Х а б а р ш ы с ы в е с т н и к государственного

172 
 
мөлшері  өте  төмен  болуынан,  мақсары  дақылы  егілетін  жерді  суарып,  топырақ  айдауға  келгеннен 
кейін ол жерді КПН-4,0 культиваторымен 21 см қопсытып, фрезамен ұнтақтап жалға егілді. 
 
2 - кесте   Миллютинский 114 сорттының фенологиялық бақылау нәтижесі 
   
  Фенологиялық    бақылау  нәтижелері  көрсеткендей  мақсары  дақылы  еккеннен  кейін  9-10 
маусымда көктеп шықты,  сабағы 11-12 шілде, кәрзеңке 8-12 тамыз, гүлденуі - 15-20 тамыз да және 
толық  пісуі  27-30  қыркүйек,  барлық  вегетация  кезеңі  126-130  күн  болды.  Бұл  жерде  мақсары 
дақылының алғашқы өсу кезеңі ыстық уақытқа келіп (41-43
0
) тез өсті, ал гүлдену, пісу кезеңінде баяу 
өсті,  себебі  тамыздың  аяғы,    қыркүйек  айларында  ауа  температурасы  13,6-7,3С
0   
төмендеп, 
вегетациялық кезеңі 8-10 күнге созылды.(2-кесте) 
 
 3-кесте    Тұқым  себу  тәсілі  мен  себу  мөлшеріне  байланысты  мақсары  дақылының  шығымдылығы, 
м
2
/дана 
 
 
Ғылыми  зерттеу  жұмыстарының бағдарламасына сәйкес  мақсары  дақылы    көктеп шыққаннан 
кейін 1м
2
 жердегі саны мен жинар алдындағы саны есепке алынды (3- кесте). 
3  -  кестеде  көріп  отырғанымыздай  ең  көп  өсімдік  саны  дәстүрлі    еккенде-30кг/га  алынды,  ол-
26,1  дана/м
2
,  ал  дәстүрлі  әдіспен  еккенде  1  м
2 
жерде-26,1  дана/м
2
  өскін  алынды.  Дәстүрлі  әдіспен 
еккенде  тұқым  өнгіштігі  -39,45%  болса,  жалға  еккенде  тұқымның  өнгіштігі  48,9-58,4%  өсті.  Бұл 
дегеніміз мақсары дақылын жалға еккенде оның тұқымы қолайлы жағдайда түсіп отыр. Гербицидтің 
болмауына  байланысты  арам  шөптерді  қолмен  отадық.  Мақсары  дақылының  өніміне  арам  шөптер 
тазаланып  еш  зияны  болған  жоқ,  негізінен  мақсары  дақылының  өнімділігі  оның  себу  әдісі  мен 
мөлшеріне байланысты болды. [5] 
Төмендегі  кестеден  көріп  отырғанымыздай    өнімді  жинар  алдындағы  санақ  бойынша, 
мақсарыны жалға еккенде дәстүрлі әдіспен салыстырғанда мақсары дана/м
2
 көп сақталған. 4 - кестеде 
көрсетілгендей  мақсарыны  жалға  егу  әдісінде  өсімдік  көп  сақталған.  Дәстүрлі  әдісте  мақсарының 
тіршілік  ету  қабілеті  88,1%  көрсетсе,  жалға  егу  әдісінде  мақсары  97,3-96,9%  сақталған.  Өсімдік 
биіктігі    бойынша  нұсқа  арасындада  қатты  айырмашылық  бар.Мысалы,  бақылау  нұсқасында 
мақсарының  биіктігі  48  см  көрсетсеболса,дән  себу  мөлшері  10  кг/га  жалға  егу  әдісінде  өсімідік 
биіктігі  84см.  Мақсарының  себу  мөлшері  15  және  20кг/га-да  өсімдік  биіктігі    бақылау  нұсқасына 
қарағанда 69 және 57 см  жетті. Қорыта айтқанда, жалға егу әдісінде мақсары дақылы  өте жақсы өсіп 
дамыды. 
Н
ұсқ
а 
 
Тыңай
тқы
шмөл
ше
рі
  
Өсімдік көктегеннен кейін 
К
өк
теу
  
Бұтақ
тан
у 
 
К
әрзеңкел
ерд
ің 
пай
да
 бо
луы
 
Гулдеу
і  
Толық
 п
ісу
  
Ба
рлы
қ к
үн
  
І 
N
0
P
0
 
09/VI 
11/VII 
08/VIII 
15/VIII 
27/IХ 
124 
ІІ 
N
60
P
90
 
09/VI 
11/VII 
09/VIII 
17/VIII 
28/IХ 
125 
ІІІ 
N
60+30
P
90
 
10/VI 
12/VII 
11/VIII 
19/VIII 
29/IХ 
126 
ІV 
N
90
P
90
 
10/VI 
12/VII 
12/VIII 
20/VIII 
30/IХ 
127 
Тәжірибе нұсқасы 
 
 
 
Дақыл 
Себу тәсілі 
Тұқым 
себу 
мөлшері, 
кг/га 
Өсімдік 
саны, 
дана/м
2 
Өнгішті
гі, % 
Арамшөптер, оның ішінде: 
қамыс 
қоға 
шиін 
Барлық 
арам 
шөп 
Мақсары 
Дәстүрлі 
30 
29,5 
39,4 
- 
5 
7 
12 
Жалға егу 
10 
14,0 
52,6 
- 
7 
11 
18 
15 
26,1 
58,4 
- 
10 
13 
23 
20 
21,9 
48,9 
- 
14 
17 
31 

173 
 
Қорытынды 
 
Қорыта  келе  майлы  дақылдарды  көп  еңбек  сіңіруді  қажет  етпейді.  Сондықтан  майлы 
дақылдарды  өсіру  өте  қарапайым  түрін  қолданыламыз,  қаржы  салымын  аз  мөлшерде  қажет  ететін, 
жоғары рентабельді.  
Күнбағыс - күрделі гүлділер тұқымдасына жататын бір жылдық мәдени өсімдік. Өндіріс циклі 
көктемде басталып, күзде аяқталады және сорты мен технологиясына қарай  бар жоғы  100-150 күнге 
созылады.  Бұл    бастапқы  өніп-шығу  кезеңінен  гүл  жару  кезеңіне  дейін  суыққа,  құрғақшылыққа 
төзімді, дәлірек айтқанда біздің климатымызға бейім өсімдік болып табылады. Сондықтан, күнбағыс 
өсіру  –  аса  қарапайым,  қаржы  салымын  аз  мөлшерде  қажет  ететін,  жоғары  рентабельді,  өзін-өзі  аз 
уақыт  ішінде  ақтайтын  ақша  табудың  түрі.  Дәнінен  сұйық  күнбағыс  майы  алынады.  Өсімдік 
майының 90%-ы осы өсімдіктің дәнінен алынады, сыққаннан кейінгі дәніне қант қосып, сығымдап, 
тамаққа  қолданылатын  тәтті  тағам  жасалынады.  Көктей  шабылған  Күнбағыс  га-нан  400  —  500  ц 
балауса азық алынады.   
Мақсары –1000 ұрығының салмағы 20–50 г. Мақсары жылу сүйгіш, шөлге өте төзімді болды.  
Айқас тозаңданады (жәндіктер және жер арқылы), өздігінен тозаңдануы да мүмкін. Әр гектардан 8 ц-
ге  дейін  өнім  алынады.  Мақсары  тұқымынан  25–35%,  дәнінен  46–60%  май,  гүлінен  бояу  алынады. 
Мақсарыдан алынатын май сапасы жағынан күнбағыс майынан кем емес.  
 
Әдебиет 
 
1  Қ.К  Әрінов,  Қ.М  ,Мұсынов,  А.Қ.  Апушев,  Н.А.  Серекпаев,  Н.А.  Шестаков,  С.С. 
Арыстанғұлов,  “Алматы” ,2011ж., - 475 б. 
2  Жанзақов М.М., Мырзабек К.А. Агрономия негіздері, Қызылорда, “Тұмар” ,2007 ж., - 469 б. 
3  Жарасов  Ш.У.  Методические  рекомендацияи  по  борьбе  с  сорняками  в  посевах 
сельскохозйяственных культур в Казахстане.  Алматы, 2010ж., 8бет. 
4  Жанзақов М.М., Мырзабек К.А., Кенбаев Б.Қ. Жалпы егіншілік. Қызылорда, Тұмар, 2005ж., 
24 бет. 
5
 
 Шурупов,  Василий  Георгиевич;  Основные  направления  повышения  продуктивности 
масличных  культур  в  зоне  недостаточного  увлажнения  :  Подсолнечник,  горчица  сарептская, 
клещевина:  диссертация  ...  доктора  сельскохозяйственных  наук  в  форме  науч.  докл.  :  06.01.09 
Количество страниц: 49 с., ил., 20х14 см Ставрополь: 1999 
6
 
 Даитова,  Лариса  Ивановна;  Повышение  экономической  эффективности  производства 
подсолнечника: По материалам Республики Дагестан: диссертация ... кандидата экономических наук : 
08.00.05 Количество страниц: 165 с., ил  Махачкала: 2003 
                       
СОРТА САФЛОРА И ПОДСОЛНЕЧНИКА ИХ ПРОДУКТИВНОСТЬ И ВЛИЯНИЕ НА 
КАЧЕСТВА МАСЛО В УСЛОВИЯХ ВОСТОЧНО-КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛОСТИ 
Н.Абдрахман, А.Б.Уалиева, М.К.Адилбекова 
 
  
В  этой  статье  на  масло  сафлора  и  подсолнечника  указано  на  народно-  хозяйственное 
значение. 90%  масла было взято из этих культур. Поэтому мы применяем очень простой вид 
выращивания  масличных  культур,  с  меньшими  затратами,  чтобы  получить  высокую 
рентабельность. 
 
SORTS OF CARTHAMUS AND SUNFLOWER THEIR PRODUCTIVITY AND INFLUENCE ON 
QUALITIES OIL IN TERMS EAST-KAZAKSTAN OBLOST 
N.Abdrahman, A.B.Ualyeva, M.K.Adilbekova  
 
In this article on oil of carthamus and sunflower it is indicated on a folk economic value.  90% oils 
it  was  taken  from  these  cultures.  Therefore  we  apply  the  very  simple  type  of  growing  of  oil-bearing 
cultures, with less expenses, to get high profitability. 
 
 
 
 

174 
 
ӘОЖ 636.592 
 
1
Н.Омарқожаұлы, 
2
 Б.Ж.Кожебаев,
1
 Е.Жікішев, 
2
 Л.Муканова 
1 
С.Сейфуллин атындағы Қазақ агротехникалық университеті 
2
Семей қаласының Шәкәрім атындағы Мемлекеттік университеті 
 
КҮРКЕТАУЫҚ БАЛАПАНЫ ЖЫНЫСЫНЫҢ ЖҰМЫРТҚА САЛМАҒЫ  
ЖӘНЕ САҚТАЛУ МЕРЗІМІМЕН БАЙЛАНЫСЫ 
 
Аннотация: Құс өнімін өндіру технологиясының өндірістік қажеттілігі балапан жынысын 
ерте  ажыратуды  (секстеуді)  талап  етеді.  Кең  кеуделі  ақ  түсті  күркетауық  жұмыртқаларынан 
балапан  шығымы  мен  олардың  жынысы  инкубацияға  салыну  салмағы  мен  сақталу  мерзіміне 
байланыстылығы  көрсетілген.  Инкубацияланған  жеңіл  және  орта  салмақтағы  жұмыртқалардан 
балапан шығымы жоғары болып, мекиен / әтеш қатынасы 1 : 1 жуық болса, ауыр жұмыртқалардан 
балапан  шығымы  төмендеп,  ол  қатынасында    1  :  1,28-ге  әтештер  басы  өскен.  Осындай  балапан 
шығымының  төмендеп,  еркек  балапандар  шығымының  артуы  жұмыртқалардың  инкубациялауға 
дейін сақталу мерзімінің 8 тәуліктен асқан жағдайда да байқалған. 
 
Ключевые слова: құс, өнім, өндіру технологиясы, балапан жынысы, жұмыртқа, инкубация. 
 
Құс  шаруашылығының  қарқынды  дамып,  сала  өнімін  өндіруді  арттырудағы  басты  мәселе  - 
өсірілетін балапан басымен қамтамасыз ету болып табылады. Өндіріс негізіндегі технология үдерісі 
инкубацияланып  шығарылған  балапандардың  жынысын  ертерек  ажыратуды  талап  етеді.  Тағамдық 
жұмыртқа  өндірісінде  бұл  жұмыртқаламайтын  әтещ  балапандарды  бағып-күту  шығынын  үнемдеу 
қажеттігінен  туындаса,  жыныстық  детерминациясы  күшті  дамыған  күркетауық  шаруашылығында 
балапан  өсіруі  мен  азықтандыруының  нәтижелілігін  жыныстық  ерекшіліктері  бойынша  ертерек 
диффернциялау арқылы арттыру мақсаты көзделеді.  
Осылайша  шайқалып  шығарылған  балапандар  басының  жыныстық  қатынасы  өнім  өндіру 
технологиясына  әсер  ететіндіктен  бұл  мәселеге  көп  көңіл  бөлініп,  жан-жақты  зерттелуде.  Бұл 
жөніндегі  R.  Fisher  [1]  классикалық  ілімі  бойынша  жануарлар  дүниесінде,  оның  ішінде  үй 
құстарында,  1  :  1  болып  келетін  жыныс  қатынасы  үлкен  статистикалық  деректерде  орын  алады,  ал 
әрбір  жағдайда  бұл  қатынасқа  ата-аналық  бастардың  жасы  мен  қоректену  жағдайы,  зат  алмасу 
жеделдігі,  жыныстық  жасушалар  саны  секілді  түрлі  ішкі  және  сыртқы  паратиптік  факторлар  әсер 
етеді.  Мысалы,  инкубациялық  жұмыртқаның  сақталу  мерзімі  ұзарған  сайын  балапан  шығымының 
жалпы  төмендеуімен  қатар,  еркек  пен  ұрғашы  ұрықтардың  эмбрионалдық  даму  барысындағы 
тіршілікке  қабілеттілігінің  әр  қалай  болуынан,  шығарылу  саны  (жынысы)  да  өзгеретіні  көрсетілген 
[2].  
М.Тагиров  [3]  жүргізген  ж.б.  зерттеулерде  инкубацияға  салғанға  дейінгі  сақталу  мерзімі 
ұзартылған сайын жұмыртқалардан әтеш балапандардың шығарылуы көбейетіні байқалса, В.Иванов 
ж.б.  жұмыртқадағы  құс  ұрығының  дамуына  орынатылған  жәйлі  жағдайлардың  мекиендер  басының 
шығымын өсіруге себептесетінін байқаған.   
R.Francis,  G.Barlow  [4],  К.Holmgren,  Н.Mosegaard  [5]  балапандардың  жыныстық 
детерминациясына  ерте  эмбриогенезіндегі  сыртқы  ортаның  температура,  қышқылдығы  (рН),  судың 
тұздығы ж.б. жағдайлары әсер ететінін келтіреді.  
Зерттеу әдістемесі 
Құс өнімін өндіру технологиясының өндірістік қажеттілігі балапан жынысын ерте ажыратуды 
(секстеуді) талап етеді. Оны келесі әдістермен жүзеге асыруға болады: 
1  Инкубацияға  дейін  –  ұрық  дискінің  ДНҚ-ын  инфрақызыл  сәулелендіретін  оптикалық 
когеренттік томография арқылы; 
2 Инкубация кезінде – инкубацияның 7-ші күні аллантоис сұйығындағы мекиендерге тиесілі 
эстрогендері бойынша; 
3 Балапан шығарылғанда... 
а) клоака кілегей қабатындағы рудименттік төмпешіктері бойынша (жапон әдісі); 
ә) канаттандыруды кешіктіргіш ген арқылы (фенотиптік әдіс);  
б) қауырсынының бояуының түсі бойынша (колорсексинг әдісі). 
Жұмыртқаны  жарып  шыққан  күнгі  күркетауық  балапандарының  жынысын  анықтауды  біз 
жапон  әдісімен  жүргіздік.  Балапан  жұмыртқаны  жарып  шығып,  үсті  кеуіп,  құрғап,  денесі  сергіп, 

