Х. Досмұхамедов атындағы Атырау му хабаршысы №4(39), 2015

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
83 
 
проходят через очистные сооружения только 58%. Из-за длительной эксплуатации 
без проведения капитальных ремонтов ежегодно снижается эффективность работы 
очистных сооружений [1].  
 
ОСНОВНАЯ ЧАСТЬ 
Мониторинг качества питьевой воды проводился в период с 12 января 2014 
г. по 15 ноября 2015 г. За этот период анализу было подвергнуто 302 пробы воды. 
Из  них  248  пробы  исследованы  работниками  городской  СЭС  с  помощью  атомно-
адсорбционного  метода  и,  соответственно,  нами  исследовано  54  пробы  методом 
инверсионной вольтамперометрии.  
Исследования качества питьевой воды проводили в пяти районах г. Атырау 
в  течение  2014-2015  гг.  Среди  исследуемых  районов  нами  были  выбраны 
следующие: 
1) пос. Балыкши 
2) Водозаборная станция в районе Жилгородка. 
3) Центр города. 
4) Водозаборная станция в районе Первого участка. 
5) Район железнодорожного моста. 
Число проб подвергнутых анализу в период с 2014 по 2015 годы приведено 
в таблице 1. 
 
Таблица 1. Число проб отобранных в период с 2014 по 2015 годы 
 
Объект 
Число проб 
2014 год 
2015 год 
пос. Балыкши 
16 (4/12) 
16 (4/12) 
Водозаборная станция в районе 
Жилгородка 
16 (4/12) 
16 (4/12) 
Центр города 
32 (8/24) 
39 (8/31) 
Водозаборная станция в районе 
Первого участка 
16 (4/12) 
16 (4/12) 
Район железнодорожного моста 
6 (3/3) 
24 (12/12) 
 
Число  за  скобками  показывает  общее  количество  проб.  В  скобках,  левая 
цифра  указывает  количество  проб,  подвергнутых  полному  санитарно-химическому 
анализу, а правая - сокращенному санитарно-химическому анализу. Кроме этого, мы 
исследовали  ежегодно  по  1  пробе  в  четырех  вышеуказанных  районах  города. 
Полученные данные соответствует тем, которые предоставили нам работники СЭС. 
Для  отбора  проб  воды  для  санитарно-химического  анализа  брали  бутыль 
емкостью  два  литра  с  притертой  пробкой.  Перед  отбором  проб  бутыль  не  менее 
двух раз ополаскивали водой подлежащей исследованию. 
Бутыль наполняли водой доверха. При закрытии бутыли верхний слой воды 
сливали так, чтобы под пробкой оставался небольшой слой воздуха. 
На  каждую  бутыль  составляли  сопроводительный  документ,  в  котором 
указывали дату отбора, наименование и местонахождение источника. 
Анализ проводили не менее чем через три часа после взятия пробы.  

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
84 
 
Измерение  концентрации  ионов  металлов  в  пробах  питьевой  воды 
проводили с помощью инверсионного вольтамперометрического анализатора «АКВ-
07МК».  
Измерение массовой концентрации элементов в растворах проб определяли 
«методом  стандартных  добавок»,  не  требующим  построения  градуированной 
кривой. Метод стандартных добавок включает регистрацию вольтамперограмм при 
одних и тех же параметрах измерений серии следующих растворов: 
1) фонового электролита; 
2) пробы, подготовленной к измерениям; 
3) той же пробы, в которую вводят добавки растворов измеряемого иона, с 
известной концентрацией (рабочих растворов). 
Результаты  измерений  рассчитывали  сравнением  величин  аналитических 
сигналов, полученных вольтамперограмм [2,3]. 
В таблице 2 представлены диапазоны и границы погрешностей результатов 
измерений  по  ГОСТу  Р8563-96.  Методика  обеспечивает  получение  результатов 
анализа  массовой  концентрации  ионов  кадмия,  свинца,  меди,  цинка,  мышьяка, 
ртути,  серебра  и  селена  в  пробах  питьевой,  природной,  морской  и  очищенной 
сточной  воды  с  погрешностью,  не  превышающей  значения  в  таблице  2  при 
доверительной вероятности Р=0,95 нормы погрешности измерений.  
 
Таблица 2. Диапазоны и границы погрешности результатов измерений 
 Наименование иона 
Диапазон массовой 
концентрации, мг/дм
3
 
Границы относительной 
погрешности, ±  % 
Вода питьевая, природная и морская 
Кадмий 
0,001  1,0 
0,11Х + 0,28 
Свинец 
0,001  1,0 
0,12Х + 0,28 
Медь 
0,001  1,0 
0,10Х + 0,25 
Цинк 
0,01  1,0 
0,07Х + 1,30 
Мышьяк 
Железо 
0,002  0,01 
25 
св. 0,01  0,1 
20 
св. 0,1 
10 
Ртуть 
0,0001 – 0,001 
25 
св. 0,001 
15 
Серебро 
0,0005  0,001 
35 
св. 0,001 
30 
Селен 
0,0005  0,001 
25 
св. 0,001 
21 
 
Было исследовано три группы следующих элементов: 
1) Кадмий, медь, свинец, цинк, железо. 
2) Мышьяк, ртуть. 
3) Серебро, селен. 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
85 
 
Вскрывали  стеклянную  ампулу  стандартного  образца  соответствующих 
растворов  ионов  кадмия,  свинца,  меди,  цинка,  железа,  ртути,  мышьяка,  селена  и 
серебра с концентрацией 1,0 мг/см
3
, каждый раствор выливали в сухой стакан, 5,0 
см
3 
раствора с помощью пипетки вместимостью 5,0 см
3 
переносили в мерную колбу 
объемом 50 см
3 
и доводили до метки дистиллированной водой. 
Аттестованные  растворы  с  концентрацией  1,0  и  10,0  мг/дм
3 
готовили 
отдельно  для  каждого  иона  из  ранее  приготовленных  основных  растворов, 
разбавляя их дистиллированной водой. Объем основных растворов и мерных колб, 
массовая  концентрация  исходных  и  приготовленных  растворов  ионов  кадмия, 
свинца, меди, цинка и железа и другие необходимые сведения приведены в таблице 
3. 
 
Таблица  3.  Приготовление  аттестованных  смесей  (АС)  растворов  ионов  кадмия, 
свинца, меди, цинка, железа, ртути, мышьяка, селена и серебра 
Концентрация 
исходного 
раствора 
для приготовления 
АС, мг/дм
3
 
Объем исходного 
раствора для 
приготовления 
АС, см
3
 
Объем мерной 
колбы, см
3
 
Концентрация 
приготовленного 
раствора АС, 
мг/дм
3
 
100 
5 
50 
10,0 
100 
1 
100 
1,0 
 
Отбор,  консервация  и  хранение  проб  питьевой  воды  проводили  в 
соответствие с ГОСТ 24481. 
Для  каждого  анализа  отбирали  по  три  параллельные  пробы  воды  (одна 
резервная). Измерения массовой концентраций ионов металлов выполняли в одной 
пробе. При проведении анализов одновременно готовили две параллельные пробы. 
Пробу подготовленного к испытанию образца воды объемом 100 см
3
 переносили в 
выпаривательную  чашку,  добавляли  1-2  см
3
  концентрированной  азотной  кислоты 
(р=1,42  г/см
3
  ).  Содержимое  чашки  упаривали  до  “влажных  солей”.  Если  остаток 
был  темным,  кислотную  обработку  повторяли  до  его  осветления.  Если  остаток  не 
осветлялся, пробу упаривали досуха и прокаливают в муфельной печи при 450
о
С в 
течение 30 мин. Раствор пробы, полученный в результате полной минерализации, 
охлаждали  и  переносили  в  мерную  пробирку  объемом  20  см
3
  через  бумажный 
фильтр,  увлажненный  раствором  фонового  электролита.  Раствор  контрольной 
пробы  готовили  к  выполнению  измерений  аналогично  пробам  воды,  используя 
вместо пробы дистиллированную воду.  
Для  проверки  электрохимической  ячейки  готовили  пробу  для  регистрации 
фона:  в  фарфоровую  чашку  пипеткой  помещали  1-5  см
3 
дистиллированной  воды, 
добавляли  2  см
3
  раствора  фонового  элекролита  для  измерения  массовой 
концентрации  соответствующих  ионов,  перемешивали  стеклянной  палочкой  и 
нагревали  на  электроплите  в  течение  10  минут.  После  охлаждения  содержимое 
чашки растворяли в 1 см
3
 раствора соляной кислоты концентрации 1М и добавляли 
1 см
3
 раствора трилона Б, и после перемешивания переносили в мерную пробирку 
на  20  см
3
,  доводя  содержимое  до  метки  дистиллированной  водой.  Полученный 
раствор 
переносили 
в 
стеклоуглеродный 
тигель 
и 
регистрировали 
вольтамперограммы (1) при параметрах, указанных в таблице 4.  

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
86 
 
Затем  в  стеклоулеродный  тигель  одноканальной  пипеткой  переменного 
объема  добавляли  по  20  мКл  рабочих  растворов  соответствующих  определяемых 
ионов,  регистрировали  вольтамперограммы  (2)  при  тех  же  параметрах. 
Идентифицировали  аналитический  пик  определяемого  элемента.  Отсутствие  на 
вольтамперограммах  (1)  аналитических  пиков,  определяемых  элементов, 
свидетельствовал о чистоте ячейки. 
Обработку результатов измерений пробы воды (Х
1
 и Х
2
) и расчет массовой 
концентрации  элемента  в  пробе  воды  Х
ср
  выполняет  система  сбора  и  обработки 
данных  анализатора.  За  результат  анализа  принимали  среднее  арифметическое 
значение из результатов двух параллельных измерений Х
ср
. 
Массовую  концентрацию  элемента  в  пробах  воды  Х,  мг/кг  вычисляли  по 
формуле: Х= Х
ср
 - Х
0 ,  
где Х
0
 - массовая концентрация элемента в “холостой” пробе. 
 
Таблица 4. Параметры измерений при регистрации вольтамперограмм 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
Определяемые 
ионы 
Zn, Cd, Pb, 
Cu, Fe 
Cd, Pb, Cu, 
Fe 
Se (+4) 
As, Hg 
Ag 
Tип рабочего 
электрода 
углеситало 
вый 
углеситало 
вый 
углеситало 
вый 
золотой 
углеситало 
вый 
Направление 
развертки 
Положит. 
Положит. 
Отрицат. 
Положит. 
Положит. 
Потенциал 
очистки 
электрода, В 
0,0 
0,0 
0,0 
+ 1,7 
+ 0,6 
Потенциал 
накопления, В 
- 1,3 
- 0,9 
- 0,3 
- 0,5 
- 0,3 
Время 
накопления, с 
60 
60 
60-300 
60-300 
60-300 
Амплитуда 
развертки, В 
3-30 
0,5-1 
0,5-1 
0,5-1,25 
0,5-1 
Потенциал 
аналитического 
пика, В 
-1,0-0,1 
-0,7-0,1 
-0,6 
0,15-0,7 
0,3 
Время очистки 
60 
60 
60 
60 
60 
Скорость 
линейного 
потенциала 
мВ/сек 
20-50 
20-50 
50 
50 
50 
Ячейка 
трех 
электрод. 
трех 
электрод. 
трех 
электрод. 
трех 
электрод 
трех 
электрод. 
Вид 
полярографии 
инверсион-
ная 
инверсион-
ная 
инверсион-
ная 
инверсион-
ная 
инверсион-
ная 
 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
87 
 
Список литературы 
1  Барковский В.Ф., Городенцева Т.Б. Основы физико-химических методов анализа.- 
М.: Высшая школа, 1983.- 426 с. 
2    Люборский  В.M.  Повышение  качества  питьевой  воды  /В.M.  Люборский,  И.Н. 
Рыбников.- М.: Стройиздат, 1987.- 108 с. 
3  Новиков С.С. Оценка качества питьевой воды.- М.: Мысль, 1995.- 183 с. 
 
Түйіндеме 
Аталған  мақалада  Атырау  қаласындағы  ауызсудың  сапасына  жүргізілген 
мониторинг  қорытындысы  қарастырылған.  Ауызсудағы  металл  құрамындағы 
концентрациялық 
иондарды 
анықтау 
«AKB-07MK» 
атты 
инверсиялық 
вольтперометрлік  анализатордың  көмегімен  жүзеге  асырылды.  Су  сынамаларын 
өлшеу нәтижелері көрсетілді. 
 
Summary 
The article presents the results of monitoring the quality of drinking water in the 
city of Atyrau. The measuring the concentration of metal ions in drinking water samples 
was  performed  using  the inverse  voltammetric    analyzer.  The  results  of  measurement 
tests of water samples are given. 
Дата приема 09.11.2015 г 
 
 
ӘОЖ 004.432.2 
Н.Н. Кубашева 
Х.Досмұхамедов атындағы Атырау мемлекеттік университеті 
Қазақстан Республикасы, 060011, Атырау қ., Студенттік даңғылы, 212 
Е-mail: atrgu@bk.ru 
 
ОБЪЕКТІГЕ БАҒЫТТАЛҒАН ПРОГРАММАЛАУДЫҢ ЖАҢА КОНЦЕПЦИЯЛАРЫ 
 
Аңдатпа 
Мақалада  Object  Pascal  нысанының  жалпы  әдістері,  Object  Pascal   нысанды 
әдісін жаңа нысанды модель ретінде атауға болатын негізгі өзгерістері көрсетілген. 
Негізгі сөздер: 
функция,  Object Pascal тілі, модел, интерфейс, программа, объект, 
конструктор. 
 
КІРІСПЕ 
Delphi ортасында қолданылатын Object Pascal тілінде программистер көптен 
күткен  өзгерістер  жасалды.  Олардың  ішінде  Object  Pascal  тілінің  объектілі  моделін 
жаңа объектілі модель деп атауға мүмкіндік беретін негізгілерін атап өтейік [1]: 

 
объектілерді хабарлау және пайдалану синтаксисіндегі өзгерістер 

 
кластар функциясын енгізу 

 
кластар әдістерін енгізу 

 
әдістерді анықтау және шақыруды ұйымдастырудағы өзгерістер 

 
protected  -  объектілік  типінің  талдаушы  интерфейсін  хабарлау  бөлімінің 
енгізілуі 

 
published  -  объектілік  типінің  design-time  интерфейсін  хабарлау  бөлімінің 
енгізілуі 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
88 
 

 
RTTI  механизмінің  –  программа  орындалу  барысындағы  типтер  туралы 
ақпараттың енгізілуі 

 
процедуралық өрістерді қолдаудың енгізілуі. 
 
НЕГІЗГІ БӨЛІМ 
Кілттік  object  сөзін  қолданып  хабарланатын  ескі  объектілік  типтерге 
қарағанда жаңа объектілік типтер class сөзі арқылы анықталады. Осы жерде объект 
және  класс  ұғымдары  арасындағы  қатынастың  Гради  Буч  берген  анықтамасын 
келтірген дұрыс: 
Динамикалықпен  қатар,  статикалық  экземплярлармен  жұмыс  жасауға 
мүмкіндік  беретін  ескі  модельмен  салыстырғанда  жаңа  объектілі  модельде 
программалаушы кластардың тек динамикалық экземплярларымен жұмыс жасайды 
(яғни heap-облыстан жады бөлінетіндерімен ғана). Осы себепті объектілер өрісі мен 
әдістеріне  қатынас  жасау  синтаксисі  өзгертілген.  Егер  бұрын  программалаушы 
объектілердің динамикалық экземплярларымен жұмыс жасау үшін "адрес бойынша" 
(^) қатынасса, енді ол автоматты түрде іске асады. Мысал ретінде бастапқы тексттің 
келесі екі үзіндісін салыстырайық [2]: 
{ ескі объектілі модель } 
type PMyObject = ^TMyObject; 
TMyObject = object (TObject) 
MyField : PMyType; 
constructor Init; 
end; 
... 
var 
MyObject: PMyObject; 
begin MyObject:=New(PMyObject,Init); 
MyObject^.MyField:= ... 
end; 
{ жаңа объектілі модель } 
type TMyObject = class (TObject) 
MyField : TMyType; 
constructor Create; 
end; 
... 
var 
MyObject : TMyObject; 
begin 
MyObject:=TMyObject.Create; 
MyObject.MyField:= ... 
end; 
Object  Pascal  тілінде  объект  әдістеріне  қатынау  үшін  “нүктелік  нотацияны” 
қолдану  синтаксисі  кең  таралған.  Сонымен  қатар,  конструкторлар  мен 
деструкторлар атаулары туралы келісім де өзгертілген. Ескі объектілі модельде New 
шақыруы  жадыны  таратуға  жауап  берсе,  ал  конструкторды  шақыру  жадының 
бөлінген  облысын  инициализациялады.  Жаңа  модельде  бұл  функцияны  Create 
конструкторы атқарады [3]. 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
89 
 
Мысал  ретінде  барлық  объектілік  типтер  үшін  базалық  TObject  класын 
хабарлауды көрсетейік: 
TObject = class 
constructor Create; 
destructor Destroy; virtual; 
procedure Free; 
class function NewInstance: TObject; virtual; 
procedure FreeInstance; virtual; 
class procedure InitInstance(Instance: Pointer): TObject; 
function ClassType: TClass; 
class function ClassName: string; 
class function ClassParent: TClass; 
class function ClassInfo: Pointer; 
class function InstanceSize: Word; 
class function InheritsFrom(AClass: TClass): Boolean; 
procedure DefaultHandler(var Message); virtual; 
procedure Dispatch(var Message); 
class function MethodAddress(const Name: string): 
Pointer; 
class function MethodName(Address: Pointer): string; 
function FieldAddress(const Name: string): Pointer; 
end;  
 
Object  Pascal компиляторы  Delphi ортасының негізі  болып  табылады.  Delphi 
ортасының визуальды құралдары Two-Way Tools концепциясына негізделген, ал ол 
қосымша  формаларын  жобалау  процесін  бастапқы  кодты  генерациялаумен 
сәйкестендіруге (синхронизациялауға) мүмкіндік береді.  
Мұндай 
архитектура 
типтер туралы информацияны қолдау механизмі  - RTTI (RunTime Type Information) 
болғанда ғана мүмкін болады. Мұндай механизмнің негізі кластардың ішкі құрылымы 
болып  табылады,  жеке  алғанда  class  function...  құрылымы  арқылы  сипатталған 
кластар әдістерін қолдану арқылы қол жетімділік мүмкіндігі. Класс әдістері ұғымына 
анықтама берейік: 
Бір жағынан, Delphi, қосымшаларды талдаудың визуальды ортасы бола тұра, 
дайын компоненттерден қолданушыларға арналған нақты қосымша "құрастыратын" 
программалаушыларға бағытталған. 
Екінші  жағынан,  кеңейтілетін  объектіге-бағытталған  құрал  бола  тұра,  бұл 
өнім бұрыннан бар программалық кітапханалардың функциональдық мүмкіндіктерін 
арттырумен айналысатын мамандардың да қызығушылығын  тудырып отыр. 
Сондықтан  да,  Object  Pascal  тілінде  кластарды  сипаттауда  жаңа  published 
және protected бөліміндерінің пайда болуы ақылға қонымды. 
Бұрыннан  енгізілген  бөлімдермен  (public  және  private)  қатар,  олар  Visual 
Component  Library  (VCL  -  библиотека  классов  Delphi)  компоненттерін  қолдану 
мүмкіндіктеріне толық бақылау жасайды және оларды жетілдіреді [4]. 
Жаңа  бөлімдерді  пайдалану  логикасы  неғұрлым  анық  болу  үшін,  бұрыннан 
бар бөлімдердің де қысқаша сипаттамасын келтіреміз: 

 
private – жүзеге асырудың ішкі детальдары 

 
protected – талдаушы интерфейсі 

 
public - run-time интерфейсі 

 
published - design-time интерфейсі. 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
90 
 
Бұл бөлімдердің барлығы модульдер деңгейінде жұмыс істейді (Pascal тілінің 
мағынасында): егер модульдің бір облысында объектінің қандай да бір бөлігіне қол 
жетімді  (немесе  қол  жетімсіз)  болса,  онда  мұндай  қол  жетімділік  модульдің  басқа 
облысында да анықталады (Interface секциясында хабарланған кластар үшін). 
Егер  қолданушы  объектіні  немесе  оның  бір  бөлігін  арнайы  қорғауды  қажет 
етсе,  оны  жеке  модульге  орналастыру  қажет.  Protected  бөлімі  private  және  public 
бөлімдерінің  функциональдық  жүктемесін  біріктіреді,  атап  айтқанда  егер  сіз  өз 
объектіңіздің  ішкі  механизмдерін  ақырғы  қолданушыдан  жасырғыңыз  келсе,  ол 
protected  облыстағы  бірде  бір  объектінің  хабарлануын  run-time  кезінде  қолдана 
алмайды,  алайда  бұл  жаңа  компонент  ойлап  табушыға  бұл  механизмдерді  басқа 
модульдарда  қолдануға  кедергі  келтірмейді.  Яғни  protected  -  хабарлаулар  сіздің 
класыңыздың барлық “мұрагерлері” үшін қол жетімді. 
Рublished бөлімі Delphi ортасында компоненттердің қасиеттерін қосымшалар 
мен  оның  формаларын  құру  кезеңінде-ақ  өзгерту  мүмкіндігінің  енгізілуімен  қатар 
қажет болды. 
Осы  published-хабарлаулар  не  қасиеттерге  сілтеме  болсын,  не  оқиғаларды 
өңдеуші болсын Object Inspector арқылы қол жетімді болды. 
Жаңа  класс  құруда  хабарлауларды  бір  бөлімнен  екіншісіне,  тек  жалғыз 
шектеумен көшіру мүмкіндігі бар екендігін атап өткен жөн, яғни ол шектеу – егер сіз  
private  бөлімі  арқылы  қандай  да  бір  хабарлауды  жасырсаңыз,  кейін  оны  басқа 
модульдегі қол жетімді бөлімге көшіру үшін "ала алмайсыз". 
Мұндай шектеу, бір жақсысы Windows хабарламаларының динамикалық әдіс-
өңдеушілеріне  қолданылмайды.  Мұра  ұғымы  объектілік  идеологияның  негізгі 
мәселесі  екенін  ескерсек,  тілдің  объектілік  бағдарланғандығының  жүзеге 
асырылуының  мәселесі  -      объектілер  әдістері  шақырылуын  диспетчерлеу  болып 
табылады. 
Object  Pascal  объектілерінің  әдістері  келесі  үш  типтің  бірі  бола  алады: 
статикалық, виртуалдық немесе динамикалық. 
Borland  Pascal  7.0 нұсқасымен  салыстырғанда  статикалық  және  виртуалдық 
әдістер  көп  өзгеріске  ұшырамағандықтан,  жаңа  тип  –  динамикалық  типке  (OWL 
кітапханасында анық емес түрде берілген) тоқталайық. 
Динамикалық  әдістер  (dynamic),  мұралау  мүмкіндігіне  байланысты  
виртуалдық  әдіске  ұқсас,  алайда  соңғыларымен  салыстырғанда  VMT  кестесіне 
кірмейді. Ал бұл әдістер мен кластардың көптігіне қарамастан жадыны шығындауды 
төмендетеді. 
Виртуалдық  әдістерге  және  VMT  идеологиясына  қарағанда,  динамикалық 
әдістер кестесі (DMT) тек хабарланған әдістерге ғана кіру мүмкіндігін қамтиды. 
Әрбір  динамикалық  әдіске  "индекс"  ретінде  берілген  тек  бір  ғана  сілтеме 
сәйкестеледі,  осы  сілтеме  арқылы  шақыруға  арналған  әдісті  іздеу  іске  асады 
(динамикалық әдістерді өңдеудің базалық ақпараты x:\delphi\source\rtl\sys\dmth.asm 
модулінде қамтылған). 
Синтаксис  тұрғысынан  алғанда  виртуалдық  және  динамикалық  әдістерді 
жабу бірдей уақытта override кілттік сөзін қолдану арқылы жүргізіледі. 
Алайда 
бұл 
айтылғандар 
wm_Xxx 
Windows-хабарламаларының 
өңдеуіштерінен басқалары үшін ғана қолданымды. Delphi ортасында  бұрыннан бар 
объектіге-бағытталған жүзеге асырылулар үшін жаңа ұғымдар бар. Мұндай ұғымдар 
қатарына қасиеттер, класс функциясы және объектілік сілтеме жатады. 

Х.Досмұхамедов атындағы Атырау МУ Хабаршысы 
 № 4(39), 2015 
91 
 
Object Pascal үшін процедуралық тип өрістерін анықтау мүмкіндігі қосылған. 
Бұл  өрістерге  байланатын  функциялар  денесінде    объект,  әдістердің  басқа  да 
өрістеріне қол жетімділік жүзеге асырылуы тиіс. 
Мұндай  қол  жетімділік  бұл  функцияларға  олардың  кодында  жазылатын, 
автоматты  түрде  Self  объектісінің  өріс  мәнін  меншіктейтін,  айқын  емес  параметрді 
беруге  негізделген.    Мұндай  функциялар  кластар  функциясы  деп  аталады. 
Функциялар  кластарын  хабарлау  үшін  арнайы  function  ...  of  object  құрылымын 
қолданамыз. 
Delphi  объектілік  типті  арнайы  сипаттауышты  құруға  мүмкіндік  береді,  ол 
object reference - объектілі сілтеме атауымен белгілі [5]. 
Объектілі сілтемелер келесі жағдайлар да қолданылады: 

 
құрылатын объект типі компиляция кезеңінде белгісіз 

 
компиляция кезеңінде типі белгісіз класс әдісін шақыру қажетті 

 
is  және  as  сөздері  арқылы    жүзеге  асырылатын  тексеру  және  келтіру 
амалдарында оң жақ операнда ретінде. 
Объектілі  сілтемелер  class  of...  құрылымын  қолдану  арқылы  анықталады. 
Сlass reference хабарлау және қолдану мысалын қарастырайық: 
type 
TMyObject = class (TObject) 
MyField:TMyObject; 
constructor Create; 
end; 
TObjectRef = class of TObject; 
... 
var 
ObjectRef:TObjectRef; 
s:string; 
begin 
ObjectRef:=TMyObject; {тип меншіктейміз} 
s:=ObjectRef.ClassName; { s жолы  ‘TMyObject’ жолын қамтиды } 
end; 
 

жүктеу/скачать 6,15 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: