деп ойлаймын. Бұдан гөрі олардың қо лы нан
– Қылмыстың өзі бірнеше түрге бө лі не ді. Ол ауыр
болуы мүмкін. Ше неунікке жаза қолданардан бұрын,
осы жа ғын жақсылап қарап алған жөн. Әрине, егер
сәйкес, жа за алуы тиіс. Менің екінші бір ой лай тыным,
барынша жеңілдетіп жа залау керек. Мәселен, бәрін
майды ғой...
халыққа үлгі бо луы керек. Ал егер ел сеніп сайлаған
деп есеп тей мін. Олар ға бұдан басқа қандай жаза
бе деулікке ұшыраған. Ендеше, қазір көп
ал ды. Емшектегі бала да, одан қалса, ба-
ин сулин жасап шығаруға болады. Сон-
лы натын болды. Бұған қоса, гендік мо-
азай татын болды. Соң ғы уақыттарда қы-
адам ағзасына қауіп жоқ. Өйткені адамның
дә режелі қор ғаныс бар. Адам ағзасына
«сүз гіден» өте алмайды. Гендік моди фи ка-
ой лайды. Ген ге әсер ету үшін оған үлкен
ау» деп ойлаймын кейде. Мұның бәрі биз-
қоймайды. Мәселен, не үшін ас тық қа са-
түйсік арқылы сезінеді. Екін
та суды аса қажет етпейді. Міне, не гізінен,
келген. Ресейдің ғалымдары осындай
мәселелерді зерттеуге «ширақ». Нақты-
нақты айғақтар келтіріп жатады. Сол үшін
зерттейтін уа қыт жетті. Кейбір ғалымдар
сипат бе ре бас тады. Менде гендік моди фи-
не гіз жоқ. Алайда р -
сенемін. Бі
қарсы мын.
шаруа емес. Сондықтан да ондай та ғам-
РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ АҚПАРАТТЫҚ ГАЗЕТ
№172 (398) 6.10.2010 жыл, сәрсенбі
www.alashainasy.kz
4
e-mail: info@alashainasy.kz
НАРЫҚ
Басы 1-бетте
?
Б I Л Г I М К Е Л Г Е Н Б I Р С Џ Р А Ћ
Б I Л Г I М К Е Л Г Е Н Б I Р С Џ Р А Ћ
Шнобель десе, Шнобель
Уылдырықты кім көрінген сата алмайды
БАҒА
Қызылжар өңірінде нан
тағы қымбаттады. Бірден
5 теңгеге. Дүйсенбіден
бастап Петропавл нан-тоқаш
комбинаты бірінші сұрыпты
ұннан пісірілген нанды 42
теңгеден сатып жатыр. Ал жеке
дүкендердегі баға бұдан тағы
10 шақты теңгеге қымбат.
Ең астықты өңірде
нан қымбаттады
Биыл облыс диқандары 4 миллион 100
мың тонна астық орды. Бұл – республика
бойынша ең жоғарғы көрсеткіш. Бірақ бұл
көрсеткіш нанның бағасын тұрақты ұстап
тұра алмады. Наубайшылар бағаның өсуіне
екі себеп бар екенін айтып отыр. Біріншіден,
бидайдың бағасы шамамен 100 долларға
өсіп, қазір әр тоннасы үшін орта есеппен
250 долларды құрап отыр. Екінші себеп –
мазуттың бағасының екі есе өсуі.
Бұған дейін бөлке нанның көтерме
бағасы 37 теңге болатын. Қазір 42 теңге.
«Нан плюс» дүкендер желісінде тағы 3 теңге
қосылып сатылуда. Ал жеке дүкендер тіпті
шарықтатып жіберген. Кейбірінде 55
теңгеге дейін көтерілді.
Вячеслав НЕДЕЛЬКО,
«Петропавл нан-тоқаш комбинаты» ЖШС
коммерциялық директоры:
– Қазір баға өте төмен. Сондықтан
кеткен шығынды ақтай алмауымыз мүм-
кін. Демек, жұмысшылардың жалақысын
төлеу де оңай емес. Оның үстіне, шикізат
қымбаттады. Кәсіпорында күніне 36
мың нан пісіреміз. Салмақпен өлшесек
– 20 тонна. Петропавл қаласы тұр ғын-
да рының 90 пайызын біз қамтамасыз
етеміз.
Зәуре НҰРМҰҚАНОВА,
Қостанай және СҚО аймақаралық жер
инспекциясының аумақтық бөлімінің
бастығы:
– Нан бағасының өсетіндігі туралы
ақпаратты қазанның 2-сі күні алдық.
Нан-тоқаш комбинатынан бағаның кө-
те рілу себебін сұрадық. Олар есеп да-
йын дап жатыр. Әлі тексереміз. Бағаны
қым баттатуға нақты себептің бар-жоғы
сон да анықталатын болады.
Ербақыт АМАНТАЙҰЛЫ,
Қызылжар
Төртеу түгел болса, Каспийге қауіп жоқ
МҰНАЙ-ГАЗ
Бұл ретте біздің «ұзақ мерзімді эко но-
ми калық жоспарларымыз орнықты өндіріс
пен тұтынуға байланысты бола
ты
нын,
сон дықтан мұнай-газ өнеркәсібінің қуат-
та рын жаңартуға және қайта жөндеуге де
көп инвестиция бағыттайтынымызды» ал-
ға тартқан ол: «Бұл тұрғыда ЕҚЫҰ төрағасы
ре тінде Қазақстан көмірсутек жет кі зі лім-
де рінің бұзылуының алдын алу үшін ай-
мақ
тық қауіпсіздікті қолдайды», – деп
атап көр сетті аталған форумда сөйлеген
ке зінде.
МАҚСАТ – ЭНЕРГИЯ ТҰТЫНУДЫҢ
КӨЛЕМІН ТЕХНОЛОГИЯ
ЕСЕБІНЕН АЗАЙТУ
Форумның тағы бір мақсаты – «қайтсек
энер гия тұтыныс көлемін азайтамыз?» де-
ген сауалға жауап іздеу. Мұны Австрия ның
экс-канцлері, доктор Альфред Гузенбауэр
жақ сы айтты. «Біздің пікірталасымыздың
ең негізгі нысанасының бірі – тұтыну мен
өн діру. Бұл ретте өндіру мәселесінде қазба
бай лық қорының мәңгілік еместігі біздің
баршамызды «Не істеуіміз керек?» деген
сауал төңірегінде ойлантуы тиіс. Ал біздің
не істейтіндігіміз түпкі есептегі саяса
ты-
мыз дың аса маңызды бір асуы болып та-
бы лады. Ал бұл асу өз кезегінде мынадай
мәселелерді қамтуы тиіс. Біріншіден, біз
өткен онжылдыққа қарағанда, эко но ми-
калық өсімге энергетикалық тұтыныстың
аса үлкен көлемінсіз қол жеткізуге тиіспіз»,
– деген ол «мұндағы әңгіме біздің энер го-
ре сурстарды тұтынуымыз бұрынғыға қа-
ра ғанда аз болуы үшін қызмет етуі тиіс ау-
қым
ды ғылыми зерттеулер мен
НЕСИЕЛЕНДІРУ
Азия даму банкі
Қазақстанның шағын және орта
кәсіпкерлігін қолдау жөніндегі
инвестициялық бағдарламасына
500 миллион доллар бөлді. Бұл
әлемдік қаржы дағдарысынан
кейін Қазақстанның қаржы
ұйымдарының тартуымен
беріліп отырған ең бірінші
мемлекеттік емес ірі қарыз ақша
болып табылады.
Ең ірі қарыз шағын
және орта кәсіпкерлікке
бұйырды
«Даму» қорының мәліметінше, аталған
бағдарлама шағын және орта кәсіпкерлік
секторын дамыту арқылы жаңа жұмысшы
орындарын ашуға және ел экономикасын
әртараптандыруға бағытталған. Мем
ле-
кет тің кепілдігімен «Даму» қоры Азия даму
банкінен үш
транш бойынша теңге си па-
тын да орта мерзімге белгіленген 500 мил-
лион доллар көлемінде заем алды
(1-транш – 2010 жылы $150 млн,
2-транш – 2011 жылы $150 млн, 3-транш
– бі рін ші және екінші транштағы ақшаны
игер геннен кейін $200 млн). Әр транштағы
ақ шаның қайтару мерзімі жеті жылды құ-
рай ды. Қор ол ақша арқылы аталған бағ-
дар
ламаға қатысушы банктерді не
сие-
лендіреді. Сөйтіп, банктер шағын және ор та
кәсіпкерлікті несиелендірудің қаржы көзіне
қол жеткізеді деп күтіліп отыр.
Азия даму банкі берген ақша бойынша
Қа
зақстанның барлық өңірі несие
лен
ді-
ріл мекші. Онда да мұндағы жалпы ақ ша-
ның 40 пайызы Алматы мен Астанадан
тыс өңірлердегі шағын және орта кәсіп-
кер лікті несиелендіруге жұмсалуы тиіс деп
жос парланған.
Марал СҰЛТАНҚЫЗЫ
ғы лыми-конструкторлық
жұмыстар
ту-
ралы» болып отырғандығын айтады.
МЕКСИКА БҰҒАЗЫНДАҒЫ АПАТ
КАСПИЙДЕ ҚАЙТАЛАНБАУЫ ТИІС
Бұл күнде қандай өндірістік сала бол-
сын бірінші кезектегі назар аударылатын
бас ты мәселе – экологиялық қауіпсіздік.
Бұ ған соңғы кездері әлемде болған орны
тол мас экологиялық апаттар себеп. Әсі ре-
се табиғатқа келтірген зияны орасан зор
болғандығы сонша, нақты есептеу мүмкін
болмай отырған соңғы жағдай – Мексика
бұғазындағы мұнай бұрғылау платфор-
ма сында болған апат бүкіл әлемді ой лан-
тып тастағаны анық. Осы уақытқа дейін
ән
шейін декларативтік сипатта айтылып
кел ген мұнай-газ өндірісіндегі қауіпсіздік
сол апаттан кейін шын мәніндегі өзекті та-
қы рыпқа айналды. Ал Каспий қай ра ңын-
дағы мұнай өндірісін ұлғайтуды көздеп
отырған Қазақстан үшін бұл мәселе бірінші
орынға шықты. Өйткені Каспийді жағалай
қонған жалғыз біз емес. Бізден басқа тағы
төрт мемлекет бар. Төрт мемлекеттің төрт
түрлі болмаса да, ортаға алған теңізге қа-
тыс
ты өзіндік мүдделері тағы бар. Сон-
дық
тан Каспийдің құқықтың мәртебесі
толық айқындалып бітпей жатқанда, оның
қойнауын игеру, айдынын пайдалану,
байлығын жарату ісінде қомағайлыққа
ұрынып, теңіздің биоортасына зиян тигізу
қау пі де жоқ емес. Бұл қауіптің алдын алу-
дың бір жолы – ортақ келісім жасау. Мұны
да кешегі форумда Қазақстан тарапы айт-
ты. Форумда сөйлеген ҚР Премьер-ми-
нис трі: «Экологиялық қауіпсіздікті қамта-
ма
сыз ету үшін Қазақстан ең жоғары
стандарттар бойынша жұмыс істейтін
болады. Бұл үшін Үкімет теңіздегі бұр ғы-
лау
дың қауіптерін төмендету бағытында
ша ралар кешенін әзірлеп жатыр», – дей
келе, көрші елдерге теңіздегі өндірістік қа-
уіп
сіздікті қамтамасыз ету бойынша үкі-
мет аралық хаттамаға қол қоюды ұсын ды.
ӨЗГЕГЕ САТҚАН ЖАҚСЫ, БІРАҚ
ӨЗІМІЗДІ ДЕ ҰМЫТПАЙЫҚ
Газ мәселесіне қатысты Үкімет қолға
алып жатқан шаруалар оңынан бітсе,
еліміздің оңтүстігі мен солтүстігіндегі
халық «көгілдір отынмен» қамтамасыз
етіліп қалатын түрі бар. «Егер газға қатысты
айтар болсақ, газды экспорттық жолы
әзірге біреу ғана – Ресей арқылы. Бірақ
Бейнеу-Бозой газ құбырының құрылысын
бітірсек, біріншіден, өзіміздің оңтүстік
өңірлерді газбен қамтамасыз етуге,
екіншіден, Қытайға газ экспорттауға
мүмкіндік туады деп отырмыз». Форум
аясында өткен баспасөз мәслихатында газ
экспортына қатысты осындай мәлімдеме
жасаған мұнай және газ министрі Сауат
Мыңбаев бұл ретте «ішкі нарықты да
ұмытпауға тиістігімізді» еске алды. Соған
орай, Елбасының солтүстік өңірімізді газ-
бен қамтамасыз ету жөніндегі тапсыр ма-
сы на байланысты қазір техникалық-эко-
но микалық негіздеме әзірленіп жатқанын
айт қан ол: «Тиісті жұмыстар біткесін, бұл
ту
расында да нақты шешімдер қа
был-
данады деген үмітіміз бар», – деп жақсы
жаңалықтың да шетін шығарып қойды.
СЫРТҚЫ НАРЫҚТАҒЫ
ТИІМДІ АКТИВТЕРГЕ ИЕЛІК ЕТУ
ТАБЫСТЫ ЕСЕЛЕЙДІ
Осы баспасөз мәслихатында
«ҚазМұнайГаз» ұлттық компаниясының
сыртқы нарықтағы активтеріне қатысты
дүдәмал пікірлерге де жауап берілді.
«Шетелде сатып алынған активтердің бәрі
«ҚазМұнайГаз» стратегиясына сай келеді.
«ҚазМұнайГаз» да кез келген компания
секілді өзінің ресурстық базасын ұлғайту,
қуаттылықтарын арттыру үшін осындай
меншіктерге ұмтылады. Қазақстан бола-
шақта 130 миллион тонна мұнай өндіруді
жоспарлап отырғандықтан, оны бәрібір
А
ЛҚА
«Жол картасы» жонып жей беретін қазы-қарта ма?
Оңтүстік Қазақстан
облысының прокуроры Берік
Құлтасовтың төрағалық
етуімен өткізілген кезекті
алқа мәжілісінде «100
мектеп, 100 аурухана», «Жол
картасы», «Таза су»
мемлекеттік
бағдарламалардың
орындалу заңдылығы мен
оған бөлінген бюджет
қаржысының мақсатты
жұмсалуы жан-жақты сөз
болды.
«Жол картасы», «100 мектеп, 100 ау-
ру хана» және «Таза су» мемлекеттік бағ-
дар ламалардың орындалуы – елдің, Ел-
ба сымыздың назарында тұрған мәселелер.
Ай та кетуіміз керек, осыдан бірер күн бұ-
рын ғана оңтүстікке ат басын тіреген Ел ба-
сы өңірімізде атқарылып жатқан жұ мыс-
тарға көңілі толатындығын, жаңа жұмыс
орын
дарының ашылып жатқандығына
ри
за екендігін жеткізген болатын. Алқа
мә жілісінде облыс прокуроры Б.Құлтасов
Ел басы тапсырмаларының ма ңыз ды лы-
ғы на жан-жақты тоқтала келіп, «Жол кар-
та сы» бағдарламасын жүзеге асыру ке зін-
де жұмыссыздар деңгейінің төмендегенін,
тұр
ғын үй-коммуналдық шаруашылық,
жол, мектеп, аурухана және басқа да әлеу-
мет тік-мәдени нысандарды жөндеу, қал-
пы
на келтіру жұмыстарының қарқынды
жүр гізілгенін баса айтты. Инвестициялық
жо баларды жүзеге асыру барысында жос-
пар ланған 19 923 жұмыс орнының ор ны-
на 19 974 жұмыс орны ашылып, 118 ны-
сан да жөндеу, қалпына келтіру жұмыстары
то лығымен аяқталған.
– Алайда, – дейді Берік Сайлауұлы ке-
зек ті алқа мәжілісінде, – прокуратурамен
жүр гізілген тексерулер барысында жер гі-
лікті атқарушы органдар мен жекеменшік
кә сіп орындардың лауазымды тұлғалары
бір қатар заңбұзушылықтарға жол берген.
Бір ғана мысал, Шымкент қалалық жұ-
мыс пен қамту және әлеуметтік бағ дар ла-
малар бөлімімен 240 миллион теңге кө-
ле міндегі қаражат өмірде жоқ адамдарға
та ра тылып
берілген.
Жастарымыздың
жан-жақты білім алуы мен дендерінің сау
болуы үшін мемлекет ақша аяп отырған
жоқ. «100 мектеп, 100 аурухана» бағ дар-
ла масы – соның айғағы.
Ал облыстық прокуратураның әлеу-
мет
тік-экономикалық саладағы заң
ды-
лық ты қадағалау басқармасының бастығы
Ма қсат МОШҚАЛОВ:
– Облыстық прокуратура «Нұр Отан»
ХДП-ның Оңтүстік Қазақстан филиалы
ауқымдылығына, игерілген қаржының
деңгейіне жан-жақты мән бере отырып,
жіберілген кемшіліктерге қын жы ла тын-
дық
тарын жасырмады. Мәселен, 2009
жыл дың қорытындысы бойынша осы бағ-
дар лама негізінде жүргізілген тек се ру лер-
дің нәтижесінде 200-ге жуық заң бұ зу шы-
лық анықталып, 46 ұсыныспен 32
ла уазымды тұлға тәртіптік жауапкершілікке
тар тылған. Сот арқылы мемлекет пай да-
сына 16 млн теңге өндіру туралы 17 талап-
арыз қанағаттандырылған. Осыған қа ра-
мас тан, дәл осындай заңсыздықтар мен
кем
шіліктер биылғы жылы да бірнеше
жер ден көрініс берген.
Мысалы, Қазығұрт аудандық жұ мыс-
пен қамту және әлеуметтік бағдарламалар
бө лімінің бастығы К.Шаймерден «жүр гі-
зу шілер курсында жеті адам оқыды» деп
жал ған акт толтырып, 245 мың теңге бюд-
жет қаржысын заңсыз иемденген. Сондай-
ақ облыстық эндокринология диспан се рі-
нің ғимаратына ағымдағы жөндеу
жұ
мыстарын жүргізу кезінде ҚР Әділет
ми
нистрлігінің шаруашылық жүргізу құ-
қы ғындағы «Еңбек-Шымкент» фи лиа лы-
ның директоры Б.Көпбосынов 625 мың
тең ге көлеміндегі атқарылмаған жұмыстар
есебінен бюджет қаржысына ортақтасқан.
Дәл осындай жолмен Мақтаарал ау да ны-
ның Үлгілі мектебіндегі жөндеу жұ мы с та-
рын жүргізу кезінде «Өжет-Болсын-Ай»
ЖШС-нің директоры Т.Алиев те 1,8 млн
тең
ге бюджет қаржысына қожайындық
жа саған. Олар тиісті жазаларын алды.
Сонымен қатар «Жол картасы» бағ-
дар ламасына құжаттары сәйкес келмейтін
жо балар да негізсіз енгізіліп, сол арқылы
бюд жет қаржысының бей-берекет жұм са-
лу фактілері де орын алған. Мысалы,
Шым кент қаласындағы «Астана» саябағын
кө
ріктендіру үшін 2009 жылғы бюджет
өкіл дерінің және құзырлы орган маман да-
ры ның қатысуымен аса маңызды мем ле-
кет тік бағдарламалар үшін бөлінген бюд-
жет қаржысының тиімді және мақсатты
жұм
салуына тексерулер жүргізді. Соның
нә
тижесінде кейбір лауазым иелері мен
мер дігерлердің заңсыз әрекеттері сал да-
рынан бюджет қаржысы талан-таражға
түс кен. Олар көптеген заңбұзушылықтарға,
со ның ішінде қылмыстық әрекеттерге жол
бер ген, – деп атап өтті.
Облыстық прокуратураның таратқан
мә ліметтеріне сүйенсек, тек биылғы 2010
жылғы «Жол картасы» бағдарламасы
шеңберінде ғана бюджеттен 20,5 млрд
теңге бөлініп, 1 қыркүйекке дейін оның
17,3 млрд теңгесі игерілген. Прокуратура
органдары жасалынып жатқан жұмыстың
Нобель сыйлығы бар екенін білеміз, бірақ
соған үндес Шнобель сыйлығы туралы
Достарыңызбен бөлісу: