I деңгей «Артпедагогика» ұғымының сипаттамасы
Оқу және сыныптан тыс жұмыстарда оқушылармен Артпедагогикалық жұмысты жоспарлау
жүктеу/скачать 125,41 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Артпедагогика саласындағы мұғалімнің кәсіби құзыреттілігіне қойылатын талаптар
- Артпедагогикалық технологияларды қолданудың пәндік-дамытушы ортасын ұйымдастыруға қойылатын талаптар
| 22. Оқу және сыныптан тыс жұмыстарда оқушылармен Артпедагогикалық жұмысты жоспарлау
Көркем педагогикалық технологияларды пайдалана отырып, сабақ барысында мектеп жасына дейінгі баланың тануға, позитивті көңіл бөлуге, өзінің жетістігі мен маңыздылығын сезінуге деген өзекті қажеттілігі қанағаттандырылады. Бала өзін тыныш, жайлы сезіне бастайды. Агрессия мен алаңдаушылық белсенділік пен шығармашылыққа жол береді, ол өз іс-әрекетінен ләззат ала бастайды. Сабақтың қажетті құрамдас бөлігі мұғалімнің толық қабылдауы мен қолдауы болып табылады.Қолданылатын материалдарға аллергиялық реакциялар, тері аурулары, ауыр психикалық бұзылулар мектеп жасына дейінгі балалардың көркем-педагогикалық тобында сабақтарға қарсы көрсетілімдер деп санауға болады.Арт-педагогикалық технологияларды қолданатын сабақтардағы арт-терапиядан айырмашылығы, біз негізгі әдіс ретінде қолдануды ұсынамыз - ересектерге материалмен немесе ересек пен баланың бірлескен әрекеттерімен қалай әрекет ету керектігін көрсету. Мұғалім қалай әрекет ету керектігін үйретіп қана қоймайды, ол баланы өз бетімен әрі қарай импровизациялауға шақырады. Мұғалім баланың белсенділігін (стимуляция әдісі) эмоционалды және сөзбен ынталандырады.Көркемдік педагогикадағы іс-әрекет түрлері.Өнертапқыштық: 1. Модельдеу.Көркемдік педагогикада қолданылатын пластикалық материалдар:Саз. Көбінесе балшық балалармен сабақтар үшін негізгі пластикалық материал ретінде ұсынылады. Біріншіден, балшық - бұл табиғи өнім, яғни оның емдік әсері бар. Екіншіден, балшық пластикалық және икемді, бұл мектеп жасына дейінгі балалармен жұмыс істеу кезінде өте маңызды. Үшіншіден, өніммен кешіктірілген әрекеттердің мүмкіндігі. (Кепкеннен кейін бояу.)Дегенмен, саздың кемшіліктері бар: монотондылық (түстің біркелкілігі), арнайы өңдеудің қажеттілігі, ластануы (ол қолды көп бояйды және құрғатады), күйдіру қажеттілігі, бұл пештің болуын білдіреді.Тәжірибеден сіз кейбір балалардың балшықпен жұмыс істеуден бас тартқанын көруге болады, өйткені ластану мүмкіндігі және көрінбейтін эстетикалық көрініс.Балшықпен ұсынылатын жұмыс түрлері: пішіндер мен заттарды жасау.Пластилин. Оң қасиеттерге сатып алуға және пайдалануға қол жетімділік, ашық түстер, түстерді араластыру мүмкіндігі, «пластилинді сурет салу» әдісінде қолдану (картонға пластилинді жаю, сурет салу), үш өлшемді композициялар жасауда қолдану, сондай-ақ мектеп жасына дейінгі бала үшін осы материалдың «даңқы» факторы. Теріс қасиеттерге мыналар жатады: материалдың «жасандылығы», оның бояу қасиеттері (сазға қарағанда беріктігі аз), жырту қабілеті (сазбен салыстырғанда жеткіліксіз пластикалық).