|
Гносеология дегеніміз
|
| Дата | 09.02.2023 | | өлшемі | 41,15 Kb. | | #66407 |
|
Мәдениеттің ерекше саласы, танымдық қызмет, ерекше әлеуметтік институт,– бұл:
Ғылым
Ғылымның әлеуметтік институт ретінде қызметін сүйемелдейтін ерекше моралдық нормалар жиынтығы
Ғылым этосы
Гносеология дегеніміз:
Таным туралы ілім
Философияның дүниеге жәй көзқарастан айырмашылығы:
тәжірибемен байланысты болуы
шатастырып жіберуі
теориялық дәлелі мен ғылыми сипатының жоғары болуы
күрделі терминдері мен тұлғалық сипаты
дара сипаты мен жүйесіздігі
К.Поппер теориясына сәйкес ғылым мына әлемге тиесілі
Үшінші әлемге
Қоғам мен мәдениеттегі ғылымның маңызы мен ролін тым әсірелеу – бұл:
сциентизм
Ғылым дамуын оның ішкі факторларымен байланыстыратын көзқарас–бұл:
Интернализм
Ғылым таным деңгейлері
эмпирикалық және теориялық
Ғылымның институттануы мына ғасырларда болды:
XVII – XVIII ғғ
Ғылыми танымның эмпирикалық түрлері:
факт, эмпирикалық қорытынды
Философиялық білімнің мына бөлімінде ғылыми таным мәселелері қарастырылады:
Эпистемология
XVII ғасырдан бастап ғылым мына сипатта дамыды:
техногендік өркениет
Әлем туралы түрлі ғылымдардың фундаментальды білімдері синтезінің нәтижесі:
Әлемнің ғылыми бейнесі
Дедуктивті зерттеу әдісінің принциптерін жасаған ойшыл:
Р.Декарт
Дүниенің ғылыми бейнесінің алғашқы тарихи формасы:
механикалық
Галилейдің пайымдауынша, «Табиғат кітабы» жазылған:
математика тілінде
Ғылым философиясының өзіндік зерттеу саласына айналған кезі:
ХІХ ғасыр ортасында (У.Уэвелл, Дж.С.Милль)
Ғылыми танымда жетекші ролді эксперимент атқарады деп санайтын көзқарас:
Эмпиризм
Классикалық ғылым мен классикалық философияның құндылық принциптері дегеніміз – фундаментализм, монизм, субстанциональдық және…
Редукционизм
Мына дәуірде эксперименттік зерттеулер болған жоқ деп санауға болады:
Антика
Әлемнің классикалық емес ғылыми бейнесі жасалған уақыт:
ХХ ғ. басы
Ежелгі Египет пен Вавилонда ғылымның пайдаболуының себебі:
практикалық қажеттілік
Зенон апориялары тиесілі:
«Таным дегеніміз адамның бір кезде көрген идеяларын ойға түсіру» тұжырымы мына ойшылға тиесілі:
Платондыкы
Пифагордың тұжырымдауынша сан:
A) зат пен масса
B) абстракция
C) ақыл-ой
D) болмыстың бастамасы
E) атом мен бос кеңістік
Платондағы идея мен заттың қатынасы:
Идея – заттың бейнесі, көшірмесі
Өзінің этикалық ілімін атомизм арқылы негіздеген ойшыл:
Ортағасырлық араб тіліндегі «фәлсафа» сөзінің мағынасы:
әдет-ғұрып
мұсылмандық діни ілім
дүниені мистикалық тану тәсілі
мұсылмандық құқық
дүниені рационалдық тану тәсілі
Жаңа заман философиясына қатысты:
Антропоцентризм тән болды
Негізгі мәселесі адам болды
Бұл дәуірде философия діннің қызметшісіне айналды
Негізгі мәселесі Құдай болды
Бұл дәуірде философия ғылыммен бірікті
Ф.Энгельс «Табиғат диалектикасы» еңбегінде:
материя қозғалысының классификациясын жасаған
XX ғ. екінші жартысында жасалған дүние бейнесі: Постклассикалық емес
Жалпы ғылыми әдіске жатады:
Эксперимент
Т. Кун ғылым динамикасында екі фазаны бөліп көрсетті: қалыпты ғылым және…
Ғылыми революция
Теориялар пролиферациясы принципін ұсынған:
П.Фейерабенд
Т.Кун бойынша парадигма дегеніміз – бұл:
Зерттеу мәселесін шешу үлгісі ретінде ғылыми қауымдастық қабылдаған модель
«Тұлғалық білім» атты еңбектің авторы
М.Полани:
Ақиқаттың салыстырмалылығын абсолюттендіретін көзқарас:
релятивизм
К.Поппердің эмпирикалық ғылымның теорияларын және пікірлерін демаркациялауға мүмкіндік жасайтын ұғымы:
фальсификация
Ғылым дамуы концепциясын Дарвиннің эволюциялық теориясы үлгісімен жасаған:
С.Тулмин
Постклассикалық емес ғылыми рационалдылық дегеніміз:
күрделілігі басым,өздігінен даму үдерісіндегі жүйені зерттеу
И.Лакатос ұсынған ғылымды дамыту концепциясы, бұл:
ғылыми-зерттеу бағдарламаларының бәсекесі
К.Поппер ғылыми танымдағы орнын асыра дәріптеді, бұл:
адасу
Дүние түгел жанды деп білетін ілім:
Материализм
Техниканың табиғатын зерттеуге бағытталған философияның бөлімі:
Таным туралы ілім, философияның бөлімі:
Гносеология
Философияның өзіндік ерекшелігі:
жинақталған білім
қарапайым білім
нақты білім
жеке білім
практикалық білім
Ғылыми білімнің әдістемесі белгілі философиялық көзқарастарға, философиялық принциптер мен категорияларға негізделетінін көрсететін философияның функциясы:
Сананың негізгі элементтері:
Сезім,эмоция
Гипотеза, теория
Білім,ес
Ізгілік,интуиция
Өнер, сенім
Агностицизмнің өкілдері:
Ұғым дегеніміз:
зат немесе құбылыс туралы түсінік
затты барлық белгілері арқылы бейнелейтін ойдың түрі
бір нәрсені сезу, түйсіну
заттың белгілер жиынтығы
құбылыстардың мәнді қасиеттерін бейнелейтін ойдың түрі
Объективтік шындықты білдіретін категория:
Зат
Құбылыс
Ұйыған энергия
Материя
Атомдар
«Сезімдік қабылдау немесе түйсіктер қабылдаушы адамның ішкі бөліктерінің қозғалысы, ол сезімдік органдарда іске асады, соның нәтижесінде біз заттарды қабылдай аламыз» деген жаңа замандағы философиялық бағыт:
Практика арқылы тексеріліп расталған ғылыми болжам айналады:
Мына категория болмыстың жалпы негізін және ішкі бірлігін білдіреді:
Объективтік әлемді танып білуге болатындығын теріске шығаратын ілім:
Ғылыми болжам:
Еуропаның ең көне университеттері мына ғасырда пайда болды:
Ойлаудың бүтіннен бөлшекке, жалпыдан жалқыға көшу жолы:
Ғылымды Алланың сегіз қырының бірі деп таныған:
Теория дегеніміз:
Эмпирикалық жолмен алынған қорытынды
Тіркелген құбылыс
Ұқсастықты іздеу әдісі
Объект туралы толық дәлелденген, тұжырымдалған білім
Дәлелдемені қажет ететін болжам
Жеке тұжырымдардан жалпы тұжырым алу әдісі:
Қозғалыс ұғымының мына анықтамасы ең жалпы философиялық сипатқа ие болып табылады:
қозғалыс – физикалық-химиялық процестер
қозғалыс – кез-келген өзгеріс, жалпы өзгеріс
қозғалыс – адам түйсіктерінің жиынтығы
қозғалыс – денелердің кеңістіктегі орын алмастыруы
қозғалыс – сананың ағымы
Сана рефлексиясы дегеніміз:
тұлғаның өзі туралы ойлауы
шартты реакциялар
дүниені механикалық бейнелеу
шартсыз реакциялар
латын сөзі
Танымның сезімдік формалары:
Мәселе, гипотеза, теория
Ұғым, пікір, ой түйіндеу
Түйсік , қабылдау, елестету
Факт, қорытынды, сипаттау
Пікір, пікірталас
Белгілер жүйесінің негізінде жатқан ғылым:
Теорияның функциялары:
түсіндірушілік, болжаушылық, әдіснамалық
факт алу, сипаттау, модельдеу
тәжірибе жасау, эмпирикалық қорытынды алу
гуманистік, аксиологиялық
этикалық, эстетикалық
Әлемде бір ғана бастама бар деген философиялық бағыт:
«Диалектика» сөзінің алғашқы мағынасы:
Герменевтика дегеніміз:
«Танымның қайнар көзі – ақыл-ойда» деген көзқарас:
Субъективтік диалектика деген :
Табиғат диалектикасы
Қоғам дамуының диалектикасы
Ойлау диалектикасы
Адам пайда болуының диалектикасы
Технология диалектикасы
Рационалдық таным түрі:
Танымның рационалдық деңгейінің формасы:
Танымның ғылыми емес формасы:
психология
дін
тарих
мәдениеттану
әлеуметтану
Материяның соңғы философиялық анықтамасы:
Әлемдегі алғашқы элемент
Ұйыған энергия
Объективтік шындықты білдіретін категория
Заттар мен орта жиынтығы
Тұрақты массасы бар зат
Рухты әлемнің негізі деп есептейтін философиялық бағыт:
Рационализмнің негізгі қағидасы:
Диалектикаға қарама-қарсы әдіс:
метафизика
анализ
индукция
дедукция
синтез
Ғылымның адаммен, қоғаммен, табиғатпен байланысын бағалаудағы қарама-қарсы көзқарастар:
«Екінші табиғат» болмысының мәні жағынан:
A) әлеуметтік, тарихи
B) бірінші табиғатқа қарама-қарсы
C) құдыреттенген
D) бейсаналанған
E) рухани болмыс
Метафизикалық- механикалық материализм өкілдері:
A) Бэкон, Лейбниц
B) Юм,Кант
C) Беркли, Фихте
D) Маркс, Энгельс
E) Ленин, Сталин
Скептицизмге сәйкес келеді:
Дүниені танып-білу мүлдем мүмкін емес
Дүниені танып-білу әбден мүмкін нәрсе
Танымда жетекші рөлді тәжірибе атқарады
Дүниені түбегейлі танып-білу үлкен күмән туғызады
Дүниенің субстанциясын танып білуге болады
Логика дегеніміз:
Ренессанс кезеңінің ұлы өнертапқышы, математик, тарихшы, суретші, философ:
Мәселені мүлдем жаңа ерекше тәсілмен шешу, стереотиптік ойлаудан бас тарту:
Дедуктивтік
Стандарттау
Логикалық
Индуктивтік
Креативтілік
Ибн-Рушдтың «екі ұдай ақиқат» ілімінің мақсаты
Діни ақиқаттың абсолют екенін дәлелдеу
Философияны діннің қызметшісіне айналдыру
Философия мен ғылымды діннен бөлу
Ақыл-ойдың рөлін төмендету
Діни сенімнің мәртебесін жоғары қою
Нәтижесі шындыққа эксперимент арқылы тексерілген теориялық жүйелер болатын қызмет саласы:
А) ғылым
В) адамгершілік
С) саясат
D) өнер
Е) дін
Уақыт, кеңістік, қоғам бірлігін белгілейтін қазақ философиясының ұғымы:
Мекеншақ
Заман
Жерұйық
Желмая
Ұлыс
Кантқа тиесілі тұжырым:
«Мен ойлаймын, демек бармын»
«Платон - менің досым, бірақ ақиқат одан қымбат»
«Адам - қоғамдық жануар»
«Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп»
«Мен таңқалдыратын екі нәрсе бар: төбемдегі жұлдызды аспан мен өз ішімдегі мораль заңдары»
Қоғамның даму ерекшелігін оның орналасқан жерінің климаты, ландшафты анықтайды деп санайтын көзқарас:
«Адамзат тарихы адамзаттың прогресс пен білімділік үшін күрес тарихы» деп тұжырымдаған:
Тарихи процесстердің ұзақтығын, олардың алмасуын білдіретін қоғам болмысы формасы:
Прогресс
Регресс
Субстанция
Әлеуметтік уақыт
Әлеуметтік кеңістік
Догмат дегеніміз:
теологияда оқытатын ақиқат
философияның қағидаттары
ғылыми теория
тәжірибе арқылы тексерілетін тұжырым
логикалық жолмен дәйектелетін пікір
Карл Маркс тарихқа қатысты:
«Тарихты ұлы тұлғалар қара тобырдың көмегімен өзгертеді»
«Тарих дегеніміз – тап күресі»
«Тарихты ұлы адамдар өз еркімен жасайды»
«Тарихқа пышақпен араласудың қажеті жоқ»
«Мен билікке ұмтыламын, ендеше бармын»
Аверроизм:
Фома Аквинскийдің құдайы ақиқат ілімі
Ибн Синаның сауығу ілімі
Шығыс перипатетигі ибн Роштың қос ақиқат ілімі
әл Хорезмидің алгебрасы
әл Фарабидың философиясы
Танымның ғылыми емес формалары:
Қазақ ойшылдарының ішінде тіл философиясының мәселелерін зерттеумен терең айналысқан:
1968 жылы құрылған әлемдік саяси, қаржылық, мәдени және ғылыми элитаның өкілдерін біріктіретін халықаралық қоғамдық ұйым:
Төртінші индустриялық революцияның сипаты:
Ұшқыр интернет, жасанды интеллект
Электр мен конвейердің таралуы
Алып ЭЕМ, алғашқы жеке компьютерлер, интернеттің пайда болуы
Темір жол, бу машиналары
Басқа жұлдыздарға, галактикаларға адамның сапар шегуі
XIX ғасырдың соңында АҚШ-та қалыптасқан философиялық бағыт:
Ақиқат пайдалылығымен анықталады деп тұжырымдалады:
Неотомизмде
Прагматизмде
Неокантшылдықта
Экзистенциализмде
Неофрейдизмде
Техника мен адам қатынасы зерттеледі:
Техникалық онтологияда
Техникалық антропологияда
Гендерлік антропологияда
Ғылым тарихында
Эстетикада
Қазіргі кезде адамзат индустриялық революцияның мынадай кезеңінде тұр:
Техника философиясы ұғымын енгізген:
О.Ламетри «Адам - машина» еңбегінде
И.Бекман «Технология бойынша жетекшілік»еңбегінде
|
|
