XX. YÜZYIL BAŞINDA KAZAK BASININDAKİ EDEBΠVE KÜLTÜREL MESELELER

426 

III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 

Kazak  halkının  yaşamı,  siyasi  durumu,  edebiyatı  ile  ilgili  malumatlar  yer  alacak  yeni  bir  süreli  yayın 

sistemi  kurmak  gündeme  geldi.  Gazete  ve  dergiler  özellikle  milli  bilinci  geliştirmek  için  kullanılır.  Bu 

önemli  vazifeyi  “Aykap”  dergisi  ile  “Kazak”,  “Kazakistan”  gazeteleri  yerine  getirmiştir  (Abdimanulı 

2002: 28).  

Söz  konusu  gazete  ve  dergiler  toplumsal  hayatın  ve  sosyal  gelişimin  aynası  olarak  halkın 

düşüncesini,  hürriyete  kavuşma  isteğini  yansıtmıştır.  Aynı  zamanda  milletin  din  ve  kültürünü,  manevi 

yapısını  önemli  ölçüde  etkilemiştir.  Çarlık  Rusya  tarafından  yayınlanan  “Türkistan  Vilayeti”  (1870  - 

1882),  “Dala  Velayeti”  (1888  -  1902)  gibi  Kazak  dilli  resmi  gazetelerle  birlikte  yeni  içerikli  serbest 

gazeteler yayınlanmaya başladı. Bunların içinde az sayısı çıksa da Kazak basın tarihinde ayrıca bir yere 

sahip  olan  “Serke”  (1907),  “Kazakistan”  (1911  -  1913),  “Eşim  Dalası”  (1913)  gazeteleri,  Kazak  basın 

alanını yüksek mertebeye ulaştırdı (Bimahanova 2010: 48).  

Kazak  halkının  ilk  millî,  siyasî,  kültürel  ve  edebî  “Kazak”  gazetesi  1913  yılının  başından  1918 

yılının sonuna kadar Orınbor (Orenburg) şehrinde yayın hayatını sürdürdü. Başlangıçta haftada bir defa 

yayınlanan gazete, 1915 yılından itibaren haftada iki defa basılarak yayına devam etti. Toplam 265 sayısı 

çıkmıştır  (Abdimanov  1993:  7).  “Kazak”  gazetesinde  ağırlıklı  olarak  XX.  yüzyılın  başındaki  Kazak 

halkının  meseleleri,  edebiyat  ve  kültür,örf

‐adetleri,  tarihi  ve  şeceresine  ilişkin  makaleler  yayınlanmıştır 

(Koygeldiyev 2008: 78).Gazete, sadece siyasî, sosyal, uluslararası ilişkiler hakkında bilgileri ulaştırmakla 

kalmayıp halkın kültürel hayatının da gelişiminde derin iz bıraktı. Gazetenin yayına başladığı ilk yılındaki 

sayılarında  “Kazak  Tarihi”  başlığı  altında  kapsamlı  bir  şekilde  makaleler  basıldı.  Alihan  Bökeyhan, 

“Kendi  geçmişini  kaybeden  halk  yönünü,  yolunu  şaşırır.  Ne  yaptığını,  nereye  geldiğinibilmezler. 

Gelecekte ne olaylar geçireceğini de belirleyemez. Halk kendi tarihiyle yaşar, aksi takdirde silinip gider” 

demektedir (Bökeyhan 1913: 1). Onun 1913 yılında yayınlanan makalesinde “Rusların atlı askeri atanan 

bizim Kazakların ömrünün sonuna kadar Kırgız adıyla yaşayamaz (Ruslar tarafından adlandırılan isim). 

Kazak  isek,  ahrete  kadar  Kazak  olarak  yaşayacağız.  Hem  Kazak  adını  yaşatacağız,  hem  kültür 

geleneğimizi  koruyacağız.  Rusça  eğitim  alan  gençler  Kazak  adını  kullanmalıdırlar.  Biz  bazı  kimselere 

karşı  amacımız  yok,  biz  sadece  suyu  karşı  akıtan  ataların  çocuklarıyız”  (Kazak  Gazetesi,  1913) 

demektedir (Bökeyhan 1913: 1).  

Aynı zamanda “Kazak” gazetesi sanat ve bilimin, edebiyatın gelişmesini olumlu etkileyerek halk 

arasındaki  şair  ve  yazarların  ortaya  çıkmasını  sağladı.  Kazak  halkı  asırlar  boyunca  toplanan  zengin 

manevi  kültüre  sahiptir.  Halkın  sözlü  edebiyatı  da  XX.  yüzyıl  başında  zirveye  ulaştı.  Kazak 

medeniyetinin, sanatının gelişmesi ve kalkınması için çok sayıda şair ve yazarlar gazetede sürekli olarak 

şiirler  ve  makaleler,  destanlar  ve  kısa  öykülerini  yayınladılar.  Gazetede  edebiyatın  çeşitli  meseleleri 

değerlendirildi.  Yazı  alanında  meydana  gelen  bazı  eksiklikler  eleştirildi.  Edebiyat  uzmanı  Ahmet 

Baytursın,  genç  yazarlara  yol  göstererek  onların  becerilerini  artırmak  için  “Bilim  Carşısı”  (“Bilim 

Tellalı”) makalesini yazdı (Baytursın 1913: 4). Bu makalenin o dönemdeki edebiyatla ilgilenen gençler 

için önemli olduğu kesindir. A. Baytursın, Kazak edebiyatına çok sayıda romanlar, destanlar veren yazar 

ve şairlerin yetiştirilmesine yol açtı.   

“Kazak”  gazetesi  az  zaman  içerisinde  okurlar  tarafından  takdir  edilen  basın  aracına  dönüştü.  İyi 

edebi eserleri sık sık yayınlayarak halkın manevi gıdası edebiyatın geniş bir şekilde gelişmesini etkiledi. 

Dolayısıyla “Kazak” gazetesi dönem edebiyatının güzel örneklerinin nesilden nesle aktarılmasını sağladı. 

Halka  edebiyat  hakkında  önemli  bilgiler  verdi.  Kazak  edebiyatı  ve  medeniyetinin  belli  başlı 

temsilcilerinden, büyük aydınlarından bahsederek onların isimlerinin ölümsüz olarak kayıtlara geçmesini 

sağladı. Örneğin, Çokan, Abay, Şakarim vb. büyük şahısların yazdığı eserlerine, çalışmalarına, şiirlerine 

yönelik tahliller yaptı (Atabayev 2000: 67). 

“Kazak” gazetesi gerçekten de kültürel ve sosyal meselelerin üzerinde duran yayınlardan biri oldu. 

Dolayısıyla  gazete  sayfasında  dış  ülke  gelişmeleriyle  beraber  Kazak  halkının  iç  yaşamına  da  ışık  tutan 

haberler yayınlandı. Edebiyat ve dile ilişkin makaleler ağırlık kazandı. Araştırmacılar bu yüzden “Kazak” 

gazetesini yazılı edebiyatın gelişimine katkı sağlayan gazete olarak nitelendirmektedir (Abdimanov 1993: 

35). Çünkü gazetede çeşitli değerli makalelerle birlikte günlük yaşamı yansıtan şiir ve destanların sık sık 

yayınlanması  böyle  bir  sonuca  varmamıza  neden  olmaktadır.  Alihan  Bökeyhan,  Ahmet  Baytursın, 

Mircakıp Dulat gazetede görevlerini yürütürken fikirleriyle insanlara yol gösterdi, düşünceleriyle paylaştı. 

Onlar ilk önce milli kültürü manevi değerler olarak tanıttı.  

1914 yılından itibaren “Kazak” gazetesinin edebiyat ve kültürü konu alan makaleleri hem sanatsal 

bakımdan,  hem  de  tarihi  kavram  bakımından  derinleşmeye  başladı.  Edebiyatın  genel  meseleleri  bazen 

sunum  şeklinde,  bazen  belli  şair  ve  yazarlara  dönük  otobiyografi  şeklinde  tartışıldı.  Hatta  edebiyat 

427 

Mukhit TOLEGENOV/XX. Yüzyıl Başında Kazak Basınındaki Edebî ve Kültürel Meseleler 

kronolojisi  şartları  edebiyatın  tarihiyle  ilgili  makaleler  yayınlamayı  ön  planda  tuttu.  Yazarlar  aynı 

zamanda halk arasındaki önce tanınmayan gelenekleri, inançları dile getirdiler. Böylece yazarlar etnografi 

(Halk  bilimi)  alanının  gelişmesine  de  vesile  oldu.  Mesela,  Mircakıp  Dulat’ın  “Hazret  Sultan”  adlı 

makalesi  Kazak  halkının  ХХ.  Yüzyıl  başındaki  dini  kültürünü,  halk  dindarlığını  anlatmaktadır  (Dulat 

1914: 7). Yazar, bu çalışmasında Hoca Ahmet Yesevi’nin Türk halklarının medeniyeti, milli düşüncesi, 

gelenek ve göreneklerinin oluşmasındaki katkısından bahsetmektedir.  

Ünlü halkbilimci G.N. Potanin de bilimsel çalışmalarının çoğu kısmını Kazak folkloruna ayırmış, 

Kazak halk bilimi örneklerini bilimsel metotla derlemiştir. Konuyla ilgili elyazmasında  

“Sibirya  Türklerinin  masal  süjelerini  araştırarak  Moğolların  masal  ve  efsaneleriyle  mukayese 

ederken  ben  bazı  süjelerin  Kazaklar  arasında  ne  kadar  yayıldığını  öğrenmek  istedim.  Aynı 

zamanda  ben  Kazak  arasından  gökyüzü  ve  hayvan  masalları,  Kazak  şeceresiyle  ilgili  bilgiler 

toplamayı düşünüyorum. Kazakların eski dini inançları, kültürel yapıları, gelenekleri de dikkatimi 

çeken konulardan birisidir” (Potanin 1972: 125) 

demektedir.  Kazak  halkının  manevi  kültürünü  büyük  ilgiyle  toplayarak  çeşitli  gazete  ve  dergilere 

yayınlayan  G.  Potanin  eserleri  destanlar,  şairler  ve  ozanların  şiir  ve  destanları,  aytış,  masal,  bulmaca, 

atasözleri, deyimler şeklinde karşımıza çıkmaktadır.  

“Kazak”  gazetesi  öncelikle  Kazak  folklor  örneklerini  derlemeye,  toplamaya  emek  veren  saygılı 

kişileri, araştırmacıları tanıtmaya önem verdi. Gazete sayfasında A. Divayev’a, G. Potanin’e ilişkin pek 

çok makale yer almaktadır. Örneğin, G. N. Potanin, Alihan Bökeyhan’dan Kazak el sanatı müzesi açmak 

için  yardım  isteyerek  ona  mektup  yazmış.  “Potanin  Mektubu”  başlıklı  bu  makalede  Kazak  kültürü,  el 

sanatı ve bozkırdaki çeşitli ustalardan bahsedilmektedir. Somut olmayan kültürel mirasın taşıyıcıları olan 

ustaların  durumu,  halı,  sanatının  önemi  üzerinde  durmaktadır  (1914:  S.  52).  Muhtar  Samatov’un 

(“Potanin  Sunumu”)  (1914,  S.  56)  başlıklı  kısa  bildirisinde  araştırmacının  Omsk  şehrinde  yapan 

sunumundan çok değerli malumatlar getirilmektedir.  

II. Gazete ve Dergilerde Kültür ve Edebiyat Meseleleri  

“Kazak”  gazetesindeki  halk  mirasını  koruma,  canlandırma  hareketleri  çift  yönde  yürütüldü.  Bir 

yandan,  yukarıda  belirtildiği  üzere,  sözlü  edebiyat  örneklerini  derleyen  bilim  adamlarının  çalışmalarını 

değerlendirerek,  onları  halka  tanıtmak  öte  yandan  da  halk  mirasını  derlemeye  önem  vermek,  basılmış 

edebi  kitaplarla  ilgili  tanıtım  amaçlı  makaleler  yayınlamaktır.  Yukarıda  bahsedilen  Potanin  ile  ilgili 

bildiri,  Mircakıp  Dulat’ın  “Ebubekir  Ahmetcanulı  Divayev”  (25  Yıllık  Görevine  Armağan),  Mustafa 

Çokay’ın  “Ebubekir  Divayev”,  Ahmet  Barjaksı’nın  “Makaldar”,  Alihan  Bokeyhan’ın  “Kara  Kıpçak 

Kobılandı” makaleleri Kazak kültürü ve halk mirasıyla ilgili önemli bilgiler vermektedir. Aynı zamanda 

zikredilençalışmalarda  halk  edebiyatının  hazinesini  ülkenin  çıkarı  için  kullanmanın  yolları,  yöntemleri 

söz konusu olmuştur.  

1911  yılında  Eleusin  Buyrın  kendi  parasıyla  Kazak  dilinde  “Kazakistan”  dergisi  yayınlamaya 

başladı  (Abdimanulı  2002:  28).  Derginin  1-2  sayısı  Orda  şehrinde,  sonrakileri  ise  Oral  şehrinde 

neşredildi.  Dergide  uluslararası  haberler,  Kazakların  yaşamı  ve  gelenek,  görenekleri  hakkında  çeşitli 

bilgiler,  şiir  ve  destanlar  basılmıştır.  Fakat  maddi  desteğin  yetersizliğinden  dolayı  onun  bazı  sayıları 

zamanında  okurlarla  ulaşamadı.  Bu  yüzden  de  dergi  15  Ocak  1913  yılında  kapandı.  “Kazakistan” 

dergisinden  sonra  aynı  adı  taşıyan  “Kazakistan”  gazetesi  çıkmaya  başladı.  Fakat  başlangıçta  maddi 

sorunlar yaşayan gazete yönetimi dört ay boyunca paralı müşterilerin siparişlerini yerine getirmek üzere 

çalışır (Zhylysbayev 2004: 50).  

Dergi  ve  gazetenin  amaçlarının  ortaklığı  onların  muhteva,  içerik  bakımından  da  aynı  olmasını 

gerçekleştirdi.  İkisine  ortak  konuları  şöyle  sıralayabiliriz:  eğitim,  öğretim,  bilim  meselesi,  sanat,  dil  ve 

din, toprak sorunu, milli kültür, edebiyat, gelenek ve görenek, cehaletle mücadele, ayrımcılığı engelleme 

vb.  

Rusya  Duma  (Meclis)  Milletvekili  B.  Karatayev,  “Vatandaşlara”  başlıklı  makalesinde  göçebe 

yaşam  devrinin  artık  çok  geride  kaldığını,  hatta  bu  tür  yaşam  tarzının  toplumun  bilimsel  ve  kültürel 

açılardan  gerilemesine  neden  olduğunu  yazarak,  göçebe  yaşam  ile  feodal  yaşam  tarzının  kültürel  ve 

bilimsel gelişmeyi olumsuz yönde etkilediğini belirtmektedir (Karatayev 1911: 1).  

Kazak basınının ilk kurucularından biri Gumar Karaş, hayatını “Kazakistan” gazetesine adamıştır. 

Ünlü  şair,  fılozof  ve  Ceditçi  G.  Karaş,  milleti  sanat  öğrenmeye,  eğitim  almaya  davet  etti.  Kendisi  de 

Arap, Fars, Türk ve Tatar dillerini iyi öğrenmiş, bu dillerde şiirler, makaleler yazmış, çeviriler yapmıştır. 

428 

III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 

Bütün  Türklerin  bir  araya  gelmesini  çok  istemiş,bu  amaca  ulaşmanın  tek  yolu  manevi  değerlere  sahip 

çıkmak olduğunu ileri sürmüştür.  

Karaş,  sadece  gazetede  makaleler  yayınlamakla  kalmayıp,  Kazak  halkının  manevi  miraslarını 

tanıtmak  maksadıyla  birkaç  kitap  da  yazdı.  “Düşüncelerim”,  “Yavru  Yüğrük”,  “Usta”,  “Kırlangıç”, 

“Örnek”, “Bedel Hac” kitapları milletin isteğini belirten, gam ve kederini yansıtan eserlerdir. Şair, “Hayat 

Mücadelesi” adlı makalesinde,  

“Biz Kazakların, eskiden süregelen en kötü alışkanlıkları, yani tembellik ile cehaleti terk etmemiz 

lazım.  Bilim,  sanat  öğrenerek  bütün  dünyanın  payını  almakta  olduğu  hazineden  kendi  payımızı 

almalıyız.  Medeniyet  ve  kültürümüzü,  dinimizi  korumalıyız.  Onun  için  eğitim  almaktan  başka 

çaremiz yok” (Karaş 1912: 1) 

diye  yazmaktadır.  Diğer  bilim  adamı  Muğaz  Batırğalıulı  da  “Kazakistan”  gazetesinde  dinle,  kültür  ve 

edebiyatla  ilgili  birçok  yazılar,  şiirler  yayınlamıştır.  Mesela,  “Öğrencilere”,  “Kıymetli  Hazine”,  “Din 

Desteği”  makalelerinde  Muğaz  benzer  düşüncelerini  aktarmaktadır.  “Kazakistan”  gazetesinin  tarihte 

“Kazakistan” adını ilk kullanmış yayın organı olduğu da belirtilmelidir. Ondan önce tüm resmi evraklarda 

“Kazak” adı “Kırgız”, “Kaysak” şeklinde yazılmışsa da, gazete yayınlandıktan sonra gerçek adıyla tekrar 

kavuşmuş oldu (Nuskabayev 2004: 148).  

10  Ocak  1911  yılında  Troisk  şehrindeki  “Energia”  basımevinde  “Aykap”  dergisinin  ilk  sayısı 

yayınlandı. Derginin editörü ve kurul başkanı Muhammedcan Seralin (1872 - 1929) editörlük görevinden 

önce öğretmenlik ve muhabirlikle uğraşmış. Kendisi o dönemde tanınmış şair, edebiyat uzmanı ve kültür 

adamı idi.  

“Aykap” dergisi 1911 yılın Ocak ayından 1915 yılının Eylül ayına kadar öncelikle ayda bir kere 

sonraki  yıllarda  ise  ayda  iki  kere  yayınlandı.  Toplam  88  sayısı  çıktı  ve  1000-2000  baskıya  ulaştı 

(Abdimanulı  2002:  29).  Dönem  itibariyle  bu  büyük  bir  başarıydı.  “Aykap”  dergisi  toplumun  çıkarlarını 

sağlamak  ve  insan  haklarını  korumak  maksadıyla  faaliyetini  sürdürdü.  Rusya’nın  eziyetine  karşı  adalet 

sağlamak  için  çaba  gösterdi.  Dolayısıyla  milletin  büyük  bir  kısmının  dikkatini  çekti.  Dergi,  Kazak 

halkının  sosyal  ve  siyasî  hayatının,  edebiyat  ve  kültürünün  kalkınması  için  gayret  gösterdi.  Çeşitli 

yazarlar tarafından ağırlıklı olarak dil ve edebiyat, kültür ve maneviyat konusunda makaleler dergide sık 

sık  yer  aldı.  Örneğin,  Kazak  diliyle  ilgili  “Yazı  Düzeni”,  “Dil  Hakkında”,  “Birlikte  Hareket  Edelim”, 

“Kazak  Dili  Hakkında”,  “Yazı  Meselesi”  “İmlâ  Esasları”  makaleleri  yayınlandı  (Çekiçkesen,  2011:  9). 

Dergide  devamlı  olarak  Kuran’la  ilgili  din  bilginlerinin  yazıları  yer  aldı.  Aynı  zamanda  “Aykap” 

dergisinin  Kazak  folkloru  gelişimine,  Abay  şiirlerinin  açıklanmasına,  millî  ve  dünya  edebiyatı 

örneklerinin tanıtılmasına katkı sağladığı kesindir.   

Derginin  çok  üzerinde  durduğu  konu  gelenek,  töre,  halk  dindarlığı,  eğitim  meselesi  olmuştu. 

Yazarların çoğu, o dönemde Türk dünyasının her tarafında yaygınlaşmaya başlayan Ceditçilik hareketinin 

temsilcileri Şihâbeddin Mercâni (1815-1889), İsmail Gaspıralı (1851-1914) fikirlerinden belli bir ölçüde 

etkilenmiştir.  Mesela,  kısa  öyküleriyle  tanınan  Beyimbet  Maylin,  derginin  1913’te  çıkan  sayısında 

olumsuz adetleri, gelenekleri ve inanışları terk ederek faydalı işlere, yani eğitim almaya, sanat öğrenmeye 

yönelmek  gerektiğini  vurguladı.  Okullar  ve  medreseler  inşa  edip  halkı  aydınlandırmanın  önemini 

anlatmaya  çalıştı.  Bunların  hepsi  yazarın  İsmail  Gaspıralı  düşüncelerinden  esinlendiği  göstermektedir. 

“Kazak Halkının Şimdiki Durumu” adlı makalede Kazakları mahveden bütün belaların bozkırdaki kavga, 

hırsızlık, yalan, dedikodulardan kaynaklandığını öne sürmektedir. Eski dönem şartlarının artık yeni neslin 

yoluna  konulan  engelden  başka  bir  şey  olmadığını  belirtmektedir  (Maylin  1913:  4).  “Aykap” 

yazarlarından  Muhammed  Salim  Kaşimov  (1884-1935),  Cetisu,  Çin,  Kırgız  ülkelerini  gezerek 

seyahatname  şeklinde  oralarda  yaşayan  Kazakların  gelenekleri,  tarihi,  etnografisi,  çiftçiliği,  edebiyatı, 

kültürü  hakkında  önemli  bilgiler  vermiştir.  Özellikle  “Müzik”  başlıklı  makalesi  Orta  Asya  halklarının 

müzik  sanatını  detaylı  şekilde  araştırmıştır.  “Türkistan  Şehrinde”,  “Şimkent’ten”,  “Tokmak  Ahvalleri”, 

“Kapal bölgesinden” adlı makaleleri dergide yayınlanmıştır. 

Cüsip  Köpeyoğlu  (1857  -  1931)  Buhara  ve  Taşkent  şehirlerinde  eğitim  aldı.  Doğu  edebiyatı 

ustalarından  Firdevsi,  Nizami,  Hafiz,  Navai,  Saadi  eserleriyle  yakından  tanışmış.  Kazak  halkının  sözlü 

edebiyat  örneklerini  derleyip;  bununla  beraber  Kazak  edebiyatı,  kültürü,  tarihi,  şeceresi,  etnografisi 

konularına değindi. “Aykap” dergisinde “Akraba Kardeşlerime Tek Nasihat” adlı makalesi yayınlanmış. 

“Dala  Velayeti”,  “Aykap”  dergisi  ve  “Kazak”  gazetesinde  sürekli  olarak  makaleleri,  bildirileri  yer 

almıştır. Ünlü Kazak şairi Abay Kunanbay’un kuzeni ve talebesi Şakarim Kudayberdioğlu (1858-1931), 

429 

Mukhit TOLEGENOV/XX. Yüzyıl Başında Kazak Basınındaki Edebî ve Kültürel Meseleler 

“Aykap” dergisinde “Müslümanlık Kitabı”, “Türk, Kırgız hem Hanlar Şeceresi”, “Bizim İhtiyaçlarımız”, 

“Söz Davası” makalelerini yayınlamıştır.  

Sonuç 

Genellikle yukarıda zikredilen gazete ve dergiler XX. yüzyıl başındaki kültür, sanat ve edebiyatın 

gelişmesine katkı sağladı. Bu öncelikle Kazak aydınlarının sayesinde gerçekleşti. Çünkü onlar, milletle 

ilgili her meselenin olumlu çözülmesi için ellerinden geldiği kadar çalıştı, milletin çıkarlarını her şeyden 

üstün tuttu. Alihan Bökeyhan, Ahmet Baytursın, Mircakıp Dulat gibi şahısların ortaya attığı bağımsızlık 

düşüncesi ilk yayınların milli ve manevi nitelik kazanmasına yol açtı. Özellikle kültürel ve edebi konular 

Kazak  halkının en  kıymetli  hazinesinin  gelecek  nesle  aktarılmasını sağladı.  Aynı  zamanda  milli  Kazak 

matbuatının oluşmasını tetikledi.   

KAYNAKÇA 

Abdimanov, Ö (1993). Kazak Gazetesi. Almatı. s. 168  

Abdimanulı, Ö (2002). XX. Yüzyıl Başındaki Kazak Edebiyatı. Almatı. s. 490 

Atabayev,  K.  Kazak  Basını  Kazakistan  Tarihi  Kaynakçası  Olarak  (1870  -  1918).  Bilimsel  Araştırma.  –  Almatı: 

Kazak Üniversitesi Yayınları, 2000, s. 358  

Baytursın, A. Bilim Tellalı // Kazak Gazetesi, Sayı: 16. 1913.  

Bimahanova,  Z.  Ş  (2010).  Kazak  Gençler  Süreli  Yayını  Tarihi  (XX.  yüzyıl  başı  –  1940  yy.).  Yayınlanmamış 

Doktora Tezi. Almatı. s. 139   

Çekiçkesen, P. (2011),  Aykap Dergisinde  Yayımlanan Dil Yazıları.  Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,  Ankara, 

2011.  

Dulat, M. Hazret Sultan // Kazak Gazetesi, Sayı: 7. 1914. 

Karatayev, B. Vatandaşlara // Kazakistan Gazetesi, Sayı: 11. 1911.  

Karaş, G. Hayat Mücadelesi // Kazakistan Gazetesi, Sayı 17. 1912.  

Koygeldiyev, M (2008). Alaş Harekatı, I Cilt. Almatı. s.181.  

Kumğanbayev,  J.  (2012),  “Ahatov  U.  Alihan  Bokeyhan  ve  “Kazak”  Gazetesi”,  Uluslararası  Tarih  ve  Sosyal 

Araştırmalar Dergisi. S. 7, s. 136-141  

Kydyraliyev,  D.  (2001),  Türkistan’da  Cedidcilik  Hareketi  ve  Bunun  Türkiye  ile  Münasebeti.  Yayımlanmamış 

Doktora Tezi. İstanbul. s. 292  

Kır Balası. // Kazak Gazetesi, Sayı: 8. 1913. 

Maylin, B. Kazak Halkının Şimdiki Durumu // Aykap Dergisi. Sayı: 15. 1913.  

Potanin, N (1972). Folklor Derlemesi. Almatı. s. 315  

Nuskabayev, O (2004). Aykap Dergisi ve Kazakistan Gazetesi. Almatı. s. 328 

Zhylysbayev, N (2004). Kazakistan Cumhuriyeti’nde Basının Gelişimi. Yayınlanmamış Master Tezi. Ankara. s. 126 

 

 

430 

III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 

 

жүктеу/скачать 42,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: