73
Ол түркілер елінің үш басшысы –
Елтеріс, Қапаған, Білге қағандар-
дың ақыл беретін кеңесшісі болған.
683 жылы Шығыс Түрік қағана-
тының бірінші қағаны Құтлықпен
бірге Тоныкөк қытайларға қарсы
жо
рықта жеңіске жеткен. Тоны-
көк осы Құтлықтың серігі, бас
қолбасшысы болды. Ол өлген соң
Құтлықтың ұлдары Білге, Күл-
тегінмен бірге Тоныкөк түр кештер
мен қытайларға қарсы жорықты
басқарады. Тоныкөк – түріктердің
жауынгерлік даңқын әлемге таныт-
қан батыр қолбас
шы. Ол түрік
әскеріндегі ең жоғарғы мәртебе –
Апа Тархан, яғни,
«тү рік әскерінің
жетекшісі» деген лауазымға ие
болған.
698 жылы Қытай императоры
Қапаған қа
ғанға елші жібереді.
Қытай елшісі өз елінің басшыла-
ры айтқан сөзін қайталап тұрып алады. Осы
үшін Қапаған оны өлтірмек болады. Сонда дана
Тоныкөк: «Қытай сияқты алып елдің елшісін
өлтіруге болмайды», – деп қағанды тоқтатқан
көрінеді.
Ертедегі түркі бәдізшілері түркі елінің
ерлігі мен елдігін тасқа қашап, мәңгілік мұра
қалдырған. Тоныкөк – сол ұлы мұраның бірі
«Тоныкөк» эпосының кейіпкері.
Достарыңызбен бөлісу: 