175 
 
кіндігі  бітелетін  8-10  сағаттан  соң  құйрығын  арқасына  қарай  көтеругенде  әтештерінде  кішігірім 
бұршақтай  дөңгелектенген,  серпімді,  жылтыр,  сәл  қызғылт  түсті  қатар  орыналасқан  мекиен 
клоакасында болмайтын қос рудименттік төмпешікті көруге болады.  
Балапан  жынысын  жете  ажырату  үшін  ішегін  нәжістен  босатып,  клоакасының  қарын 
жағындағы қысушы бұлшық етінің ортасы не шетіне қарай  орыналасқан жыныстық төмпешіктерді 
ажыратады.  Балапан  жынысын  ажырату  мерзімін  16-18  сағаттан  асырмайды,  өйткені  одан  кейін 
клоака формасы өзгеріп, қатпарлануы ажыратуды қиындатып, дәлдігін төмендетеді.  
Зерттеу жадығаты 
Зерттеу  жадығаты  ретінде  Оңтүстік  Қазақстан  облысындағы  «Ордабасы  құс»  ЖШС  құс 
фабрикасында өсірілетін Кең кеуделі ақ түсті күркетауық жұмыртқалары пайдаланылды. Канандадан 
жеткізілетін  тұқымдық  жұмыртқалар  бір  айналыида  77 333  дана  жұмыртқа  шайқайтын  бельгиялық 
«Рetersime»  инкубаторында басылды.  
Барлық  технологиялық  үдерісі  автоматтандырылған  инкубатор  жұмысы  бір-бірінен  бөлек, 
қашықта  орналасқан  үш  өндірістік  аймақта  өтеді:  жұмыртқаларды  өңдеу,  инкубацияға  қою  және 
балапан    шығару,  тәуліктік  балапандарды  дауалау.  Ондағы  технологиялық  ағымдар  «партияларды 
жүйелі  өңдеу»  принципіне  сай  ұйымдастырған:  инкубациялық  жұмыртқа  мен  тәуліктік 
балапандардың әр партиясы бөлек өңдеуден өтеді.  
Зерттеу нәтижесі 
Организмнің 
ұрықтандырудағы 
қызметін 
белгілейтін 
генетикалық 
тұрғыдан 
детермининтелген  белгілерінің  жиынтығы  болып  табылатын  жынысы  генотипті  ішкі  тұқымдық 
факторлармен  және  эпигенетикалық  сыртқы  ортаның  жағдайлары  қатынасымен  айқындалады. 
Осыны  нысаналай  отырып  біздің  ғылыми-өндірістік  зерттеулерімізде  күркетауық  жұмыртқасының 
салмағы  мен  сақталу  мерзімі  түріндегі  сыртқы  параметрлерінің  балапан  шығымы  мен  олардың 
жынысына әсерін зерттедік. 
Ол  үшін  І-ші  тәжірибеде  инкубацияға  бір  мерзімде  (8  тәулікте)  жеткізіліп  салынатын 
жұмыртқалар партиясынан инкубациялық шкафқа жеңіл (< 80 г), орта (80-90 г) және ауыр (> 90 г ) 
салмақтағы  жұмыртқаларды  үш  зерттеу  лотоктарының  әр  қайсысына  126  данадан  салып 
орыналастырдық.  Сақталу  мерзімі  мен  инкубациялау  режимі  бірдей  тек  салмағы  әр  салмақтағы 
жұмыртқалардан шайқалып шығарылған балапан шығымы 1-кестеде келтірілген. 
 
1-кесте - Әр салмақтағы жұмыртқаларды инкубациялу нәтижесі 
Бақылау 
партиялары 
Жұмыртқа 
саны, 
дана 
Жұмыртқа 
салмағы, 
г 
Ұрықтанған 
жұмыртқа саны 
Балапан шығымы 
 
басы 
оның ішінде 
дана 
% 
♀ 
♂ 
1-лоток 
126 
< 80 
108 
86 
94 
48 
46 
2-лоток 
126 
80-90 
107 
85 
95 
45 
50 
3-лоток 
126 
> 90 
96 
76 
72 
36 
46 
 
Зерттеу көрсеткіштері инкубациялаудағы күркетауық жұмыртқаларынан балапн шығымы мен 
жынысына  жұмыртқа  салмағының  әсерін  айғақтады:  жеңіл  және  орта  салмақтағы  жұмыртқалардан 
балапан шығымы жоғары болып: инкубацияға салынған жұмыртқа санынан - 73,8-75,4%; ұрықтанған 
жұмыртқа  санынан  -  87,0  -  88,8%  және  олардан  шығарылған  мекиен  /  әтеш  бастарының  қатынасы 
0,96  :  1  -  1  :  1,11  аралығынла  шамалас  болса,  жұмыртқа  салмағы  ауырлаған  сайын  (90  граммнан 
астам) балапан шығымы:  инкубацияға салынған жұмыртқа санынан - 57,1%; ұрықтанған жұмыртқа 
санынан  -  75,0%  төмендеп,  ал  олардан  шығарылған  балапандарда  мекиен  /  әтеш  бастарының 
қатынасы  1 : 1,28 болып әтеш балапандар саны өсе түскенін көреміз.    
ІІ-ші  тәжірибеде  зерттеу  лотоктарына  инкубациялауға  дейін  әр  мерзім  (6,  8  және  9  тәулік) 
сақталған  орта  салмақтағы  (80-90  г)  жұмыртқаларды  орыналастырдық.  Инкубациялауға  дейін  әр 
мерзім сақталған жұмыртқалардан бірдей инкубациялау жағдайында шайқалып шығарылған балапан 
шығымы мен жынысы жөніндегі мәліметтер 2-кестеде берілген. 
 
 
 

176 
 
2-кесте - Ә
р мерзім сақталған жұмыртқаларды инкубациялу нәтижесі 
 
Бақылау 
партиялары 
Жұмыртқа 
саны, 
дана 
Жұмыртқа 
сақталу 
мерзімі, 
тәулік 
Ұрықтанған 
жұмыртқа 
 саны 
Балапан шығымы 
 
басы 
 
оның ішінде 
дана 
% 
♀ 
♂ 
1-лоток 
126 
6 
111 
88 
91 
45 
46 
2-лоток 
126 
8 
108 
86 
90 
41 
45 
3-лоток 
126 
9 
98 
78 
86 
38 
48 
 
Инкубациялау  нәтижелері  күркетауық  жұмыртқаларынан  балапан  шығымы  мен  олардың 
жынысының инкубацияланатын жұмыртқа сақталу мерзімімен байланысты екенін көрсетті. Балапан 
шығымы: 
-  инкубацияға  6  тәулік  сақталып  салынған  жұмыртқалардан...    инкубацияға  салынған 
жұмыртқа санынан - 72,2%; ұрықтанған жұмыртқа санынан - 82,0%; 
-  инкубацияға  8  тәулік  сақталып  салынған  жұмыртқалардан...  инкубацияға  салынған 
жұмыртқа санынан - 71,4%; ұрықтанған жұмыртқа санынан - 83,3%; 
-  инкубацияға  9  тәулік  сақталып  салынған  жұмыртқалардан...  инкубацияға  салынған 
жұмыртқа санынан – 68,3%; ұрықтанған жұмыртқа санынан – 87,6%  болды. 
Олардан шығарылған мекиен / әтеш бастарының өзіндік салмағы, сол ретпен, 49,5% да 50,5%; 
47,7% да 52,3%;  44,2% да 55,8% болып, жыныстық ара-қатынасы, тиісінше, 0,98 : 1; 1 : 1,10; 1 : 1,26 
аралығынла өзгеріп, жұмыртқа сақатлу мерзімі ұзарған сайын әтеш балапандар бастарының өсетінін 
көрсетті. 
Жүргізген  зерттеулеріміз  күркетауық  жұмыртқаларының  инкубацияға  салыну  салмағы  мен 
оған дейінгі сақталу мерзімінің олардан балапан шығымы мен шыққан балапандар жынысына әсері 
бар екенін көрсетті: жеңіл (< 80 г) және орта (80-90 г) салмақтағы жұмыртқалардан балапан басының 
шығымы  жоғары  болып,  жұмыртқаның  сақталу  мерзімі  ұзарған  сайын  (6  тәуліктен  8,  9  тәулікке 
дейін) шайқалып шыққан балапандарда әтештер басы өсе түсетіні байқалды.   
Біздің  зерттеулеріміздің  нәтижелері  басқа  құс  жұмыртқаларымен  жүргізілген  тәжірибелерде 
де орын алған [3]. "Борки" тәжірибе шаруашылығында жүргізілген зерттеулерде  төрт тәулікке дейін 
сақталған  тауық  жұмыртқаларынан  шыққан  мекиен  53%    болып,  одан  ұзақ  мерзім  сақталған 
жұмыртқалардан  шыққан  балапандарда  әтештер  басы  басым  болған.  Инкубацилауға  дейін  13-15 
тәулік  сақталған  қаз  жұмыртқаларынан  инкубациялауға  алғашқы  күні  салынған  жұмырқалармен 
салысытырғанда  қораз  балапандар  шығымы  тұқымына  қарай  47,7-48,8%-дан  53,3-54.5%-ға 
артқан.       

жүктеу/скачать 6,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: