І бөлім. Жалпы фармакология

Монобактамдар.

Бұл топқа жататын антибиотик азтреонам (Aztreonam) грам теріс бактериялық флораға әсер етеді, егу ретінде зәр мен тыныс жолдарындағы инфекцияға және тері ауруларға қарсы қолданылады.
3/. Макролидтер және азалиттер.

Макроциклды сақинасы бар антибиотиктер. Макролидтерге жататын антибиотиктер: эритромицин, олеандомицин, кларитромицин және т.б. Азалидтерге – азитромицин жатады.

Эритромициннің түймедақтары 0,1 г-нан, 0,33 және 0,5 г-ға дейін; 2,5% және 5% суспензиясы ішуге; 0,05 және 0,1 г суппозиториі; 2% және 4% ерітіндісі 30 және 100 мл флакондағы; 3 г-нан - 30, 40 және 50 г-ға дейін майы сықпа ыдыста (10000 ӘБ/г). Ішуге 0,25 – 0,5 г күніне 4 реттен. Кейде аздап болса да жанама әсерлері байқалады – іш өту, лоқсу, құсу және аллергиялық өзгерістер. Кері көрсеткіштері: бауырдың қызметінің төмендеуі, бала емізетін және жүкті әйелдер.

Rp.: Erythromycini 0,25

D.t.d. № 30 in obd.

S.1 қаптамадан күніне 4-6 рет .

Қазіргі кезде жартылай синтезделген макролидтер – тәжірибелік медицинада кларитромицин (Clarithromycin) және т.б. дәрілер енгілізіп отыр. Олар эритромицинге ұқсас келеді, бірақ әсері ұзақ уақытқа созылады және асқазанда жақсы сіңіріледі.

Химиялық құрылысы бойынша макролидтерге ұқсас тағы бір топ антибиотиктер – азалидтер болып табылады. Бұған жататын дәрі азитромицин (Azithromycin). Бұл грам “―” кокктарға және т.б. бактерияларға әсері эритромицинмен салыстырғанда жоғары, ал стафилококктар мен стрептококктарға 3-4 рет төмен келеді.
4/. Тетрациклиндер.

Биосинтетикалық жолмен келесі дәрілер алынады: окситетрациклин дигидраты (Oxytetracyclini dihydras), тетрациклин (Tetracyclinum). Жартылай синтетикалық жолмен: метациклин гидрохлориді (Metacyclini hydrochlorium), доксициклин гидрохлориді (Doxycycline hydrochloridum).

Тетрациклиндер грам “―” және “+” кокктарға белсенділігі жоғары, дизентерия бацилласына, сүзек қоздырғыштарына, патогенді спирохеталарға және т.б. аса қауіпті инфекциялар қоздырғыштарына да әсер етеді. Әсер ету механизмі - бактерия рибосомаларындағы торша ішілік белок синтезін жояды. Сонымен қатар, олар магний, кальций металлдарын байланыстырып, олармен бірге хелаттық қоспалар түзеді және метациклин ұзақ әсер ететін антибиотиктерге жатады.

Тетрациклиндер көбінесе кокк инфекциялары, амеба дизентериясы, тырысқақ, бруцеллез, туляремия, сүзек және т.б. індетті инфекцияларда және пневмония, бронхит, плеврит т.б. ауруларда қолданылады. Сезімталдық жоғары болғанда, бауыр, бүйрек ауруларында, лейкопения, жүктілікте қолдануға болмайды.

Тетрациклиннің түймедақтары 0,05, 0,1 және 0,25 г; қаптамасы 0,1, 0,2 және 0,25 г; 5 г-нан - 30 және 50 г-ға дейін 3% май түрінде; 1% көз майы (10000 ӘБ/г) сықпа ыдыста 3, 7 және 10 г, ішуге тәулігіне 1-2 г-нан 4 реттен. 8 жастан жоғары балаларға тәулігіне 20-25 мг/кг. Жанама әсерлері: көбінесе асқазанды зақымдануы және аллергиялық өзгерістер. Оны кандидозда, бауыр және бүйрек ауруларында, лейкопенияда, жүйелі қызыл жегіде, бала емізетін және жүкті әйелдерге, 8 жасқа дейінгі балаларға беруге болмайды.

Rp.: Tetracyclini 0,25

D.t.d. № 20 in obductas

S.1 түймедақтан күніне 3 рет тамақтан кейін.

Левомицетин түймедақтары 0,25 және 0,5 г; қаптамасы 0,1, 0,25 және 0,5 г; спиртті ерітіндісі 0,25%, 1%, 3% және 5% 25 және 40 мл флаконда; 0,25% көз тамшысы -5 және 10 мл; 1%, 2,5% және 5% линименті сықпа ыдыста 25 және 30 г шығарылады. Бір бергенде 0,25-0,5 г-нан, тәулігіне 2 г тағайындалады. 3 жасқа дейінгі балаларға 10-15 мг/кг, 3 жастан 8-ге дейін 0,15-0,2 г, 8 жастан жоғары 0,2-0,3 г тәулігіне 3-4 реттен беріледі. Левомицетин көптеген майдың құрамына кіреді – «левомеколь», «левосан» және т.б.

Rp.: Laevomycetini 0,25

D.t.d. № 10 in tab.

S. 2 түймедақтан күніне 3-4 рет.
6/. Аминогликозидтер тобы.

Бұл топқа стрептомицин (туберкулезге қарсы қолданылатын дәрілерді қараңыз), неомицин сульфаты (Neomycin sylfate), гентамицин сульфаты (Gentamycini sulfas), канамицин (Kanamycinum) және т.б. антибиотиктер жатады. Әсер ету мехеанизмі: рибосомаға тікелей әсер етіп, белок құрылымын бұзады.