Хабаршы вестник

 
 
 
 
 
          
 
 
 
 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(41), 2014 г. 
209 
 
ҒҰЛАМА ҒАЛЫМ – 75 ЖАСТА 
 
ҒАББАСОВ  СОВЕТ-ХАН  /ҰЖДАН/  –  12  ақпанда  1939  жылы,  Шығыс  Қазақстан  облысы  ЗАЙСАН 
ауданы  СҰҢҚАР  ауылында  дүниеге  келген.  Әкесiнен  жас  қалған  ол  негiзiнен  шешесiнiң  тәрбиесiнде 
болды.  Анасы  –  ӘСИЯ  Құсайынқызы  аса  мейiрiмдi  де  мiнездi...  ауыл-жұртына  өте  қадiрмендi  адам 
болған.  Сөз  қадiрiн  бiлетiн  анасының  әңгiмешiлдiгi,  баласының    жүрек  тәрбиесiн  дұрыс  қалыптасуына 
ерекше  ықпал  еткендiгi  байқалады.  Шешесiнiң  осындай  мейiрiмге  толы  қасиетiнiң  әсерiнен...  ана  мен 
бала  арасындағы,  ыриясыз  сыйластық  қарым-қатынастар  қалыптасады.  Сондықтан  да,  Совет-Хан  қай 
кезде де: - «Адамшылық мектебiмнiң алғашқы ұстазы - Анашым едi!» - деп отырады.  
Ол 1957 жылы Зайсан қаласындағы М.О. Әуезов атындағы қазақ орта мектебiн бiтiрiсiмен екi жылдай 
жылқышы  болып  қызмет  iстейдi.  1959  жылы  Зайсан  аудандық  партия  комитетiнiң  жолдамасымен 
Алматы  Мемлекеттiк  медицина  институтының  емдеу  факультетiне  студент  болып  қабылданды.  Совет-
Хан  Ғаббасов  1964-1965  жылдары  осы  институттың  комсомол  комитетiнiң  Бiрiншi  хатшысы  болып 
қызмет iстейдi. Сол кезде 5 мыңнан аса студент жастары бар медицина институтының комсомол ұйымы-
ның  құқығы,  аудандық  ұйымдармен  деңгейлес  болғандықтан,  комсомол    комитетiнiң  1-шi  және  2-шi 
хатшылары да сайланып, еңбекақы алып жұмыс iстейтiн. Оны институттың партия ұйымының ұсынуы-
мен, 1965 жылы КПСС мүшелiгiне қабылдап, сол жылы ол ойдағыдай институтын да бiтiрiп шықты. Бар 
арманы  хирург  болуды  аңсайтын  Совет-Хан,  теориялық  пәндерден  ұсынылған  аспирантурасына  да 
бармай,  еш  толқымай-ақ  бiрден  хирургтiк  жолдамамен  практикалық  жұмысқа  кiрiсiп  кеттi.  Алғашқы 
жылы  /1966/  поликлиникада  дәрiгер-хирург  болып  iстеп,  хирург  ретiнде  iзденгiштiгi  мен  iскерлiгiн 
көрсете  бiлген  оны  қалалық  денсаулық  сақтау  ұйымы  арнайы  жолдамамен  Алматыдағы  ең  атақты  1-шi 
клиниканың  ординатор-хирургi  етiп  ауыстырды.  Мұнда  есiмдерi  бүкiл  КСРО-ға  белгiлi  ғалым-
хирургтердiң кафедралары жұмыс iстейтiн. Бұл клиника Қазақстандағы бесаспап хирургтер дайындайтын 
бiрегей мектеп екендiгi бұрыннан-ақ белгiлi болатын.  
Совет-Хан өзiнiң дәрiгерлiк тәжрибесiн бiрден ғылыммен ұштастыруға тырысып, өз еркiмен iзденушi 
ретiнде ғылыми тақырыбын алып, 1971 жылы  Фрунзедегi Кырғыз мемлекеттiк медицина институтында 
кандидаттық  диссертациясын  бiрауыздан  қорғап  шықты.  Осыдан  кейiн,  ол  ғылым  жолына  бiржола  бет 
бұру  мақсатымен  1971  жылдың  шiлдесiнен  1978  жылдың  шiлдесiне  дейiн  қазақтың  клиникалық  және 
эксперименттi  ғылыми-зерттеу  хирургия  институтының  ”Асқазан  бөлiмiнде”  әуелi  Кiшi  содан  соң,  Аға 
ғылыми  қызметкерiнiң  мiндеттерiн  атқарады.  Ал,  1978  жылдан  1987  жылға  дейiн  қазақтың  Онкология 
және  Радиология  ғылыми-зерттеу  институтында  ғылыми  қызметте  болады.  Осы  жылдарда  Совет-Хан 
Ғаббасов ”Асқазан операциясының жаңа әдiсi” атты ғылыми жаңалығын ашып Москвадағы өнертапқыш-
тар  комитетiне  жiберiп,  бүкiл  әлемде  1881  жылдан  берi  қолданылып  отырған  Бильроттың  әдiсiндегi 
кемшiлiктердiң  орнын толтыруға талпынады. Осыншама мақсаты үлкен жаңалық қисапсыз көп кедергi-
лерге ұшырап, жаңалықтан мүлдем айрылып қалмау үшiн, республикадағы өнертапқыштар комитетiнде 
iстейтiн  мамандардың  кеңесi  бойынша  1977  жылғы  ”Бiлiм  және  Еңбек”  атты  көпшiлiкке  арналған 
ғылыми  жұрналдың  12-шi  санында  суреттерi  мен ғылыми  жаңалығын  үш  бетке  түгелдей  жариялатады. 
Сонымен қоса, өнертапқыштар бөлiмi берген 176 және 316-шы санды ”Авторлық куәлiктерiнде” басқа да 
хирургиялық жаңа ұсыныстар жасайды. 
Совет-Хан  Ғаббасов  1987  және  1989  жылдары  Москва  қаласындағы  М.Горький  атындағы  әдебиет 
институтының  жанындағы,  СССР  Жазушылар  одағының  мүшелерiне  арналған  /филолог  емес/,  екi 
жылдық  Жоғарғы  курста  оқиды.  Содан  келiсiмен-ақ,  Қазақстан  Жазушылар  одағының  жанындағы 
”Мектеп  кеңесiн”  басқара  жүрiп,  Ы.Алтынсарин  атындағы  Педагогика  ғылыми-зерттеу  иститутының 
кеңесшiсi,  республикадағы  ”Қазақстан”  және”Достық”  қоғамдарының  президиум  мүшесi  ретiнде 
жұмыстар атқарады.  
Совет-Хан 1974 жылы СССР Жазушылар  одағының мүшелiгiне  бiрауыздан қабылданады. Ол – 1973 
жылдан  1978  жылға  дейiн.  Қазақ  ССР  Жоғарғы  Сотының  заседателi  болып  сайланды.  Оған  1963  жылы 
Алматы Мемлекеттiк медицина институтының ”Тыңдағы студенттiк штабтың” бастығы ретiнде атқарған 
үздiк еңбегi үшiн, ”Тың және тыңайған жерлердi игеру” медалi берiледi де, 1987 жылы ”СССР денсаулық 
сақтау  ісінің  үздiгi”  белгiсiмен  марапатталып,  1989  жылы  өзi  туып-өскен  Зайсан  ауданының  ”Құрметтi 
азаматы” атағына ие болады.  
Совет-Хан  әркездерде  әртүрлi  медициналық  тақырыптарға  қалам  тербеп,  қазақ  тiлiнде  ғылыми-
көпшiлiкке арнап: ”Қан жүрiсi – жүрек тынысы” /1968/, ”Дәрiгер келгенге дейiнгi көмек” /1973/, ” Қатерлi 
iсiктiң алдын алуға бола ма?” /1980/ атты кiтапшаларын шығарды. Хирургия саласында 20-жылдан астам 
қызмет  еткен  мерзiмiнде  –  төрт  мыңнан  /4  000/  аса  үлкендi-кiшiлi  операциялар  жасап,  елу  бес  /55/ 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(41), 2014 г. 
210 
медициналық  ғылыми  мақала  жазып,  жетi  авторлық  куәлiк  алды.  Республикамызда  тұңғыш  шыққан 
Қазақ Совет энциклопедиясының төртiншi томынан - он екiншiсіне дейін тұрақты авторы болып, қыруар 
еңбек сiңiрдi.  
Сөз  өнерiне  Совет-Хан  бала  кезiнен  құмартып,  бiрден-ақ  көзге  шалына  бастайды.  Ол  1954 жылдары 
жетiншi  кластан  бастап,  өзiнiң  өлеңдерi  мен  суреттемелерiн  аудандық  ”Социалистiк  жолы”,  облыстық 
”Коммунизм туы” газеттерiнде жиi жарияланып тұрады. Зайсан ауданында 1956 жылы өткен  облыстық 
ауыл  тiлшiлерiнiң  слетiнде  ”Құрмет  грамотасымен”  марапатталуы  талапкер  үшiн  елеулi  уақиға  болды. 
Бiрақ  оның  сәби  арманына  бұл  да  ықпал  ете  алған  жоқ.  Өйткенi,  ол  өзiнiң  Жетiге  шығар  кезiнде 
тағдырдың үлкен қасыретiн тартып, екi бiрдей ағасы 17 мен 19 жасқа келiп отырған шағында, араларына 
10-ақ  күн  ғана  аралап  дүние  салады.  Бұл  трагедия  ес  бiлiп  қалған  баланы  қатты  ойландырып,осы 
уақиғаның  әсерiмен  ол  дәрiгер  болуды  арман  етедi.  Әйтсе  де,  сүйекке  бiткен  табиғи  талант,  дәрiгер 
мамандығын  алған  Совет-Хан  ды    бәрiбiр  сөз  өнерiне  қайыра  алып  келедi.  Оның  алғашқы    ”Анашым” 
атты  әңгiмесi  ”Қазақстан  әйелдерi”  жұрналында  басылып,  ал  1967  жылы  ”Ұстазым”  деген  әңгiмесi 
”Жұлдыз” жұрналында жарияланады.  
 
   
Совет-Хан Ғаббасовтың әр жылдарда баспадан жарық көрген кiтаптары 
 
”Қыран қия” әңгiмелер, 1971, `”Жазушы” баспасы. 
`”Ана жүрегi” повестер, 1974. 
”Өскен ұя” әңгiмелер, 1976, ”Жалын” баспасы.  
”Серпер” роман, 1979, ”Жазушы” баспасы.  
”Порыв” повестер, 1982, ”Сов. писатель”, Москва. 
”Нәзiк сезiм” повестер, роман, 1985,”Қырғызстан”, Фрунзе. 
”Кәусар” ғыл.-фантаст. роман, 1985, ”Жазушы” баспасы.  
”Мейiрiм” повестер, әңгiмелер, 1989, ”Жазушы” баспасы.  
”Воззрение” повести, роман, 1991, ”Сов. пис.”, Москва. 
”Қандауыр” роман, 2006, ”Өлке” баспасы. 
”Iзгiлiк әлiппесi” халық пед. оқулық, 1991, қазпед. қоғамы. 
”Халық пед. негiзi” монография,1995, ”әл-Фараби” баспа. 
”Көңiл құсы” роман, 2004, Фолиант баспасы 
”Теңiз тұңғиығындағы тылсым”, 1998.  
Педагогика мен Психология негіздері. 2005. 
Педагогика мен Психология негіздері. Екінші басылым, 2008. 
Педагогика мен Психология негіздері. Үшінші басылым, 2012. 
Ұрпақ тәрбиесінің жаңа ілімі. 1-2-кітап. 2012. 
Күпті көңіл (күнделік-роман), 1990. 
Ой орманы (күнделік-роман), 2011. 
Ұрпақ тәрбиесінің жаңа ілімі. 3-кітап, 2013. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(41), 2014 г. 
211 
АВТОРЛАР НАЗАРЫНА! 
К СВЕДЕНИЮ АВТОРОВ! 
 
Научный  журнал  «Хабаршы-Вестник  Казахского  национального  педагогического  университета 
имени Абая. Серия «Педагогические науки» 
 
Журнал «Хабаршы-Вестник Казахского 
национального  педагогического  университе-
та  имени  Абая.  Серия  «Педагогические 
науки» издается с 2003 года. 
Выходит четыре номера в год.  
Тираж 600 экземпляров. 
 
Журнал  «Хабаршы-Вестник  Казахского 
национального  педагогического  университе-
таимени  Абая.  Серия  «Педагогические 
науки»  внесен  в  перечень  ККСОН  на 
основании приказа Комитета по  контролю в 
сфере образования и науки МОН РК, приказ 
№10104-Ж  от  8  мая  2009  года  «Перечень 
изданий,  рекомендуемых  Комитетом  для 
публикации  основных  результатов  научной 
деятельности». 
 
Журнал  «Хабаршы-Вестник  Казахского 
национального  педагогического  университе-
та имени Абая. Серия «Педагические науки» 
осуществляет 
публикацию 
научных 
и 
практических 
статей 
по 
следующим 
направлениям: 
 
Проблемы современного образования; 
 
Высшая школа; 
 
История педагогики; 
 
Общеобразовательная школа; 
 
Персоналии; 
 
Публикация статей 
Статьи  в  журнале  публикуются  строго  с  соблюдением  требований  ККСОН  к  оформлению  научных 
статей. Требования к оформлению статей одинаковы для всех номеров. 
В номер допускается подавать не более одной рукописи с фамилией одного автора (или в соавторстве). 
Для  публикации  рукописей  молодых  ученых  (докторанты,  магистранты,  соискатели)  необходимо 
предоставить два внешних отзыва о возможности опубликования статьи. 
Редакция  проводит  рецензирование  рукописей.  Копии  рецензий  предоставляются  авторам.  Наличие 
отрицательной  рецензии  является  основанием  для  мотивированного  отказа  от  публикации  в  текущем 
номере. 
Авторам статей Казахского национального педагогического университета имени Абая (профессорско-
преподавательский  состав,  докторанты,  магистранты,  соискатели)  экземпляр  журнала  выдается 
бесплатно. 
Вышеперечисленные  документы,  а  также  бумажная  версия  рукописи  и  диск  с  электронной  версией 
присылаются  по  обычной  почте  заказным  письмом  (ценные  письма  и  посылки  не  принимаются)  или 
передаются лично по нижеперечисленным адресам. 
По вопросам опубликования статей обращаться по телефону: 
8(727)2913611 – ответственные секретари. Электронная почта: tazhbayeva_s @mail.ru, 
 
 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №1(41), 2014 г. 
212 
Правила оформления статей 
1. Статья представляется в одном бумажном экземпляре, подписанном авторами, а также в электрон-
ном  виде  на  диске  (или  на  любом  другом  носителе),  либо  электронный  вариант  пересылается  по 
электронной почте tazhbayeva_s @mail.ru, 
 
Основанием для публикации является комплект документов на бумажном носителе! 
2. Текст статьи представляется в формате Microsoft
 
Word (любая версия). 
Объём статьи – до 5 стр. формата А4. 
Поля – верхнее и нижнее – 2см, левое –2 см, правое – 2 см, текст – кегль 11, одинарный межстрочный 
интервал. Отступ первой строки абзаца – 0,5 см. 
Шрифты – Times
 
New
 
Roman.. 
3. Допускается наличие таблиц, формул и рисунков по тексту.  
Рисунки размещаются в самом тексте статьи. 
Обязательно  наличие  подрисуночных  подписей  и  подписей  к  таблицам  в  виде:  “Рис.  1.  Название 
рисунка”, “Таб. 1. Название таблицы”. 
4. К тексту статьи прилагается комплект сопроводительных документов: внешние отзывы; сведения об 
авторах  с  указанием  их  места  работы,  должности  (данные  сведения  будут  опубликованы),  контактного 
телефона (не публикуются в журнале). 
5. Принимаются статьи на казахском, русском, английском и немецком языках. 
6.Публикация научных статей сторонних авторов – платная. 
 
В каждой научной статье журнала должны быть указаны следующие данные: 
1. Название статьи  
2. Фамилии, инициалы авторов 
3. Текстовая часть статьи
 
(концевые сноски)  
4.  Резюме  (Объем  резюме  не  менее  15-20  предложений)  публикуемой  статьи  на  государственном 
языке –
 
на русском и английском языках; публикуемой на русском – на казахском и английском языках; 
публикуемой на английском – на казахском и русском языках.  
5. Ключевые слова (кеуwords). 
6. Сведения об авторе (авторах) – инициалы и фамилия, ученая степень, ученое звание; должность или 
профессия;  место  работы  (наименование  учреждения  или  организации);  наименование  страны  (для 
авторов ближнего и дальнего зарубежья) – на русском и английском языках. 
7. Контактная информация (почтовый адрес, контактный e-mail) для каждого автора