Пластилинмен ұсынылатын жұмыс түрлері: - пішіндер мен нысандарды құру;– импровизацияланған немесе табиғи материалды пайдалана отырып объектілер жасау;- пластилинмен сурет салу. Қамыр. Біздің ойымызша, қамыр сияқты пластикалық материалға жеткілікті көңіл бөлінбейді. Сіз тұздалған және кәдімгі қамырмен жұмыс істей аласыз. Бұл өте қолжетімді материал пластикалық, жұмсақтық және экологиялық тазалық сияқты қасиеттерге ие. Балалар бұл материалмен үлкен қуанышпен жұмыс істейді. Қамырдың икемділігі сонша, тіпті білек бұлшықеттері нашар дамыған үш жасар балалар да еркін манипуляция жасайды және ойнайды, жаңа пішіндер жасайды. Тесттің кемшіліктері оның монотондылығын қамтиды. (Пісіргеннен кейін тағамдық бояу қосуға немесе қамырды бояуға болады.)Тестілеудің ұсынылатын түрлері: - тестпен манипуляция; – пішіндер мен нысандарды жасау (оның ішінде қалыптардың көмегімен); – импровизацияланған немесе табиғи материалды пайдаланып объектілер жасау (құймақ, бәліш және т.б. безендіру, композиция жасау); - пісірілген қамырды бояу, - қамырдан суреттер жасау. Балауыз. Көркем балауыз мыналармен сипатталады: пластикалық, пайдаланудағы тазалық (кір емес), қолданудағы жағымдылық (қолды құрғатпайды), түрлі-түсті. Кемшіліктерге мыналар жатады: кішкене алдын ала қыздыру қажеттілігі (қолмен) және өте жоғары құны. Балауызбен жұмыс істеудің ұсынылатын түрлері: – пішіндер мен нысандарды жасау (оның ішінде қалыптардың көмегімен); – импровизацияланған немесе табиғи материалды пайдаланып объектілерді жасау (шам жасау және безендіру). Балауыз пластилинге қарағанда әлдеқайда экологиялық таза және тағы бір сөзсіз артықшылығы бар - әлеуметтік маңызды нәрсені - шам жасау мүмкіндігі. 2. Сурет салу. Сурет салу балалардың сенсорлық дамуына ықпал етеді, олардың өнімді әрекетінің мотивациялық-қажеттілік жағын қалыптастырады, қабылдауды, қолдың ұсақ қимылдарын саралауға ықпал етеді, бұл өз кезегінде психикалық дамуына әсер етеді. Сурет салу ойын сияқты «баланың ересектер арасындағы шағын құқықтарының орнын толтырады. Ол өзін және заттарын басқарғысы келеді, ал сурет салу, ойын сияқты, мұны кем дегенде иллюзорлық жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Ол тек өзіне ғана тиесілі өзінің ерекше әлемін қағаз жүзінде жасайды. Lenz F. Көбінесе бала үшін нәтиже емес, сурет салу процесінің өзі маңызды. Көркемдік педагогикада біз сурет салу процесінің қуанышы мен нәтижені біріктіруге тырысамыз.Көркемдік педагогикадағы сурет салу әдістері: Ылғал қағазға сурет салу. Әдетте, акварель бояуларын мектеп жасына дейінгі немесе бастауыш мектеп жасында енгізу ұсынылады. Екінші жағынан, балалар бояуларды араластырып, өздерінің кішкентай эксперименттерін жасағанды жақсы көреді. Бұл үшін дымқыл қағазға сурет салу техникасы ең қолайлы. Шыныға сурет салу. Бұл технология үшін гуашь бояулары жақсырақ. Бұл әдіс алаңдаушылықты, өзіне деген сенімсіздікті, әлеуметтік қорқынышты түзету үшін қолданылды. Балаларды белсендіруге, әлеуметтік қысқыштарды алып тастауға мүмкіндік береді.Біздің тәжірибемізден айта аламыз, барлық балалар әйнекке сурет салуға келіседі, тіпті бұрын осы қызмет түрінен бас тартқандар да.Саусақ кескіндемесінде толық бас тарту мен агрессиядан қуанышқа дейін кең ауқымды жарқын эмоционалды жауап бар. Біздің орталықтың жағдайында ол балалар үшін жағымсыз жағдай тудыруы мүмкін болғандықтан пайдаланылмады.Табиғи материалдармен сурет салу. Бұл техникада жасалған жұмыстар, әдетте, эстетикалық көріністе ерекшеленеді. Сонымен қатар, бұл техникада әрбір балаға соншалықты жақын болатын ғажайыптың элементі бар.Айналадағы кеңістік объектілерін салу. Арт-терапия техникасы балаларды бейнелер жасау үшін атипикалық заттарды қолдануға шақырады. Бұл әдісті өзінің деструктивті бағыттылығына байланысты мектеп жасына дейінгі балалармен топтық көркемдік педагогикалық сабақтарда қолдануға болмайды деп есептейміз.Монотип техникасы – «Ашуды емдеп, уақытты толтырады» О.А. Никологорская, Л.И.Маркус. Тәжірибе көрсеткендей, мектеп жасына дейінгі балалар бұл техникада жұмыс істеуге қуанышты. Кіші мектеп жасына дейінгілер үшін дайын сызылған пішіндерді пайдалану мүмкіндігі жоққа шығарылмайды.Aqua ink техникасы - біздің ойымызша, бұл жұмыс түрі мектеп жасына дейінгі балалар үшін өте қиын.Медитативтік сурет салу техникасы – мандала (сиқырлы шеңбер) толығымен арт-терапиямен байланысты. Бірақ біз оны циклдің бірінші және соңғы сабағында диагностикалық материал ретінде пайдалануды ұсынамыз. Біз қағаз шеңберін, гуашь бояуларын, балауыз қарындаштарды пайдалануды ұсынамыз. Оқу кезеңінің басында және соңында орындалған жұмыстарды салыстыру жұмыстың қаншалықты сәтті болғаны туралы қорытынды жасауға мүмкіндік береді (баланың эмоционалдық жағдайы, сурет салу дағдылары, көңіл-күйді көркемдік тәсілдермен көрсету қабілеті және оны ауызша жеткізе білу).Инкубация, сызу – қарындашпен, қарындашпен жұмыс. Кіші мектеп жасына дейінгі балаларға көмір мен қарындаштарды, үлкендерге қарындаштарды пайдалануды ұсынамыз. Инкубация баланы белсендіруге, шиеленісті жеңілдетуге көмектеседі. Егер балалар үшін бұл жұмыс біршама қиындық тудырса, үлкенірек мектеп жасына дейінгі балалар оны оңай жеңеді.Марани - бұл абстрактілі түрде өздігінен сурет салу. Ойын қабығы балаға қорқынышсыз деструктивті тілектерді қанағаттандыруға мүмкіндік береді.3. Қол өнер туындысы (табиғи және қалдық материал).Мектепке дейінгі білім беру ұйымдарында балалардың көркемдік іс-әрекетінің бұл түрі айтарлықтай кең таралған. Кәдімгі сабақты көркем-педагогикалық үрдіске айналдыру шығармашыл, кәсіби мұғалімнің қолында. Табиғи, «тірі» материалды пайдалану шығармашылық процеске емдік элемент әкеледі. Қол өнерінің түрлері: Қолөнер жасау – бұл мектепке дейінгі балалар шығармашылығының қолжетімді және эстетикалық түрі.Кескіндеме жасау үлкен мектеп жасындағы балаларға тән, көркем әрекеттің бай және күрделі түрі мұғалім мен баланың бірлесіп жасауын талап етеді.Пластилинді пайдалана отырып, импровизацияланған материалдан көлемді модельдер құрастыру.Үш өлшемді модельдерді құруда жетекші рөл мұғалімге тиесілі. 4. Қолданба.Қағазбен жұмыс түрлері:Қағазды өңдеу.Біздің тәжірибемізде мұғалім мектеп жасына дейінгі балаларды қағаздың қасиеттерімен ғана таныстырады, оны тактильді-бұлшық етпен сезінуге және онымен бірқатар қарапайым эксперименттік әрекеттерді орындауға мүмкіндік береді.Ұшақтың суреттерін жасау.Қосымшамен жұмыс істеудің дәстүрлі түрі.Үш өлшемді суреттерді жасау - мұғалімнің басшылығымен және көмегімен (мектеп жасына дейінгі ересектер үшін)Оригами - жапондық қағазды бүктеу өнері.Кіші мектепке дейінгі жаста мұғалім көрсеткендей сурет салу арқылы қарапайым үлгілерді қолдануды ұсынамыз. Егде жастағы мектеп жасына дейінгі балалардың оригами техникасымен жұмыс істеу мүмкіндіктерінің ауқымы айтарлықтай кеңейеді. Музыкалық әрекет.Музыкалық даму жалпы дамуға таптырмас әсер етеді: эмоционалдық сферасы қалыптасады, ойлауы жетілдіріледі, бала өнерде, өмірде сұлулыққа сезімтал болады.Музыкалық әрекет түрлері.Музыканы қабылдау (тыңдау).Жұмыс тәжірибесінен музыкалық әрекеттің бұл түрін кіріктірілген көркем-педагогикалық сабақтарға қосуды ұсынуға болады: табиғат дыбыстарын жазуды, классикалық шығармаларды бейнелеу немесе көркем сөйлеу әрекеті үшін музыкалық иллюстрациялар ретінде пайдалану, музыка. сабақты бастау.Ән айту. Ән айту балаларға ең жақын және ең қолжетімді.Би және қозғалыс әрекеттері. Музыкалық қимылдар астындағы қимылдар балалармен түзету жұмыстарында (ритмикалық жаттығулар, музыкалық ойындар, билер, дөңгелек билер түрінде) неғұрлым ерте қолданылса, баланың сөйлеу қызметі, ерікті әрекеті, қимыл-қозғалысы соғұрлым табысты болатынын көрсетеді. дағдыларын, қимылдардың пластикасы мен мәнерлілігін қалыптастыру. , вербалды емес қарым-қатынас әдістерін меңгеру, сонымен қатар музыкалық қабілеттерді дамыту.Музыкалық аспаптарда ойнау.Көркем сөз және театр қызметі.Психогимнастика – практикалық психопрофилактика және психокоррекция әдісі ретінде (Чистякова бойынша) Логарифмика.Логопедиялық ырғақ – мектеп жасына дейінгі балаларды қимыл-қозғалыс, музыка және сөз арқылы оқыту мен тәрбиелеудің коррекциялық әдісі. Біздің тәжірибемізде музыкалық және көркем сүйемелдеумен саусақ гимнастикасы мен моторлы ойындар өзін жақсы жағынан көрсетті.Ертегілерді ойлап табу, жазу, қайта жазу.Ертегі терапиясы әсіресе балалармен, әсіресе мектепке дейінгі және бастауыш мектеп жасындағы балалармен жұмыс істегенде тиімді.Драматизация мен драматизация мектепке дейінгі жастағы егде жастағы балаларға толығымен қолжетімді. Балалар үшін мұғалім «келісімдердің» жеңіл нұсқасын және кеңестерді ұсынады. Ойын әрекеті.Орыс психологы Д.Б. Эльконин ойынды психикалық функцияларды дамытудың бір түрі және баланың ересектер әлемін тану тәсілі деп есептейді.Балалар ойыны балаға қауіпсіздікті, «психикалық кеңістікті» және «жан тереңіндегі барлық күштердің, барлық тыныштық потенциалдардың қалыптасуына» қажетті «психикалық еркіндік» береді. Л.С. Выготский 1. Құммен ойнау.Құм ойындары мектеп жасына дейінгі балалар арасында өте танымал, олар өте тиімді және серпінді.Құммен жұмыс үш түрде ұйымдастырылады:Қалыпталмаған материалмен әрекеттер – құм, су;Заттар мен құммен әрекеттер;Ертегі, тарихтың құмды әлемін құрастыру (сюжеттік ойын). 23. Артпедагогика саласындағы мұғалімнің кәсіби құзыреттілігіне қойылатын талаптар Балаларға көркемдік тәрбие беру жұмысына арнайы мектепке дейінгі білім беру мекемесінің дефектологы қатысады: • әр баланың танымдық, эмоционалдық-еріктік, тұлғалық сфераларын диагностикалық тексеру нәтижелерін береді, бұл музыка жетекшісі мен тәрбиешіге, қосымша білім беру педагогтарына баланың дамуындағы ауытқулардың жалпы бейнесін жасауға және оның көркемдік білім берудегі мүмкіндіктері мен болашағын анықтау; • музыка жетекшісімен, тәрбиешімен бірлесіп шешуі баланың өнермен қарым-қатынасы және оны көркемдік іс-әрекетке қосу арқылы жүзеге асырылатын түзету тапсырмаларын анықтайды; • балабақшадағы проблемалары бар мектеп жасына дейінгі балаларды көркемдік тәрбиелеу бойынша түзету-дамыту жұмыстарының бағыттарын жоспарлауда музыка жетекшісі мен тәрбиешіге көмек көрсетеді; • мектепке дейінгі мекемеде проблемалары бар мектеп жасына дейінгі балалардың мәдени-демалыс жұмыстарын дайындауға және ұйымдастыруға қатысады. Арнайы мектепке дейінгі мекемедегі музыкалық жетекші:• проблемалары бар балалардың музыкалық тәрбиесі мен дамуын сахналауға жауапты; • музыкалық әрекетте ақауы бар балалардың мүмкіндіктеріне диагностикалық тексеру жүргізеді; • дамуында ақауы бар мектеп жасына дейінгі балаларды олардың бұзылыстарының ерекшеліктеріне сәйкес музыкалық тәрбиелеу бойынша түзету-бағыттау жұмыстарын жоспарлайды; • әртүрлі құрылымдағы және ұйымдастырудағы (фронтальды, топтық, жеке) музыкалық сабақтарды жүргізеді; • тәрбиешімен бірге сабақтан тыс уақытта әр түрлі сауықтыру музыкалық іс-шараларын ұйымдастырады (музыкалық-ойындық, музыкалық-театрлық, балалар музыкалық аспаптарында ойнау); • арнайы балабақшада мектеп жасына дейінгі балалардың мәдени-сауықтыру жұмыстарын ұйымдастырады және өткізеді, мерекелер, ертеңгіліктер, бос уақытты өткізу жоспарын жасайды, олардың дайындалуын және өткізілуін қадағалайды, костюмдерді, мерекелік безендірулерді дайындауға қатысады; • проблемалары бар мектеп жасына дейінгі балаларды музыкалық тәрбиелеу бойынша тәрбиешілер мен ата-аналарға кеңес береді. Көркем іс-әрекетті ұйымдастырудағы тәрбиеші: • өнер арқылы проблемалары бар мектеп жасына дейінгі балаларды жан-жақты үйлесімді дамыту және тәрбиелеу жұмыстарына белсенді қатысады; • дефектологпен бірлесе отырып, көркемдік жұмыс (графикалық әрекет, қолмен жұмыс, көркем әдебиетпен танысу) арқылы түзету-бағдарламалық жұмысты жоспарлайды; • музыка сабақтарына қатысады, балаларға ойындар мен билерде музыкаға байланысты қимылдарды меңгеруге практикалық көмек көрсетеді, балалармен бірге балалар музыкалық аспаптарында ойнайды; • бейнелеу өнері (сызу, модельдеу, аппликация және т.б.) және көркем қол еңбегі сабақтарын жүргізеді, баланың дамуындағы байқалған бұзушылықтардың ерекшеліктері мен сипатын ескере отырып, мұндай сабақтардың түзетуші бағыттылығын қамтамасыз етеді; • топта микрокөркемдік ортаны ұйымдастырады, балалардың көркемдік іс-әрекеті үшін ойын алаңдарын жасайды (музыкалық-ойын, театрландырылған, бейнелеу өнерінен жеке сабақтар, көркемдік жұмыс), оларды қажетті материалдармен және атрибуттармен толтырады; • балалардың сабақтан тыс уақытта жеке және топтық формадағы көркемдік іс-әрекетін ұйымдастырады және жүргізеді, балалардың еркін көркемдік іс-әрекеттегі шығармашылық көріністерінің дамуына ықпал етеді; • балабақшадағы мәдени-сауықтыру шараларына белсене қатысады, музыка жетекшісіне мерекелер мен демалыстарды дайындауға және өткізуге көмектеседі. Арнайы және инклюзивті мектептің музыка және ән мұғалімі: • әртүрлі формадағы проблемалары бар балалардың музыкалық дамуы бойынша жұмыстарды жоспарлайды; • музыка және ән сабақтарын жүргізеді; • педагог-дефектологтармен, бейнелеу өнері мұғалімімен бірлесіп, балаларға музыкалық-эстетикалық тәрбие беру бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырады, үйірме, факультативтік жұмыстарды (хор, вокалдық топ) ұйымдастырады; • арнайы мектептегі мәдени-демалыс шараларына қатысады. Арнайы және инклюзивті мектепке дейінгі және мектептегі білім берудегі ырғақ мұғалімі: • дефектологпен бірлесе отырып, балалардың моторикасына (жұқа және жалпы, артикуляция), ырғақ сезімінің даму деңгейіне диагностикалық тексеру жүргізеді; • қозғалыстар арқылы түзету жұмыстарын жоспарлайды; • мектеп жасына дейінгі балалармен сабақтар мен мектепте ырғақ сабақтарын жүргізеді; • психологпен бірлесіп балалармен жұмысты ұйымдастырады (би терапиясы, хореотерапия). Арнайы мектептің бейнелеу өнері пәнінің мұғалімі: • балалардың бейнелеу әрекетіндегі қабілеттеріне диагностикалық тексеру жүргізеді, қимыл-қозғалыс дағдыларының дамуындағы ауытқуларды, кеңістіктік бейнелерді, қағаз парағында ұсынылған сенсорлық стандарттарды (түстер, пішіндер, кеңістіктер) анықтайды; • бейнелеу өнері сабақтарын жоспарлайды, оларға материалдар таңдайды; • бейнелеу өнері бойынша сабақтар жүргізеді; • қызығушылық танытқан балалармен бейнелеу іс-әрекеті бойынша сыныптан тыс жұмыстарды ұйымдастырады және өткізеді; 24. Артпедагогикалық технологияларды қолданудың пәндік-дамытушы ортасын ұйымдастыруға қойылатын талаптар Бастауыш сыныпта оқу - тәрбие жұмысының басты шарты – пәндік дамыту ортасын құру болып табылады. Дамыту ортасы деп пайдалы ұйымдастырылған, әртүрлі материалдармен толықтырылған, арнайы жабдықталған жайлы жағдай деп түсіну керек. Мұндай ортада барлық топ балаларын танымдық шығармашылық іс - әрекетке бір уақытта белсенді араластыруға болады. Ортаны құрудың анықтаушы сәті педагогикалық пікір, мақсат болып табылады. Бұл мақсатқа жету таңдаған білім беру бағдарламасын іске асыру арқылы жүзеге асырылады. жүктеу/скачать 125,41 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|