Оқшаулау (тірі ағзалар арасында туындайтын және олардың жанасуына кедергі жасайтын тосқауылдар)
Оқшаулау (тірі ағзалар арасында туындайтын және олардың жанасуына кедергі жасайтын тосқауылдар)
Экологиялық оқшаулану дегеніміз-бұл бір түр популяциясын белгілі аумаққа бөлетін мекен ету жағдайларының кешені.
Географиялық оқшаулану дегеніміз-бұл бір түр популяциясын бөлетін немесе арақашықтықтың көптік айқын кедергілері.
Биологиялық немесе ұрпақжаңғырта оқшаулану дегеніміз-бұл дербес түрлердің шағылысуына кедергі жасайтын тетік.
Биологиялық немесе ұрпақжаңғырта оқшаулануАнатомиялық оқшаулану-бұл жыныс мүшелерЭтологиялық оқшаулану-құрылысының сәйкес келмеуі. шағылысуға мүмкіндік бермейтін жыныстық қылықтағы айырмашылық.Физиологиялық оқшаулану-көбею мерзіміндегі айырмашылықнемесе тозаңдық түтікте өнуі.
Географиялық оқшаулануМұнда бастапқы “A” түрінде төрт популяция болған (a, b, c, d). Тау түзілу нәтижесінде “d” популяциясы “c”-дан бөлініп оқшауланған.Кейде осы “d” популяциясы өз аумағын кеңейтіп,тау жоталарын орай айналып “c” популяциясымен қайтадан жақындасады.Бірақ олар енді өзара будандаса алмайды.Сондықтан жеке-жеке “A” және “d” түрлері болып есептеледі.
Географиялық оқшаулануМұнда бастапқы “A” түрінде төрт популяция болған (a, b, c, d). Тау түзілу нәтижесінде “d” популяциясы “c”-дан бөлініп оқшауланған.Кейде осы “d” популяциясы өз аумағын кеңейтіп,тау жоталарын орай айналып “c” популяциясымен қайтадан жақындасады.Бірақ олар енді өзара будандаса алмайды.Сондықтан жеке-жеке “A” және “d” түрлері болып есептеледі.
Қорытынды
Гендер дрейфі - әдетте, популяцияның тұқым қуалаушылық өзгергіштігінің төмендеуіне әкеліп соғатын кездейсоқ факторлардың ықпалымен популяцияның бір қатар ұрпағында аллельдің гендердің жиілігіні бағытталмаған өзгеру құбылысы. Гендер дрейфі дүлей апат (ормандағы өрт, су тасқаны және т.с.с.) кезінде популяция санының жұрт мендеуінде, зиянды жәндіктердің таралып кетуіне, эпитозияның дамуында көрініс табады. Гендер дрейфі теориясын ХХ ғасырдың 40-шы жылдары американдық генетик ғалым С.Райт құрастырған болатын. С.Райт тәжірибе жүзінде шағын популяцияларда мутант аллельдің жиілілігі тез және кездейсоқ өзгеретіндігін дәлелдеді. Гендер дрейфінің мәні популяция мөлшерінің генотиптік құрылымына әсер ете алатындығында, популяцияның саны күрт өзгерген жағдайда, мысалы қыста қатты суық болғанда, дарабастар жаппай қырылған кезде, кездейсоқ себептермен сирек кездесетін кейбір ауытқуларды алып жүретіндері сақталып қалуы мүмкін. Популяциялық толқындар - бұл популяциядағы дарақтар санының өзгеруі."Популяциялық толқындар" ұғымын және тіршілік толқыны деп атап, С.С.Четвериков енгізді. Сандар мөлшерінің ауытқуы жыл маусымдарына, апаттарға және табиғи өзгерістерге, адамның араласуына, жыртқыштар мен паразиттер санының өзгеруіне және т.б. байланысты болуы мүмкін.
Пайдаланылған әдебиет
Иорданский Н.Н. Эволюциялық оқытудың негіздері. М.: «Ағарту»
