелерде келтірілген мәндер түзетіледі.
Мұндай қондырманың (1.7
сурет) ішінде бірқалыпты қисық
параболалық формамен білік болады. Су, біліктен өтіп, цилиндрлік түтік пен
білік қабырғаларынан түзілген сақиналық тесік бойынша іші қуыс, күшті ағын
түрінде лақтырылады. Ластануды болдырмау үшін, сақиналық саңылаудың
енін 5 мм ден кем емес етіп қабылдаған жөн.
Концентрациялық сақиналық қондырмамен судың шығыны м3/с да мына
формула бойынша анықталады:
q=3,14(R²-r²)×V=3,14(R²-r²)×(2gH)1/2=13,90(R²-r²)×H1/2
мұнда: R – түтіктің радиусы, м;
r – біліктің радиусы, м;
Н – қондырмадағы арын, м;
g – ауырлық күшінің жылдамдауы, м/с².
27
(1.6),
α
|
0
0
|
0
10
|
0
20
|
0
30
|
0
40
|
0
50
|
0
60
|
μ
|
0,815
|
0,799
|
0,782
|
0,764
|
0,747
|
0,731
|
0,719
|
1.5 сурет - Қондырма алдында ағынды тыныштандырушы
1.6 сурет - Сақиналық (менажерлік) қондырма
28
Есептерді ықшамдау үшін, сақиналық тесіктің кесіндісін эквивалентті
цилиндрлік кесіндіге d 0 келтіруге болады (см):
d0=(D+d)1/4×(D-d)3/4/1.107(1.7),
мұнда: D – сыртқы түтіктің ішкі диаметрі, см;
d – ішкі түтіктің сыртқы диаметрі, см;
d0шамасын - 1.7 суретте келтірілген график бойынша анықтау оңай.
Қондырмалардың конструкциясы жобада қабылданған композициялық
шешімге байланысты. Әртүрлі конструкциялардағы қондырмаларда
ағындардың ойыны әртүрлі болуы мүмкін.
Бүгінгі күнде шығарылатын фонтан қондырмаларын екі шартты топқа
бөлуге болады. Бірінші топқа судың деңгейіне тәуелсіз қондырмалар, ал
екінші топқа - судың деңгейіне тәуелді қондырмалар жатады [2,4].
Осы екі топтағы қондырмалар арасындағы негізгі айырмашылық су
ағынының түзілу тәсілінде болып табылады. Судың деңгейіне тәуелсіз
қондырмалар судың қарайым ағуындағы қондырмалармен көрсетілген,судың
деңгейін тәуелді қондырмалардың жұмыс істеу принципі эжекция принципіне
негізделген (1.7 сурет).
29
1.7 сурет –Сақиналық (менажерлік) қондырмаларда келтірілген диаметрдің d0
шамасын анықтау графигі
3d>2d>
Достарыңызбен бөлісу: |