I теоретические основы логопедии

Жұмыс барысында төмендегідей тапсырмаларды қолдану тиімді:

• 
  сөздегі дауысты дыбыстарды жазу.
  

• 
  буындық құрамына байланысты суреттерді іріктеу немесе цифрді көрсету.
  
• 
  суретті пайдаланып сөздің түсіп қалған буынын табу: ба – пан, бал -, - шина
  

• 
  суреттегі заттардың атын атап, бірінші буынын бөліп сөз (сөйлем құрау). Мысалы: « сабын » « қалам » (сақс)
  
• 
  ретсіз берілген буындардан сөз құрау ( қу, шаң, ыр; ла, ба, пан)
  
• 
  сөйлемнен белгілі буынды сөздерді табу (2-3 буынды сөздер)
  

1. 
   жаңа сөздерді, олардың мағынасын меңгеру негізінде сөз қорын молайту;
   
2. 
   сөз қорын сапалы молайту (сөздің, сөз мағынасын, астарын түсіну негізінде).
   
3. 
   сөз қорын дөрекі, жаргонды сөздерден тазарту.
   

• 
  оқушылардың белсенді сөз қорын тексеру;
  
• 
  сөз қорын анықтауға және байыту (синоним, антоним, амоним, жаңа сөздер пайдалану арқылы);
  
• 
  сөздің буындық құрамын талдау және жинақтау;
  
• 
  буын түрлері (ашық, жабық);
  
• 
  екпін;
  
• 
  сөз құрамы (сөз түбірі, түбірлес сөздер, күрделі сөздер, жалғау, жұрнақтау).
  

Лексикалық деңгейде қолданылатын кейбір жұмыс тәсілдеріне тоқталайық.

Бұл деңгейдегі түзету жұмысының негізгі бағыттары:

1. 
   Оқушылардың сөйлеу тіліндегі кездесетін қате тіркестерін түзету, сақтандыру, саналы түрде сөйлем құрауын игеру.
   
2. 
   Синоним, амоним, антоним сөздермен синтаксистік құрылымдармен таныстыра отырып оқушылардың байланыстырып сөйлеуін дамыту.
   

• 
  сөз тіркестері мен сөйлем құрау;
  
• 
  көпшіл жалғаудар арқылы сөз өзгерту;
  
• 
  септік жалғаулар;
  

• 
  сөйлемдегі сөздердің байланысын сұрақ қою арқылы анықтау;
  
• 
  жалғау және жұрнақтар мағынасын анықтау, дұрыс пайдалану.
  

Дисграфияның әр түрлері әртүрлі себептермен ерекшеленеді, сондықтан түзету жұмысында да ерекшеліктері болады. И. Н. Садовникова (1997), Р. И. Лалаева «2001), Л. В. Венедиктова (2001), т.б. жазбаша сөйлеу тілін түзету логопедиялық жұмысы ақаулықтың түріне, механизміне байланысты жүргізілетінін негіздеген.