И қазақ тіл білш інің антологиясы с. Исаев Қазіргі қазақ тіліндегі негізгі грамматикалық ұғымдар Павлодар 2010



Pdf көрінісі
бет93/99
Дата22.11.2022
өлшемі10,59 Mb.
#51665
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   99
Байланысты:
isaev s kazirgi kazak tilindegi negizgi grammatikalyk ugymda

-сың, -сің, -сыз, -сіз 
-сыңдар, -сіңдер 
-сыздар, -сіздер
I жақ жекеше, 
көпше ________
-мық -мін, -бын, -бін 
-пын, -пін, -мыз, -міз 
-быз, -біз, -пыз, -піз
III жақ
Есімдер,
есімше,
қалып
етістікгері
мын, -мін, -пық -пін 
-сың, -сің, -сыз, -сіз
мыз, -міз, -пыз, -піз 
-сыңдар, -сіндер

-сыздар, -сіздер
Көсемше
Жедел
өт-кен шақ,
шартты рай
ңдер, -ндар, -ңыз 
дар, -ңіздер
ыңыз, -іңіз, 
 
ыңдар, -іңдер
Бұйрық раи
еиін
аиық, -ешк
ыңыздар, -щіздер 
ңцер, -ңдар
-ғы-ң -ңыз кел(е)ді 
-ғы-лар-ың -ыңыз 
-у-ың -у-ларың 
-ыңыз —
ларыңыз 
қажет
-ғы —сы
кел(е)ді
-у -ы
-лары
қажет
-ғы-мыз кел(е)ді
у-ым
-ымыз
Модаль
мәнді
тіркес
§ 9. ЕТІСТІК ТҮБШ Ш Ң КЕЙБІР ГРАММАТИКАЛЫҚ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Қазіргі қазақ тілінде етістік — ең күрделі сөз табының 
бірі. Етістіктің ең күрделі сөз табы екендігі оның лексика- 
семантикалық ерекшелігінен, түбір түлғасы мен оған үстелетін 
грамматикалық формаларының қат-қабаттылығынан және 
олардың арақатынасынан, грамматикалық категорияларының 
эр түрлілігінен, жаңа сөз жасау жүйесінен, қолданылу аясы- 
нан, сөйлемде атқаратын синтаксистік қызметінен т. б. лексика- 
грамматикалық қасиеттерінен байқалады. Етістіктің зат есім
150


сияқты көне сөз табы екендігі, басқа сөз таптарын жасауға негіз 
болғандығы, яғни тарихи-генеалогиялық ерекшеліктері өз ал- 
дына жеке бір төбе.
Ең алдымен етістік семантикалық жағынан тілімізде 
қимылды, іс-әрекетті, процесті, әр түрлі өзгеріс, қүбылысты 
білдіретін сөздер болып табылады.
Кейбір еңбектерде етістікке қимылдың, іс-әрекеттің, «түрлі 
процестердің атын, білдіретін сөз табы» (М. Ы. - ҚҚТ, 8) деген 
анықтама беріледі. Ол дүрыс емес, етістік 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   99




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет