4-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ СПЕЦИФИКАЦИЯСЫ
4 -тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 30
Тапсырманың түрлері
ҚЖ – қысқа жауапты қажет ететін тапсырмалар; ТЖ – толық жауапты қажет ететін тапсырмалар.
Жиынтық бағалаудың құрылымы
Берілген нұсқа қысқа/толық жауапты қажет ететін сұрақтарды қамтитын 8 тапсырмадан тұрады.
Білім алушы қысқа жауапты қажет ететін сұрақтарға сӛз немесе қысқа сӛйлемдер түрінде жауап береді. Толық жауапты қажет ететін сұрақтарға толық жауап беруі қажет. Білім алушының географиялық біліміне талдау жасай алу және қолдана алу қабілеті бағаланады. Тапсырма бірнеше құрылымдық сұрақтардан тұруы мүмкін.
4–тоқсан бойынша жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Бөлім
|
Тексерілетін мақсат
|
Ойлау дағдыларының деңгейі
|
Тапсырма саны*
|
Тапсырма № *
|
Тапс ырма түрі*
|
Орындалу
уақыты, мин*
|
Балл *
|
Бөлімге берілетін балл саны
|
Дүниежүзі аймақтары
|
10.6.1.1 Дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бӛлінуін түсіндіру
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
4
|
ТЖ
|
6
|
4
|
18
|
10.6.1.3 Дүниежүзінің тарихигеографиялық аймақтарын, олардың құрамы мен ерекшеліктерін, географиялық сипаттамасын
шығармашылық түрде ұсыну
|
Қолдану
|
1
|
1
|
ҚЖ
|
4
|
3
|
Елдерді салыстыру әдістемесі
|
10.6.2.2 Дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын кӛрсеткіштердің бірін есептеу әдісін түсіндіру (таңдау бойынша: ЖІӚ, ЖҰӚ, оның ішінде жан басына шаққанда, СҚП – сатып алу қабілетінің паритеті, гендерлік тепетеңдік және т.с.с.)
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
5
|
ТЖ
|
6
|
4
|
10.6.2.3 Кӛрсеткіштердің бірі бойынша графикалық түрде дүниежүзі елдерінің рейтингін кӛрсету (таңдау бойынша)
|
Қолдану
|
1
|
2
|
ҚЖ
|
4
|
3
|
10.6.2.6 Елдің рейтингте орналасқан орына әсер ететін географиялық, әлеуметтік, экономикалық және саяси факторларды анықтау (таңдау бойынша рейтингтің басында, ортасында және соңында орналасқан үш елдің
мысалында)
|
Қолдану
|
1
|
3
|
ТЖ
|
6
|
4
|
Адамзаттың ғаламдық
|
10.7.1.1 Адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру
|
Қолдану
|
1
|
6
|
ҚЖ
|
3
|
2
|
12
|
33
проблемалары
|
10.7.1.3 Ғаламдық проблемалардың себептері мен салдарын анықтап, топтастыру
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
7
|
ТЖ
|
4
|
4
|
|
10.7.1.4 Ғаламдық проблемалардың аумақтық кӛріністерін анықтау
|
Жоғары деңгей дағдылары
|
1
|
8
|
ТЖ
|
7
|
6
|
Барлығы
|
|
|
8
|
|
|
40
|
30
|
30
|
Ескерту: * - өзгеріс енгізуге болатын бөлімдер
|
|
|
|
|
|
|
|
34
Тапсырма үлгілері және балл қою кестеcі «География» пәнінен 4 -тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары
Батыс Африка, Оңтүстік-Батыс Азия, Оңтүстік Азия тарихи-географиялық аймақтарын кескін картаға белгілеңіз.
[3]
Кестеде мемлекеттер бойынша халықтың орташа ӛмір сүру ұзақтығы (жалпы, ер, әйел) кӛрсетілген.
Кестедегі мәліметтерді қолданып, жалпы кӛрсеткішті есептеңіз
№
|
Мемлекеттер
|
ер
|
әйел
|
жалпы кӛрсеткіші
|
1
|
Швейцария
|
80
|
86,1
|
|
2
|
Германия
|
78,7
|
83,4
|
|
3
|
АҚШ
|
76,9
|
81,6
|
|
4
|
Бразилия
|
71,4
|
78,7
|
|
5
|
Қазақстан
|
65,7
|
74,7
|
|
6
|
Үндістан
|
66,9
|
69,9
|
|
7
|
Ауғаныстан
|
59,3
|
61,9
|
|
8
|
Сьера-Леона
|
49,3
|
50,8
|
|
[1]
Кестедегі ақпаратты (жалпы кӛрсеткішті) қолданып, диаграмма сызыңыз.
]
Мәтіндегі ақпаратты қолданып, тапсырманы орындаңыз.
Economist Intelligence Unitкомпаниясы 80 мемлекетке қатысты ақпаратты қолдана отырып ӛмір сүру сапасын анықтайтын негізгі 9 факорды атап кӛрсетті.
Денсаулық- ӛмір сүру ұзақтығы;
Отбасылық өмір- ажырасу деңгейі (1000 адамға шаққанда), 1 (ажырасу аз)-ден 5 (ажырасу кӛп)-ке дейінгі шкаламен бағаланады;
Қоғамдық өмір- қоғамдық ӛмір кӛрсеткіші қоғамдық орындарға (мешіттерге, шіркеулерге) бару деңгейімен анықталады;
Материалдық жағдайы- жан басына шаққандағы ЖІӚ, тӛлемдер жасау қабілеті;
Саяси тұрақтылық және қауіпсіздік- елдегі саяси тұрақтылық деңгейі;
Климат және география- ауа райы, климат;
Жұмыспен қамтылу деңгейі –жұмыссыздық кӛрсеткіші (%);
Саяси бостандық – орташа саяси және азаматтық бостандық деңгейі. Ӛлшем шкаласы 1 (толығымен саяси тәуелсіз) мен 7 (тәуелді)
Гендірілік теңсіздік- ерлердің орташа жалақы кӛрсеткішінің әйелдердің жалақы кӛрсеткішіне қатынасы).
|
Ранг
|
Мемлекет
|
Орташа бағасы (макс 10)
|
9 (жоғары)
|
Канада
|
7,8
|
39 (орташа)
|
Сауд Арабиясы
|
6,49
|
80 (тӛмен)
|
Нигерия
|
4,74
|
1 кесте
Кестедегі елдердің әр түрлі деңгейде орналасуына әсер етуші факторларды анықтап, сипаттаңыз.
географиялық
[1] b. әлеуметтік
[1] c. экономикалық
[1] d. саяси
[1] 4. Берілген картаны қолданып, тапсырманы орындаңыз.
Тарихи-географиялық аймақ (ТГА) ұғымын түсіндіріңіз.
[1]
ТГА-қа топтастырылудың жағымды жақтарын түсіндіріңіз.
[1]
Картадан 8 және 11 тарихи-географиялық аймақтарды анықтаңыз.
[2]
Тапсырманы орындаңыз.
Жан басына шаққандағы жалпы ішкі ӛнім (ЖІӚ) ұғымын түсіндіріңіз.
[1]
ЖІӚ ді анықтаудың әдістерін түсіндіріңіз.
[1]
Нақты және номиналды ЖҰӚ нің айырмашылығын түсіндіріңіз.
[1]
d.СҚП – сатып алу қабілетінің паритеті ұғымын қарапайым мысалмен түсіндіріңіз.
[1]
Ғаламдық мәселелердің бірі- демографиялық мәселелер. Демографиялық жарылыс және демографилық дағдарыс тән үш аймақ немесе мемлекет тізімін жасаңыз.
Демографиялық жарылыс
[1] b. Демографилық дағдарыс
[1]
Жаһандық климаттың жылынудың екі себебі мен екі салдарын анықтаңыз.
[4]
Ғаламдық мәселер тізімін қараңыз.
Ядролық соғыстың алдын алу
Апатты ластану мен биологиялық алуантүрліліктің азаюының алдын алу
Ресурстармен қамтамасыз ету
Ғаламдық жылыну
Озон тесігі
Демографиялық даму (дамушы елдердегі демографиялық жарылыс, дамыған елдердегі демографиялық дағдарыс)
Терроризм
Аталған ғаламдық мәселелер тізімінен Қазақстанға әсер етуші үш мәселеге баға беріңіз.
Ғаламдық мәселер
|
Қазақстанға әсері
|
Мысал келтіріңіз
|
1. _____________
|
|
|
2. _____________
|
|
|
3. _____________
|
|
|
[6]
Балл қою кестесі
№
|
Жауап
|
Балл
|
Қосымша ақпарат
|
1
|
Батыс Африка: Бенин, Гамбия, Гана, Гвинея, Кот-д Ивуар, Либерия, Мавритания, Мали, Нигер, Нигерия, Сенегал, Сиерра-Леоне, Того елдерін қамтылуы тиіс.
Оңтүстік-Батыс Азия: Ауғанстан, Әзірбайжан, Армения, Бахрейн, Грузия, Израиль, Иордания, Ирак, Иран, Йемен, Катар, Кипр, Кувейт, Ливан, БАӘ, Оман, Сауд Арабиясы, Сирия, Түркия елдерінің аймағы қамтылуы тиіс.
Оңтүстік Азия: Үндістан, Пәкістан, Бангладеш, Бутан, Непал, Шри-Ланка, Мальдивтер тарихи-географиялық аймақтарын картаға түсіреді
|
1
1
1
|
Балл кескін
картаға аймақтарды белгілегені үшін беріледі.
|
2
|
Кестедегі мәліметтерді қолданып, жалпы кӛрсеткішті есептейді:
-
№
|
Мемлекеттер
|
Жалпы кӛрсеткіші
|
1
|
Швейцария
|
|
83,1
|
|
2
|
Германия
|
|
81
|
|
3
|
АҚШ
|
|
79,3
|
|
4
|
Бразилия
|
|
75
|
|
5
|
Қазақстан
|
|
70,5
|
|
6
|
Үндістан
|
|
68,3
|
|
7
|
Ауғаныстан
|
|
60,5
|
|
8
|
Сьера-Леона
|
|
50,1
|
|
Кестедегі ақпаратты қолданып диаграмма сызады Диаграммаға мәліметтерді дұрыс орналастырады
|
1
1
1
|
Бір балл есептеу әдісін қолданған үшін беріледі.
|
3
|
Географиялық – орналасқан белдеуінің қолайлығы, теңізге шыға алу мүмкіндігі, клиамты, құрғашылық деңгейі
Әлеуметтік- халықтың ӛмір сүру сапасы, халық саны, жалақы;
Экономикалық-ЖІӚ, мемлекеттің экономикалық кӛрсеткіштері, қоры, ресурстық потенциалы
Саяси- басқару режимі, саяси бостандығы, басқару формасы, т.б.
|
1
1
1
1
|
Басқа да дұрыс жауаптар қабылданады.
|
4
|
а. ТГА- табиғат жағдайы, физикалық және экономикалық географиялық жағдайы, шаруашылығы , халқының тарихи және мәдениеті, сонымен қатар әлеуметтік-экономикалық даму деңгейлері ұқсас елдердің жиынтығы
b. Шаруашылық байланыста болуы, халықтың тарихимәдени байланыста болу, экономикалық даму деңгейлерінің ұқсастығы
c.Оңтүстік Азия, Солтүстік Африка
|
1
1
2
|
|
5
|
Жан басына шаққандағы ЖІӚ- елдегі ӛндірістің жалпы кӛлемінен түскен қаражаттың жалпы халық санына қатынасы
ЖІӚ ді ӛндірістік әдіс арқылы есептеу кезінде -
қосылған құн индикаторын ескереді, яғни компаниялардың дайын ӛнімін сату және шикізат, материалдар, отын, энергетика, қызметтер сатып алуға жұмсалатын қаражат арасындағы айырмашылық
Бұйымның атқаратын міндетіне байланысты есептеуден туатын, сызбада кӛрсетілетін негізгі ӛлшемді номинал ӛлшем деп атайды. Дайын болған бұйымды мүмкіндігінше жоғары дәлдікпен ӛлшеудің нәтижесінде алынғанӛлшемді нақты ӛлшем деп атайды. Ол номинал ӛлшемнен ӛзге болады. Нақты және номинал ӛлшемдердің айырымын ӛлшемнің ауытқуы дейді. Нақты ӛлшем номинал ӛлшемнен үлкен болса, ауытқудың оң, ал кіші болса, ауытқуды теріс дейді.
d.Ұзақ мерзімге құрастырылған жоспарда валюта курсының негізін валютаны сатып алу қабілеті паритеті құрайды. Тәжірибеде СҚП әр түрлі елдердің тауарларының орташа бағасының қатынасымен
анықталады
|
|
1
1
1
1
|
|
|
6
|
a.Демографиялық жарылыс: Оңтүстік Шығыс Азия,
Африка мемлекеттері
b.Демографилық дағдарыс: АҚШ, Жапония, Батыс Еуропа
|
|
1
1
|
|
|
7
|
Атмосфераға ӛндірістен, кӛліктен шығатын улы газдар, түтін, халық санының шамадан тыс артуы, урбанизация Адамдардың денсаулығының нашарлауы, мұздықтардың еруі, шӛлдену процесі, қалыпты температураның артуы
|
|
1
1
1
1
|
|
|
8
|
|
Ғаламдық мәселер
|
Қазақстанға әсері
|
Мысал келтіріңіз
|
|
6
|
Оқушының
да жауаптары қабылданады
|
басқа дұрыс
|
Ядролық соғыстың алдын
алу
|
Тәуелсіздік
алғанға дейін Қазақстан сынақ полигоны
аймағы болып
келді
|
Ядролық соғыстың алдын алу мақсатында, Қазақстан ядролық қарудан бас тартты
|
|
Апатты ластану мен биологиялық алуантүрліліктің азаюының алдын алу
|
Қазіргі уақытта Қазақстанға био алуантүрлілік мәселесі әсер етуде, табиғи ландшафттарды
ң ӛзгеруі,
жойылуы негізінде саны азаюда
|
Арал теңізінің жойылып кету
салдарынан, балықтар саны
азайды, киікттердің 99 пайызы жойылды.
|
|
Демографиялық даму (дамушы
елдердегі демографиялық
|
Қазақстан халықы территорисына қатысты
|
Тәуелсіздік
жылдарының
басында халық
саны кӛрсеткіш
|
і
|
|
|
жарылыс, дамыған
елдердегі демографиялық дағдарыс),
|
салыстырмалы түрде халық саны аз.
|
демографиялық дағдарыста болды.
|
|
|
|
|
|
|
Жалпы балл
|
|
30
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
