Геометрия, 7 сынып

Сабақ мақсатымен таныстыру

1. 
   Үшбұрыш туралы не білеміз?
   
2. 
   Үшбұрыштар туралы тірек - схема бойынша сөйлеу
   
3. 
   Үшбұрыш түрлерінің анықтамаларын тұжырымдау
   

4. 
   «Шеңбер» сөзжұмбағын шешу
   

1. 
   бір түзудің бойында жатпайтын үш нүктеден тұратын фигура? (үшбұрыш)
   
2. 
   екі қабырғасы тең үшбұрыш? ( тең бүйірлі)
   
3. 
   барлық қабырғалары тең үшбұрыш ? (теңқабырғалы)
   
4. 
   бұрышты қақ бөлетін сәуле? (биссектриса)
   
5. 
   үшбұрыштың төбесін қарсы жатқан қабырғаның ортасымен қосатын
   

6. 
   бұрышты өлшейтін құрал? (транспортир)
   

1) Шеңбер элементтері: центр, радиус, диаметр, хорда, доға, жанама

2) Шеңбер мен түзудің орналасуы

1. 
   һ > r
   
2. 
   h < r
   
3. 
   h = r
   

1. Шеңбер сызыңдар.

2. Шеңбердің центрін белгілеңдер.

3. Шеңбердің радиусын өлшеп тауып, жазып қойыңдар.

4. Шеңбердің бойынан екі нүкте алып оларды А және В деп белгілеңдер.

5. А және В нүктелері шеңберді неше бөлікке бөледі

6. Доғаларды атап жазып қойыңдар

7. АВ хордасын жүргізіңдер

8. Шеңбердің В нүктесі арқылы өтетін диаметрін салып, СВ деп белгілеңдер

9. В нүктесі арқылы шеңберге ВК жанамасын жүргізіңдер

10.АВ диаметрі мен В нүктесі арқылы өтетін ВК жанамасының өзара

перпендикуляр болатынын дәлелдеңдер.

мүмкін бе?

( Д = 5 см, хорда 6 см болуы мүмкін емес)

№2. Өзара перпендикуляр хордалар бір-бірін 5 см және 7 см кесінділерге

бөледі. О нүктесінен хордаға түсірілген перпендикулярды табыңдар.
№3. АВ және СД центрі О болатын шеңбердің диаметрі. Егер СВ = 13 см,

АВ = 16 см болса, АОД үшбұрышының периметрі неге тең болады?

№46

Сынып: 7

Күні: ___________

Сабақтың тақырыбы: Шеңбер және оның элементтері

Сабақтың мақсаттары:

Білімділік: Оқушылардың шеңбер тақырыбы бойынша білімдерін жетілдіру

Дамытушылық: Есеп шығару дағдыларын қалыптастыру.

Тәрбиелік: Оқушыларды дәлдікке, ұқыптылыққа, жылдамдылыққа, ептілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

Сабақтың әдістері:Жаңа тақырыпты түсіндіру

Сабақтың көрнекілігі:

Сабақтың барысы:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Үй жұмысы бойынша сұрақтарына жауап беру
   

• 
  Шеңбер деген не?
  
• 
  Шеңбердің центрі?
  
• 
  Радиус дегеніміз не?
  
• 
  Хорда?
  
• 
  Диаметр?
  
• 
  
  

Жанасу нүктесі шеңбер бойында жатқандықтан, оның центрге дейінгі қашықтығы радиусқа тең. Жанаманың өзге нүктелері шеңберден тысқары орналасқан, яғни олардан центрге дейінгі қашықтықтар радиустан үлкен. Олай болса, а жанамасы радиусқа перпендикуляр.

1-мысал.

Хорданың ортасы арқылы өтетн диаметр оған перпендикуляр болатынын дәлелдеу керек.

Е

А с В

F

АОВ тең бүйірлі, себебі АО=ВО радиустар, онда ОС оның медианасы әрі биіктігі болады, яғни ОС┴АВ. Олай болса ЕF┴АВ.

Үй жұмысы: №31,32

Реті:47

Сабақтың тақырыбы: Шеңберге жүргізілген жанама.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Шеңберге жүргізілген жанаманы білу.

Дамытушылық: Шеңберге жүргізілген жанама жағдайларына есептер шығара білу

Тәрбиешілік: жауапкершілік, белсенділік, білімге талпыну қасиеттерін бойында тереңдету

Сабақтың түрі: Жаңа тақырып

Сабақтың жоспары:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Жаңа тақырып
   
3. 
   Есептер шығару
   
4. 
   Үйге тапсырма беру.
   
5. 
   Қорытындылау, бағалау
   

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Үй жұмысы бойынша сұрақтарына жауап беру
   

Шеңбер мен түзудің екі ортақ нүктесі, бір ортақ нүктесі немесе ортақ нүктелері мүлде болмауы мүмкін. Шеңбермен бір ғана ортақ нүктесі бар түзуді жанама деп, ал осы ортақ нүктені жанасу нүктесі деп атайды.

Жанасу нүктесі шеңбер бойында жатқандықтан, оның центрге дейінгі қашықтығы радиусқа тең. Жанаманың өзге нүктелері шеңберден тысқары орналасқан, яғни олардан центрге дейінгі қашықтықтар радиустан үлкен. Олай болса, а жанамасы радиусқа перпендикуляр.

Бекітуге арналған сұрақтар:

1. 
   Қандай түзуді шеңберге жанама деп атайды? Кескінін көрсет.
   
2. 
   Жанасу нүктесі дегніміз не? Кескінде көрсет.
   

Үйге тапсырма: №№206, 208

Реті:36

Сабақтың тақырыбы: Шеңбер және түзудің өзара орналасуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Шеңберді және түзудің өзара орналасуын білу.

Дамытушылық: Шеңберді және түзудің өзара орналасуына сәйкес есептер шығара білу

Тәрбиешілік: жауапкершілік, белсенділік, білімге талпыну қасиеттерін бойында тереңдету

Сабақтың түрі: Жаңа тақырып

Сабақтың жоспары:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Жаңа тақырып
   
3. 
   Есептер шығару
   
4. 
   Үйге тапсырма беру.
   
5. 
   Қорытындылау, бағалау
   

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Үй жұмысы бойынша сұрақтарына жауап беру
   

1. 
   Шеңбер деген не?
   
2. 
   Шеңбердің центрі?
   
3. 
   Радиус дегеніміз не?
   
4. 
   Хорда?
   
5. 
   Диаметр?
   

Қорытындылау, бағалау

Геометрия, 7 сынып

Реті:38

Сабақтың тақырыбы: Екі шеңбердің өзара орналасуы.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Екі шеңбердің өзара орналасуын білу.

Дамытушылық: Екі шеңбердің өзара орналасуына сәйкес есептер шығара білу

Тәрбиешілік: жауапкершілік, белсенділік, білімге талпыну қасиеттерін бойында тереңдету

Сабақтың түрі: Жаңа тақырып

Сабақтың жоспары:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Жаңа тақырып
   
3. 
   Есептер шығару
   
4. 
   Үйге тапсырма беру.
   
5. 
   Қорытындылау, бағалау
   

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   

3. 
   Үй жұмысы бойынша сұрақтарына жауап беру
   

Егер екі шеңбердің ортақ жанамасы және ортақ жанасу нүктесі бар болса, онда бұл шеңберлерді бір-бірімен жанасады деп атайды. Егер шеңберлердің центрлері ортақ жанаманың бір жағында жатса, онда бұл шеңберлерді іштей жанасады деп,

ал егер шеңберлер центрлері ортақ жанаманың екі жақ бөлігінде жататын болса, онда шеңберлерді сырттай жанасады деп атайды.

Бекітуге арналған сұрақтар:

1. 
   Екі шеңбердің іштей және сырттай жанасуын қалай түсінесіңдер?
   

Сыныпта орындалатын есептер: №№211,213

Үйге тапсырма: №212, оқу

Қорытындылау, бағалау

Реті:39

Сабақтың тақырыбы: Хордаға перпендикуляр диаметр.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Хордаға перпендикуляр диаметрді білу.

Дамытушылық: Хордаға перпендикуляр диаметрге сәйкес есептер шығара білу

Тәрбиешілік: жауапкершілік, белсенділік, білімге талпыну қасиеттерін бойында тереңдету

Сабақтың түрі: Жаңа тақырып

Сабақтың жоспары:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Жаңа тақырып
   
3. 
   Есептер шығару
   
4. 
   Үйге тапсырма беру.
   
5. 
   Қорытындылау, бағалау
   

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Үй жұмысы бойынша сұрақтарына жауап беру
   

Жанасу нүктесі шеңбер бойында жатқандықтан, оның центрге дейінгі қашықтығы радиусқа тең. Жанаманың өзге нүктелері шеңберден тысқары орналасқан, яғни олардан центрге дейінгі қашықтықтар радиустан үлкен. Олай болса, а жанамасы радиусқа перпендикуляр.

1-мысал.

Хорданың ортасы арқылы өтетн диаметр оған перпендикуляр болатынын дәлелдеу керек.

Е

А с В

F

АОВ тең бүйірлі, себебі АО=ВО радиустар, онда ОС оның медианасы әрі биіктігі болады, яғни ОС┴АВ. Олай болса ЕF┴АВ.

Үйге тапсырма: 68бет, 1-5 сұрақтарға жазбаша жауап беру, №215

Қорытындылау, бағалау

Геометрия, 7 сынып

Реті:48

Күні:

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Үшбұрышқа сырттай сызылған шеңберді білу.

Дамытушылық: Үшбұрышқа сырттай сызылған шеңберге сәйкес есептер шығара білу

Тәрбиешілік: жауапкершілік, белсенділік, білімге талпыну қасиеттерін бойында тереңдету

Сабақтың түрі: Жаңа тақырып

Сабақтың жоспары:

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Жаңа тақырып
   
3. 
   Есептер шығару
   
4. 
   Үйге тапсырма беру.
   
5. 
   Қорытындылау, бағалау
   

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
2. 
   Үй жұмысы бойынша сұрақтарына жауап беру
   

Егер шеңбер үшбұрыштың барлық төбелері арқылы өтсе, онда бұл шеңбер үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбер деп аталады. Үшбұрыш қабырғасының ортасы арқылы өтетін және оған перпендикуляр түзуді үшбұрыштың орта перпендикуляры деп атайды.

Үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбердің центрі үшбұрыштың орта перпендикулярының қиылысу нүктесі болады.

АВС үшбұрышына сырттай сызылған шеңбер центрі О болсын. Онда АВС үшбұрышының қабырғалары осы шеңбердің хордалары болып табылады. 1-мысал бойынша үшбұрыш қабырғаларының орта перпендикулярлары шеңбер диаметрінде жатады, яғни шеңбер центрі арқылы өтеді.

1. 
   Бекітуге арналған сұрақ: Үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбер центрі жөніндегі теореманы тұжырымдап, дәлелде. Кескінін сал.
   

Үйге тапсырма: №217, оқу

Қорытындылау, бағалау

Геометрия, 7 сынып

Реті:49

Күні:

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Үшбұрышқа іштей сызылған шеңберді білу.

Дамытушылық: Үшбұрышқа іштей сызылған шеңберге сәйкес есептер шығара білу

Тәрбиешілік: жауапкершілік, белсенділік, білімге талпыну қасиеттерін бойында тереңдету

Сабақтың түрі: Жаңа тақырып

Сабақтың жоспары:

6. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
7. 
   Жаңа тақырып
   
8. 
   Есептер шығару
   
9. 
   Үйге тапсырма беру.
   
10. 
    Қорытындылау, бағалау
    

3. 
   Ұйымдастыру кезеңі: түгендеу, сабаққа ынталандыру
   
4. 
   Үй жұмысы бойынша сұрақтарына жауап беру
   

Үшбұрыш қабырғалаын жанайтын шеңбер осы үшбұрышқа іштей сызылған шеңбер деп аталады.

Үшбұрышқа іштей сызылған шеңбер центрі үшбұрыш биссектриссаларының қиылысу нүктесі болады.

АВС үшбұрышына іштей сызылған шеңбер центрі О, ал қабырғаларымен жанасу нүктелері Д, Е және F болсын.

С

F

E

D

2. 
   Есептер шығару кезеңі: Практикалық тапсырмалар
   

• 
  Циркульмен салу жұмыстарын жасау
  
• 
  №№220, 221, 222