Іі өлең тілінің сөздік құрамына енген өзгерістер
жүктеу/скачать 489,54 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Барыс септік
- Табыс септік
- Шығыс септік
- Көмектес септік
- Жіктік жалғау
| Атау септік. Ол тек белгілі бір заттыы атау үшін ғана емес, онан әлдеқайда кең грамматикалық қызмет атқаратындықтан, арнайы талдайтын негізгі форма ретінде қаралады. Осыған орай ол негізгі септік деп аталады. Атау формадағы сөз кім?кімдер?не?нелер? деген сұрауларға жауап береді де, жекеше,көпше және тәуелід түрлрде де қолданла береді.
Ілік септік бұл септік меңгеру я меңгерілу жағынан тікелей етістікке қатыспайды, әрқашан соңғы тәуелдеулі есңм сөзбен субстантивтенген сөзбен байланысты болады. Ескерту: лексикаланған кейбр тірестерде ілік септік жалғаудың соңғы ңдыбысы түсіп қалып біріккен сөзге айналуға бейімделу бағыты да бар. Мыс: қысты күні (қыстың күні), жызды күні. Т.б. Барыс септік. Бұл септіктегі сөз әрқашан етістік мүшемен тікелей де,жанай да байланысып негізінде қисылдың бағытын,мақсатын білдіреді.Мыс.москваға жүреді, кітапханаға барады ...т.б. Табыс септік: Бұл септіктегі сөз етістікпен байланысып, сөйлемде тура толықтауыш болып қызмет атқарады. Мыс: түзетпек едім заманды, темірді мысқа, т.б. кімді, нені? Жатыс септік. Бұл септіктегі сөздер негізінде көлемдік, мекндік, мезгілдік мағына береді.осыған сәйкес, сөйлемде беретін мағынасына қарай жанама толықтауыш та, кейде орнына қарай баяндауыш та болады. Шығыс септік. Іс амал, қимыл әрекеттердің шыққан орнын, себебін, мезглін,мөлшерін және басқа әр қилы мағыналарды білдіреді. Осы мағыналарына қарай шығыс септіктегі сөз сөйлемде толықтауыш та, пысықтауыш та,кейде баяндауыш та болады. Кімнен, неден? Көмектес септік. іс қимылдың,амалдың құралы мен тәсілін, мекенін,мезгілін,ортақтасу,бірлесуғастауғ ұштасу, сияқты жай күй қатынастарын және басқа сәйкес әр алуан мағыналарды білдіреді. Осы мағ.на сәйкес көмектес септіктегі сөз сөйлемде толықтауыш та, пысықтауыг та бола береді. Кіммен, немен? Жіктік жалғау тек қана синтаксистік қызмет атқрады. Өйткені жіктік жалғаулы сөз сөйлемде әрдайым баяндауыш қана болады. Жіктік жалғау баяндауышқа ғана тән жалғау. Мен барамын, сен барасың, сіз барасыз, ол барады. жүктеу/скачать 489,54 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|