Гидрология рубержка
Судың агрегаттық күйлері жəне фазалық ауысулар
жүктеу/скачать 180,29 Kb. Pdf көрінісі
|
| 12. Судың агрегаттық күйлері жəне фазалық ауысулар
Судың үш түрлі агрегаттық күйі бар: қатты (мұз), сұйық (су) жəне газ тəрізді (мысалы, көрінбейтін су буы бізді қоршаған ауада). Мұздың кристалдық торы бар, яғни оның атомдары анық орналасқан. Ол пішінін сақтайды, көлемі бар жəне оны сақтайды, атомдар тығыз орналасқан. Су сұйық зат. Ол көлемді сақтайды, бірақ ол орналасқан ыдыстың пішінін ала отырып, пішінін сақтамайды. Онда бөлшектердің анық емес орналасуы жəне олардың мұзбен салыстырғанда үлкен қозғалғыштығы бар. Су буы оларға берілген барлық кеңістікті толтырады, бөлшектердің бос қаптамасы бар жəне оңай қысылуы мүмкін. Агрегаттық күйі заттың бетіндегі температура мен қысымға байланысты. Бөлшектердің орау сипатының өзгеруімен (қысқа диапазондағы, ұзақ қашықтықтағы тəртіппен, тəртіпсіздікпен) жүретін агрегаттық бір күйден екіншісіне ауысулар бірінші ретті фазалық ауысулар деп аталады. Алдымен «су» термині арқылы оның кез келген ықтимал фазалық күйіндегі H2O дегенді білдіретінімен келісіп алайық. Табиғатта су фазасы үш күйде болуы мүмкін: қатты фаза (мұз, қар), сұйық фаза (су), газ фазасы (бу). Қоршаған ортамен энергетикалық əрекеттесусіз суды қарастырайық, яғни. тепе-теңдік күйінде. Мұздың немесе сұйықтықтың бетінде əрқашан бу болады. Жанасу фазалары термодинамикалық тепе-теңдікте болады: жылдам молекулалар сұйық фазадан ұшып, беттік күштерді жеңіп шығады, ал баяу молекулалар бу фазасынан сұйық фазаға өтеді. Тепе-теңдік күйінде əрбір температура белгілі бір бу қысымына сəйкес келеді – жалпы (егер тек бу сұйықтың үстінде болса) немесе жартылай (егер будың ауамен немесе басқа газдармен қоспасы болса). Өзі пайда болған сұйық фазамен тепе-теңдікте болатын буды қаныққан бу, ал оған сəйкес келетін температура қанығу температурасы, ал қысым қанығу қысымы деп аталады. жүктеу/скачать 180,29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|