І. Жансүгіров атындағы жму хабаршысы №3 / 2018

  
44 
ISSN 2616-8901.
  Математика және жаратылыстану-техникалық сериясы
 № 4/ 2018  
 
 This article fills the gap by analyzing the creation and dissemination of innovations in the field 
of robotics and the role of intellectual property in this process. 
Key  words:  robotics;  robot;  artificial  intelligence;  innovation;  patent;  industrial  secret; 
intellectual property; copyright 
 
Роботтық  техника  және  жасанды  интеллект  жасау  саласындағы  прогресс  маңызды 
перспективаларға  ие  және  қоғам  өмірінің  экономикалық  және  әлеуметтік  аспектілерін 
түбегейлі  өзгертуге  қабілетті  серпінді  инновациялардың  бірі.  Роботтық  техниканы 
дамытуға арналған зерттеулер әлі де болса аз.  
Бұл мақалада роботтық техника саласындағы инновациялардың құрылуы мен таралуын 
және осы үдерістегі зияткерлік меншіктің рөлін талданылған. 
Кілт сөздер: роботтық техника; робот; жасанды интеллект; инновациялар; патент; 
өндірістік құпия; зияткерлік меншік; авторлық құқық. 
 
Роботтық  техника  -  бұл  біздің  өміріміздің  бағытын  модельдей  алатын  пән.  Қазіргі  таңда, 
роботтық  техника  саласының  динамикалық  дамуы,  ақылды  роботтардың  пайда  болуы,  жасанды 
интеллект және осы мәселелердің мүмкін болатын салдары қызу пікірталастарқа негіз болып отыр. 
Еуропа,  АҚШ  және  Жапонияда  гуманоидты  роботтар  супермаркеттерде,  мектептерде, 
ауруханаларда  және  қарттар  үйлерінде  тәжірибе  жүзінде  қолданысқа  енгізгендіктен,  роботтық 
техникаға деген назарымыз тым жоғары болып келуде. Инженерлер, экономисттер, заңгерлер және 
басқа  да  мамандар  роботтық  техниканың  инновациялық  қолданудың  ықтимал  салалары  мен 
әлеуметтік-экономикалық тиімділігі туралы ой қозғауда. Атап айтқанда, халықты жұмыспен қамту 
барысындағы роботтық техниканы енгізу барысындағы әлеуметтің оның қабылдаудағы оң (немесе 
теріс)  әсерлері  және  адамның  жасанды  компаньондарының  пайда  болуының  әлеуметтік 
салдарларына назар аударылады.  "Машинадан" (Ex_Machina) немесе "Ол" (Her) сияқты Голливуд 
фильмдері  жасанды  интеллекттің  адам  ойынан  асып  түсу  қабілетін  көрсете  отырып, 
жұртшылықтың  назарын  аударды.  Сарапшылар  роботтық  техниканың  кең  таралуы  сөзсіз 
инновациялық  жетістік  деген  пікірде.  Алайда,  қарастылырылып  отырған  салаға  аса  көңіл 
аударылып  отырғанына  қарамастан,  инновациялық  роботтық  техниканың  дамуы  мен  олардың 
негізінде орналасқан экожүйелер әлі де болса толық қарастырылмаған жүйе болып қалуда.  
Біздің  бұл  жердегі  мақсатымыз  роботтық  техника  саласындағы  инновациялық  жүйенің 
және  зияткерлік  меншіктің  рөлін  талдай  отырып,  осы  бос  орынды  толықтыру.  Біз  роботты 
жасау  тарихына  жүгінеміз,  оның  экономикалық  дамуындағы  әлеуеттік  үлесін  бағалаймыз, 
инновациялық  роботтық  техниканың  экожүйесін  қарастырамыз  және  зияткерлік  меншіктің 
түрлі нысандарының мәнін талдаймыз. Роботтық техника – автокөлік өндірісі, құрылыс саласы, 
мектептер,  ауруханалар,  үй  шаруашылықтары  және  т.  б.қолдану  ортасына  байланысты  түрлі 
салалар үшін роботтарды жасайтын технологиялық орта. Қазіргі таңда автопромда және басқа 
да өнеркәсіптік секторларда  робот-манипуляторлар бірнеше онжылдықтар бойы қолданылуда. 
Сонымен  қатар,  жасанды  интеллект  және  когнитивті  ғылымдар  сияқты  салалардағы  жаңа 
ғылыми  жетістіктер  экономикалық  және  әлеуметтік  міндеттерді  шешу  үшін  жан-жақты 
әлеуметті автономды "жетілдірілген" роботтарды құруға мүмкіндік берді. Бейнефантастиканың 
арқасында көптеген адамдар роботтарды негізінен гуманоидты роботтармен байланыстырылып 
отыр, олар қарастырылып отырған бағыт  осы роботтық техниканың  ауқымды бағытының тек 
шағын  бөлігін  ғана  көрсетеді.  "Британник"  энциклопедиясы  роботты  "адамның  кез  келген 
жұмысын  орындайтын  автоматты  машина"  деп  анықтайды.  Робот  -  бұл  бірнеше  оське 
бағытталған    міндеттерді  орындай  отырып,  белгілі  бір  орта  шегінде  қозғала  алатын  жұмыс 
механизмі.  Роботтардың  басқа  машиналардан  негізгі  айырмашылығы  "автономдық"  болып 
саналуы және де  орналасқан ортасына қарай интерпретациялай алынып, қойылған  

 
45 

жүктеу/скачать 2,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: