Фибринолиздің бірінші кезеңінде қандағы проактивті заттар белсенді
(бұлардың кұрылымы белгісіз) заттарға айналады
Ол қандағы плазминогенге
эсер етеді
2-кезең
ол плазминге (фибриногіизинге) айналады.
3-кезең
фибрин фибринолизин эсерінен пептидтер мен амин кышқылдарына
ыдырайды.
№7 тапсырма. Ситуациялық есептерді шешу.
1. Екі жануардың қанына бірдей мөлшерде тромбин енгізеді. Біріншісіне тез және бүкіл дозаны бірден, ал екінші жай және аз-аздан бөлшектеп енгізеді.
Сұрақтар:
1. Жануарлардың бірі өледі. Қайсысы және не үшін өледі?
2. Тромбин деген не?
3. Оның физиологиялық маңызы қандай?
Жауаптар:
Тромбин коагуляция факторы. Оны жасанды енгізу арқылы ұю тездетіледі. Алайда антикоагулянттық жүйе жауап ретінде белсендіріледі. Тромбинді баяу және фракциялық енгізу кезінде бұл жүйе қосымша жүктемені «жеңе» алады, бірақ үлкен дозаны жылдам енгізу кезінде олай емес. Сондықтан бірінші жануар өледі. Бұл жағдайда жалпы физиологиялық заңдылық көрінеді - жүйе біртіндеп өсіп келе жатқан ынталандырудың әрекетіне жақсы бейімделеді.
Тромбин – сериндік протеаза, адамдар мен жануарлардағы қанның ұю жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі. Тромбин ферменттердің гидролаза класына жатады.
2. А гемофилиясымен ауратын науқаста тромбоциттер саны, қанның ұю уақыты және қан кету уақыты анықталды. Тромбоциттер саны және олардың функционалдық белсенділігі қалыпты деп табылды.
Сұрақтар:
1. Гемофилия А дегеніміз не?
2. VIII фактордың қандағы физиологиялық маңызы қандай?
3. Қанның ұю уақыты мен қан кету уақыты қалай өзгереді? Жауабыңызды негіздеңіз.
Жауаптар:
Гемофилия А Бұл қан ұю процесінің бұзылуымен байланысты тұқым қуалайтын ауру. Аурудың генетикалық себебі - 8-ші қан ұю факторының синтезіне жауап беретін F8 генінің мутациялары.
8 фактор- бұл қан ұюының 1-ші фазасына қатысатын және IX және X коагуляция факторларының өзара әрекеттесуін қамтамасыз ететін белок пен күрделі көмірсутек компонентінің қосылысы.
Қан ұю уақыты артқан сайын, қан кету уақыты да артады. Егерде адам сау болып нормдағыдай 5 минутта қан ұыса, адамда қан кетуі не бәрі 3-6 минутқа созылады. Егер қан ұюы тез болса, қан кету уақыты азаяды.
№8 тапсырма.Физиологиялық терминдердің орыс, ағылшын тілдерінде аудармасын жазып, анықтама беру.
№
Түсініктердің 3 тілде аталуы
Түсінікке білім алатын тілде анықтама беріңіз
Қазақша
Орысша
Ағылшынша
1
Эритроциттер
Эритроциты
Erythrocytes
Қанның ядросыз қызыл формалық элементтері
2
Эритроцитоз
Эритроцитоз
Erythrocytosis
Қан құрамындағы эритроциттер мөлшерінің 5,0*1012/л-ден көбейіп кетуі
3
Эритроцитопения
Эритроцитопения
Erythrocytopenia
Қан құрамындағы эритроциттер мөлшерінің 3,7-3,9*1012/л-ден төмендеп кетуі
2
Гемоглобин
Гемоглобин
Hemoglobin
Организмде эритроциттердің ядросының орнында орналасатын, молекулалық салмағы 68000Д болатын, 1 глобин белогынан және 4 гемнана тұратын хромопротеид
3
Оксигемоглобин
Оксигемоглобин
Oxyhemoglobin
Оттегімен гемоглобиннен тұратын қосылыс, артерия қанында болады, қанға ашық қызыл түс береді
4
Карбогемоглобин
Карбогемоглобин
Carbohemoglobin
Көмір қышқыл газы гемоглобиннен тұратын қосылыс, вена қанында болады, қанға күңгірт қызыл түс береді
5
Метгемоглобин
Метгемоглобин
Methemoglobin
Күшті тотықтырғыш заттар-азот тотығы, метилен көгі, калий перманганаты, анилин, бертолет түзы, фенацитин, пирамидон сияқты заттармен гемоглобин қосындысы. Ол патологиялық қосылыс болып табылады, қанды шоколад түсіне бояйды.
6
Сульфгемоглобин
Сульфгемоглобин
Sulfhemoglobin
Гемоглобин және күкірт сутек қосылыс, патологиялық қосылыс, қанға қара түс береді.