Идеал газдардың кинетикалық теориясы



Pdf көрінісі
бет35/69
Дата11.05.2023
өлшемі5,05 Kb.
#91879
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   69
 
 
§22. Ішкі энергия 
 
1. Ішкі энергия анықтамасы. Ішкі энергия термодинамикалық тепе-
теңдіктегі жүйені сипаттайтын маңызды шамалардың бірі болып табылады. 
Сондықтан біз термодинамикалық жүйені қарастырғанда оның бастапқы 
және соңғы күйлері орнықты тепе-теңдікте болады деп ескереміз. Алайда 
жүйені бір күйден екінші күйге өткізетін процестер және аралық күйлер 
орнықсыз болуы мүмкін.
Жүйенің ішкі энергиясы – өсімшесі адиабаталық қоршаудағы жүйенің 
жасайтын кез келген процестерінде жүйе бастапқы тепе-тең күйден соңғы 
тепе-тең күйге өтуі үшін жүйе үстінен жасалатын сыртқы күштердің 
жұмысына тең болатын күй функциясы болып табылады. Мұндай күй 




19-сурет. 
N
 


56 
функциясын енгізу адиабаталық қоршаудағы жүйе үстінен жасалатын жұмыс 
тек қана жүйенің бастапқы және соңғы күйлеріне ғана тәуелді болатынымен 
және бастапқы күйден соңғы күйге өту әдісінен тәуелді емес екендігімен 
байланыстырылады. Бастапқы күйді 1 индексімен ал соңғы күйді 2 
индексімен белгілейік. Сонымен, адиабаталық қоршаудағы жүйе үшін: 
(22.1) 
мұндағы
және 
жүйенің 1, 2-ші күйлеріндегі ішкі энергиялары, ал 
- жүйе 1-күйден 2-күйге кез келген жолмен өткендегі сыртқы күштердің 
жұмысы. 
2. Нөлдік күйді таңдау. Ішкі энергия бір мәнді анықталмаған, қандай-да 
бір аддитивті тұрақты дәлдігіне дейін анықталған. Энергияның өзі нақты 
мағынаға ие емес, ал олардың әр түрлі күйлердегі мәндерінің айырымы 
аддитивті тұрақтыны таңдауға тәуелсіз және нақты мағынаға ие. Қандай да 
бір күйді нөлдік күй ретінде таңдауға келісуге болады, бұл күйде ішкі 
энергия мәні нөлге тең болады. Сонда басқа күйлердің ішкі энергияларының 
мәндері бірмәнді анықталады. Осыларды ескеріп ішкі энергияның 
анықтамасын былай тұжырымдаймыз: Қандайда бір тепе-теңдік күйдегі 
жүйенің ішкі энергиясы кез келген мүмкін адиабаталық жолмен жүйені 
нөлдік күйден қарастырылатын күйге өткізу үшін жүйе үстінен 
жасалатын сыртқы күштердің жұмысына тең болады. 
Егер бұл бағытта адиабаталық процесс мүмкін болмаса, онда кері процесті 
қарастыруға болады, демек жүйенің нөлдік күйден қарастырылатын күйге 
өту процесін қарастырамыз. Бұл жағдайда сыртқы күштердің жұмысын теріс 
таңбамен алу керек.Осыны ескеріп ішкі энергия анықтамасын былай 
тұжырымдаймыз: Қандайда бір тепе-теңдік күйдегі жүйенің ішкі энергиясы 
кез келген мүмкін адиабаталық жолмен жүйені қарастырылатын күйден 
нөлдік күйге өткізу үшін жүйе үстінен жасалатын сыртқы күштердің 
теріс таңбамен алынған жұмысына тең болады. 
3. Квазистатикалық процестер үшін 
, мұндағы жүйенің 
атқаратын жұмысы. Осыны ескеріп (1) өрнекті былай жазуға болады: 
 
Демек, адиабаталық процестер кезінде жүйенің жұмысы ішкі энергияның 
кемуі есебінен атқарылады. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   ...   69




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет