Группа: 1703-32 Қабылдаған: Мантаева Т. Шымкент 2023 Ұлы Жібек жолы халықтарының

СӨЖ
ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТІК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ
Орындаған:Усанов Н.
Группа:1703-32
Қабылдаған:Мантаева Т.
Шымкент 2023
”Ұлы Жібек жолы халықтарының
мəдениетаралық коммуникациясындағы
Қазақстан түркілері” эссе.

Ж бек жолы (Ұлы Ж бек жолы) - Қытайдағы Сианьнан Шыңжаңға және
Орта Азиядан Таяу Шығысқа дей нг керуен жолы. Бұл атауды нем с ғалымдары
Ф. фон Рихтофен бен А. Херманн ойлап тапқан. 19 ғасырда А.Херманн ұсынған.
Ұлы Ж бек жолы - адамзат өркениет н ң тарихи ескертк штер н ң б р . Б зд ң
дәу р м зге дей нг 2 ғасырдан бастау алған бұл жол Еуропа мен Азия - Батыс
пен Шығыс арасындағы жасырын көп р болды. Онық Қазақстан жер н VI
ғасырдың ек мемлекет - Атетинде кес п өтт : Сырдария мен Тянь-Шань
жолдарының ағайындары. Б р нш жол Қытайдан басталып, Шығыс Түрк стан,
Қашқар арқылы Жет сухаға, одан Сырдария бойымен және Арал тең з нен
батыс шекараға дей н өтт .
Ұлы Ж бек жолы бұдан 3-4 мың жыл бұрын болған. Ол Қытайдағы Хань
династиясы кез нде, Хань династиясының императоры Чжан Цянды Батыс
Азияға Орта Азия елдер мен достасу үш н ек рет ж берген кезде ғана өркендей
бастады. Чжан Цян қаз рг Ферғана, Самарқанд және Балқаш көл сияқты
жерлерд аралады. Чжан Цянның сапары бұл жолды Шығыс пен Батыс
үк меттер арасындағы дәнекерге айналдырды. Осыған байланысты
саудагерлер Ж бек жолынан таймады. Жак Цянькт ң батыс аймаққа және Орта
Азияға сапары қытай тағамымен б рге жүрд , ал қытайлардың елге оралуы
жаңа батыс аймақтың пайда болуына себеп болды. Аль-Жак Цянның сапарына
қатысқан адамдар да Қытай тағамдары мен мәдениет туралы түс н ктер н
тереңдете түст . Осылайша, жол гүлден п, гүлдене бастады. Ол қорқыныш
тудырып, шығыс пен батыстың арасы болды. Жолды қорғау және дамыту үш н
әртүрл дәу рдег қытай патшалары күзетш лер мен әскерлерд жол бойына
орналастырды. Ж бек жолы әрдайым өзгермеген тұрақты жол емес, б рақ
уақыт өте келе өзгерд , б рақ дәстүрл сорғы тарихта өзгерген жоқ. Жалпы
ұзындығы 7000 адамнан тұратын Жерорта тең з н ң шығыс жағалауын кес п
өтед .Сөзс з, олардың арасындағы байланыс кез нде бағалы ж бек сауда
жасалды. Қытай деректер бойынша VI ғасырда Батыс түр к қағандары мен
дворяндары ж бек ки м киген. 6 ғасырда ж бек бүк л Еуразияға танымал болды.
Қазақ жер ндег көне керуен жолдарының тарихы б. з. д. I мыңжылдықтың орта
шен ндег "далалық сақ жолынан" басталады. Геродоттың жазуы бойынша, жол
Қара тең з маңынан Дон жағалауына дей н, одан Оңтүст к Оралдағы
савроматтар жер не бағытталып, Ерт с бойы мен Алтайға, Зайсан көл не дей н
созылған. Қаз рг ғылым мен техниканың тамаша жет ст ктер , ғарыштан
түс р лген бейнекөр н стер Еуразияның бел ортасынан өткен осы көне
маршруттың ең қолайлы жол екенд г н дәлелдеп отыр. Б р таңғаларлық нәрсе-
қаз рг заманғы көл к жүрет н жолдар мен тем р жол ежелг дала жолының
бағытын дәлме-дәл қайталауы.Жүздесу мен т лдесу және алыс-бер с
байланыстары б.з.д. ІІІ-ІІ мыңжылдықтарда басталған. Бадахшан тауынын
лазурит және Хотан маңындағы Яркендария өзен н ң жоғарғы жағынан нефрит
кен орындары табылып, оларды өнд ре бастауға сәйкес байланыстар реттел п,
жөнге келт р лед .