Глоссарий абсолют
жүктеу/скачать 492,82 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ИНТУИЦИЯ
- ИРРАЦИОНАЛИЗМ
- КОНВЕНЦИОНАЛИЗМ
- КОНЦЕПТУАЛИЗМ
| ИНДИВИДУАЛДЫ БЕЙСАНАЛЫҚ – жеке адамның тұлғалық тәжірибесін
бейнелейді және ол әсерленушіліктен тұрады, бұрын саналы болған, бірақ басу мен естен шығаруда өзінің саналы мінезін жоғалтты. (Юнг) ИНДУИЗМ–Үндістан халықтарының көпшілігіне тән діни нанымдардың, әдет ғұрыптардың, мәдени салт дәстүрлері мен әлеуметтік-тұрмыс институттарының жиынтығы. Индуизмнің түп төркіні ежелгі үнді діні – брахманизмнен басталады, онымен генетикалық байланысы, мысалы, Индуизмнің пір тұтатын құдайлары – брахманизмнің үш құдайы: Брахма (жаратушы), Вишну (жебеуші, қорғаушы) және Шива (жаратушы және сонымен бірге қиратушы). ИНТЕЛЛЕКТ, Бергсон бойынша–бұл саналы және пайымдық таным, физика-математика ғылымдарындағы ең жоғарғы әдістердің бірі. Интеллект денеде әлемнің тұтастығын, денені элементтерде ыдыратады. ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ИНТУИЦИЯ–бұл нақты және айқындалған көрініс, сананың көмегімен таза санада туған, қарапайым және анық, ешқандай күмән туғызбайды.(Декарт). Ең жоғарғы философиялық шығармашылық және өзіндік бағыттауы мүмкін теп теңдік негізде болуы мүмкін құрал ретінде қызмет атқарады. (Шеллинг). ИНТУИЦИЯ, Бергсонинтуицияны талдаудың нәтижесін іштей көре білу, сезіну деп қарастырады. Қарастыру, көру, андау, сонымен бірге рухани көру, ұғыну, шабыттану, түсіну, ұғыну. Ақиқатты дәлелсіз тура нақты қабылдау қабілеті.Интуитивті білім: заттың мәнін ұғыну. Жаңа замандағы философияда интуиция таным қызметінің ерекше түрі ретінде қарастырылды. ИРРАЦИОНАЛИЗМ –ақылдың, тәжірибелік ойлаудың танымдық мүмкіндіктері шектеулі деп санайтын және руханилықты, сезімді, түйсікті, қиялды дүниетанымның негізі деп есептейтін рационализмге қарама-қарсы таным жүйесі. КАТЕГОРИЯ (гр. kategoria – пікір айту, куәгерлік) –дүниедегі заттар мен құбылыстардың және таным процесінің неғұрлым ортақ және елеулі байланыстарын көрсететін бірегей, іргелі логикалқы ұғымдар. Ежелгі заман ғылымынң осы саладағы жетістіктері грек ойшылы Аристотельдің «Категориялар» деген еңбегінде жинақталған. КОНВЕНЦИОНАЛИЗМ - ғылымның философиялық талқылауындағы идеалистік бағыт, материалдық және жаратылыстану ғылымы ілімі негізіне еркін келісім жататын, таңдау тек қана жайлықты ойлаумен жан-жақтылық, «ой экономиясы қағидасымен» және т.б. реттеледі. Негізін қалаған - А. Пуанкаре; оның принциптері Р. Карнап және К. Айдукевичтің еңбектерінде көрініс тапқан. Неопозитивизм, операционализм, прагматизм үшін конвенционализм элементтері сипатталады. КОНЦЕПТУАЛИЗМ - схоластикалық философияның бағыты; өкілдері- Абеляр, Иоанн Солсберийский және т.б.. Универсалиялер туралы дауда концептуалистер, номиналистер сияқты (Номинализм), реализм ілімін терістейді. (Ортағасырлық реализм), жеке заттардан шынайы тәуелсіз өмір сүретін жалпылықты терістеді, бірақ номиналистерден ерекшелігі санада жалпы ұғымдардың өмір сүруін мойындады. жүктеу/скачать 492,82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|