Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж



Pdf көрінісі
бет361/444
Дата03.10.2024
өлшемі3,59 Mb.
#146739
түріОқулық
1   ...   357   358   359   360   361   362   363   364   ...   444
Байланысты:
Okulik XX kazak adebiet

ІV БӨЛІМ. 
Қазақ библиографиясының тарихы 
жөн. Ғылыми библиографияларды 
құрастыруда ұсынатын негізгі прин-
цип – қамтылатын кезеңдегі матери-
алдарды мейлінше толық жинау.
«Белгілі бір өлкемен, облыс, ау-
данмен байланысты да әдебиет 
материалдарын қамтитын библи-
ографиялар бар. Мұндай белгілі 
бір өлкенің ақын, жазушыларының 
шығармашылығына, яки сол өлке 
өмірін суреттеген әдеби көркем 
шығармаларға арналған әдебиет би-
блиографиясын өлкетану (краевед-
ческая) библиографиясы деп атай-
ды». Бізде бұл библиографияның 
үлгілері де әдебиет библиографи-
ясына өз үлестерін қосуда. Міне, 
библиографияның түрлері мен жа-
салу жолдарына қысқаша тоқталып 
өттік. Бүгінгі күнге дейін қазақ би-
блиографиясы туралы, оның ішінде 
әдебиет библиографиясы туралы 
библиографтар Н. Сәбитов, Ғ. Әбе-
тов, Ү. Сүбханбердина және Ә. На-
рымбетовтер еңбегінде аз-маз сөз 
қозғалғаны болмаса нақты ғылыми 
зерттеушілік тұрғыдан бұрын-соңды 
толық зерттелді деп айта алмаймыз.
Бұл бөлімде қазақ библиогра-
фиясының алғашқы ХІХ ғасырдан 
бергі ізденістері мен ХХ ғасырдың 
орта шенінде туып, қалыптасып, 
қазіргі кездегі даму барысын көр-
сетуді мақсат етіп алдық. Әрине қолға 
түскен материалдар ғана қамтылды. 
Әлі де болса толық зерттеу жұмысын 
керек етеді.
«Әдебиет библиографиясын жа-
сауда партиялық позицияны берік 
ұстап, материалдың саяси сипатына, 
идеялық мазмұнына үнемі мұқият на-
зар аудару аса қажет Библиогра фия 
құрастыруда объективизммен, фор-
мализммен бітіспес күрес жүргізу 
ұлттық библиографияның үнемі ең 
негізгі парызы болмақ. Мәселен, қа-
зақ әдебиеттану ғылымы мен сыны-
ның ғылыми библиографиясын жа-
сауда да біз осы методологияға сүйе-
нуге тиіспіз. Әсіресе, 1920 жылдар-
дың әдебиетінің библиографиясына 
өте-мөте сақтықпен қарау біздің ең 
негізгі міндетіміз», – деп Ә. Нарым-
бетов айтқандай 1920–30 жылдар би-
блиографиясын жасауда көп қиындық 
болды. Маркстік-лениндік әдіснама 
мен идеология әдебиеттанудың бұл 
саласына да өз талаптарын қойып, 
қатты қадағалап отырды. Ал Ү. Сүб-
ханбердина: «өз жұмыстарымның 
ал ғашқы жемісі ретінде 1961 жылы 
«Ай қап» бетіндегі мақалалар мен хат –
хабарлар» деген библиографиялық 
көрсеткішті Қазақ Мемлекеттік бас-
пасынан басып шығарды. Қолжазба 
дайын болып, редактор қарап шық-
қаннан кейін Главлито тексерді, 
қырағы «көрегендер» кітаптың іші-
нен Әлихан Бөкейхановтың, Ахмет 
Байтұрсыновтың, Міржақып Ду ла-
товтың, Мағжан Жұмабаевтың, т.б. 
алашордашылардың материалдарын 
жібермей алып тастады. Бұл кезең-
нің алашордаға ешбір қатысы жоқ 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У


382


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   357   358   359   360   361   362   363   364   ...   444




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет