КІРІСПЕ І БӨЛІМ. ӘДЕБИ МҰРАНЫ ЗЕРТТЕУДІҢ НЕГІЗГІ АРНАЛАРЫ 1-ТАРАУ. ХІХ ғасыр соңы мен ХХ ғасыр басындағы фольклортану роль атқарды. Олардың зерттеу ныса-
насында тарихи-этнографиялық си-
пат басым болды, әсіресе көңіл аудар-
ғандары фольклорлық мұраның ен
байлығы еді.
Қазақ халқының фольклорлық мұ-
расын ғылыми-зерттеушілік мәнде
жинау мен жариялауда, бағалау шы-
лық сипатта пікір білдіруде орыстың
фольклорист, этнограф, ориенталист
ғылымдары аса зор еңбек сіңірді.
Олар туралы бүгінде оңаша отау тігіп,
жеке ғылым саласы болып қалып-
тасып отырған қазақ фольклористика
ғылымында зерттеліп, лайықты ба-
ғасы берілді. Сондықтан, ХХ ғасыр
басында әдеби мұраны зерттеуге жол
басшы бола алған ең елеулі деген
еңбектерді атап өтсек те жеткілікті.
Фольклорлық мұраның біраз үл-
гілері мен алғашқы деректерді орыс
саяхатшысы, географ Н. П. Рычков -
тың 1770 жылы шыққан «Күнделік
жазбалары», П. С. Палластың «Пу-
Қазақ әдебиеттану ғылымының
жеке ғылым саласы болып алғаш
та нылып, туу кезеңін бастағанға де-
йінгі сонау ертедегі түркі заманы-
нан басталған тарихи алғы шарт-
тар ХІХ ғасыр ерекше орын ала-
ды. Қазақ хандығының Ресей қол
астына кіруінен басталған тарихи
оқиғаға толы бұл кезең өте күрделі
еді. Отаршылдық саясат ұстанған
Ресей қазақ даласын толық жаулап
алып, Орта Азия елдеріне беттеу
үшін әскери-ғылыми экспедиция-
лар шығарды. Олар қазақ халқының
жерін, географиясын, тарихын, эт-
нографиясын, әдет-ғұрып, салт-са-
на сын, әдебиетін, тілін – бәрін де
зерттеуге тиісті болды. Басында бас-
қыншылық саясаты күшті болған бұл
экспедициялар кейіннен таза ғы лыми
сипат алды да, ол ХХ ғасыр басын-
да қазақтың әдеби мұрасының жи-
налып-жариялануына, ғылыми тұр-
ғыда зерттеле бастауына жетекші
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У