Дербескомпьютердің(ДК)архитектурасы – оның негізгі бөліктерін: процессорды, жедел сақтау құрылғысын (ЖСҚ), бейнежүйені, диск жүйесін, сыртқы құрылғыларды және енгізу- шығару құрылғыларын қиыстыру(орысша компоновка) болып табылады..
IBM корпорациясы құрастырған дербес компьютердің ашықархитектурасымыналардың:
жалпыжүйелікшинаныңболуы, оған кеңейтуқосқыштары(орысша разъем)арқылы қосымша құрылғылар қосылуын;
Ашықархитектурапринципі– бұл жалпы компьютерді және оның бөліктерін, жасап шығарған фирмағатәуелсіз, өзаратолығыменүйлесімдіжаңа құрылғыларды қолданып әрқашан кемелдендірумүмкіндігі. Бұл пайдаланушыға үлкен пайда береді, олар жаңа құрылғыларды сатып алып оны жүйелік (аналық) тақшаның бос қосқыштарына (слотына) қойып, өз компьютерлерінің мүмкіндіктерін кеңейте алады.
Дербескомпьютердіңмодульдіқұрылуы– ақпарат алмасуы да магистральді (шиналық) принципке сүйенеді. Құрылғылар арасында ақпарат алмасу көпсымдыортақбайланысақпараттықмагистралі
шиналарарқылы жүреді (3.3-сурет).
Мұндай құрылымды – магистральды-модульдікнемесе ортақшиналықархитектура деп аталады. Суретте дербес компьютерлерге тән ақпараттық өзара әрекеттестік принципі қарапайым түрде бейнеленген (ал күрделі схеманы [21,164-б.] қараңыз). Сыртқы құрылғылар магистральға контроллермен (үшбұрыштармен белгіленген) арқылы жалғанады.
Микропроцессор Ішкі жады
Ақпараттық магистраль (шина)
-сурет. Дербескомпьютердіңархитектурасы
Оқушыларға 3.1-суретте бейнеленген ақпараттық өзара әрекеттестік принциптері ДК үшінде орындалатынын түсіндіру керек. Сонымен, 3.1-суреттегі және 3.3-суреттегі схемалар бірін-бірі толықтырады.
Дербес компьютерде процессордың рөлін микропроцессор(МК) орындайды. Микропроцессор ДК-ң негізгі құрылғысы оның миы. МК- ның мүмкіндігі компьютер мүмкіндігін анықтайды. Компьютердің жұмыс жылдамдығы процессордың негізгі екі сипаттамасы – ырғақжиілігіжәне разрядтылығынатәуелді.