Г. О. Устенова А. Ш. Амирханова
жүктеу/скачать 9,55 Mb. Pdf көрінісі
|
ТЭП Устенова Г.О
| Шырынды тазалау. Алынған шырындар кеп мелшерде акуыздардан,
ферменттерден, шырыштардан түрады, сондыктан да олар тұрақсыз. Тазалау үшін оларды 95% спиртпен өндейді. Сығылған шырыннын әрбір 85 бөлігіне масса бойынша хлорэтанда еріген 95% этанол косады. Егер шырындардың белсенді заттары болып гликозидтер болса, онда оны тазарту үшін кыздыруды пайдаланады. Шырынды 80-85 °С тем- пературада тез кздырады, 30 минут ұсатйды, содан сон тез суыта- ды. Температураны осылай ауыстыру ферменттердің инактивтенуі мен ақуызды заттардың түнуына әкеледі. Шырын материалының жұмсағынан өлшенген бөлшектеріне дейін 8 °С аспайтын температу- радан аспайтын ортада тұрып тазалайды. Түскен тұнбаларды центри- фугамен бөліп алады. Таза, мөлдір шырын алады. Консервант ретінде хлорбутанолгидрат немесе натрия метабисульфит пайдаланады. Консервілеу бойынша: шырындар немесе емдік — профилактикалық сусындар деп бөлінеді. • Жылу әсерімен өнделген (пастерленген, ыстык кұйылумен консервіленген, асептикалык әдіспен). Пастерленген шырындар тараға болшектеп калталау жолымен томен емес температурада (пастерлеу) ысыту жолымен немесе 100 °С жоғары температура да ысыту (стерильдеу) жолымен жүзеге асады. Ыстык кұйылумен консервілеу шырынды 95-98 °С температураға дейін ыстады, болшектеп тарылту ыстык, алдын-ала дайындалган тарада жаса- лады, ары карай ауада немесе табиғи түрде суытады. Асептикалык консервілеу шырынды 115-125 °С температурада кысқа мерзімде ысытуды және суыған шырынды стерильді жағдайда стерильді тараға енгізеді. • Суыған және каткан (—2) °С дейін суытуда шырын-жартылай фабрикат көміртек диоксидіндегі атмосферада сақтау барысын- да пайдаланылады. (—18) °С жоғары емес температурада катыру шырыннын коюлығын сактай отырып тікелей жүзеге асырады. Биогенді стимуляторлар және жаңа өсімдіктен алынатын препарапар 149 • Шырынға консервілеуші заттар коса отырып химиялык консервілеу шырын-жартылай-фабрикат үшін пайдаланылады. Консервілеу «Спирттеумен» консервілеуді шырынға 16-18% этил спиртін коса отырып жүргізеді. Жолжелкен шырыны — бұл үлкен жолжелкеннің жана жапырактарының шырыны мен жолжелкен шөбінін шырынынын коспасы. Шырынды алудын технологиялык үдерісі келесі сатылардан тұрады: шикізатты жинау, үсактау, пресстеу, шырынды консервілеу, фильтрлеу. Жолжелкен жапырактарын жинауды гүл жара бастағанда кұрғак ауада жүргізеді, ластан, сарғайған және кұрғап кеткен жапырактарынан мұкият тазалайды. Жапырактарды үсактау ұсактағыш машинада жүргізіледі, онда ұсактау 2—8 мм-ге жетеді. Жолжелкен жапырактарын пресс аркылы сғып алады. Пресс цилиндріне поддон түбінде тормен бірге 39 кг-нан ұсакталған шикізаттан тұратын 18 пакет кояды. Пакеттер арасына тот баспайтын дренажды торды орналасты- рады да пресстейді. Пресстеу нәтижесінде 56,6—60% шырын алынады. Кыспакты екінші рет ұсактайдыда тағы 10% шырын алады. Сығылған шырынға 25 бөлік 90% этил спиртін араластыра отырып косады. Осы жұмыс істеп түрған араластырғышка 0,15% натрий метабисульфит косады. Содан соң спирт үлесін, кұрғак калдыкты, pH аныктау үшін сынама алады. Жолжелкеннің алынған шырынын тұндырғышка ауы- стырып құяды, оны 7 тәулікке қояды. Балластты заттардан түнған шы рынды декантациялайды және фильтр-пресс көмегімен жинағышка фильтрлейді. Жолжелкеннің жаңа шөбін машинада екі рет ұсактайды да тез арада этил спирті мен суды 7 кг—21 л—14 л катынасында қүяды. Сығындыні кұяды, тығыздайды және 12 сағатака калдырады, одан соң пресстейді. Бөліп алуды этанолдағы байланыстырады және эта нол мөлшерін анықтайды. Фильтрлейді, консервілейді, 0,15% натрий метабисульфитін косады. Жолжелкен шырынын тендей араластырады (1:1), койып кояды және фильтрлейді. Бұл мөлдір қызыл-коңыр түстес сұйыктык, кышкыл дәмі бар. Гликозид аукубин, витамин К, каротин және баска да косылыстары бар. Иісі әлсіз, өзіне тән, ароматты. Анацидті га- стритте және созылмалы колитте колданады. 100—250 мл бойынша флаконда шығарады. Жолжелкен шырынын алудын технологиялык сызбанұскасы фарманевтикалык өндірістерге арналған тип болып та- былады. жүктеу/скачать 9,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|