Дәріс 3. Электростатикалық өрістің потенциалы. Электр өрісіндегі жұмыс. Егер зарядталған бөлшектер, мысалы, электрондар дененің ішінде айтарлықтай еркін қозғалатын болса, онда мұндай заттардың электр тоғын еркін өткізу қабілеті болады. Қозғалыс барысында электр тоғын туғызатын заряд тасымалдаушылар тек электрондар ғана емес, иондар, яғни өздерінен бір немесе бірнеше электрондарды жоғалтқан немесе қосып алған атомдар (молекулалар) да болуы мүмкін.
Әдебиеттер / Литература:1,2 Дәріс 4. Электростатикалық өрістегі өткізгіштер. Электр сыйымдылық. Конденсаторлар және оларды қосуЭлектр тоғын өткізу қабілетіне сәйкес барлық заттар- өткізгіштер, шала өткізгіштер (жартылай өткізгіштер) және диэлектриктер (немесе изоляторлар) болып бірнеше топқа бөлінеді. Идеал изоляторлар табиғатта болмайды. Барлық заттар болмашы аз дәрежеде болса да электр тоғын өткізеді. Мысалы, диэлектриктер токты өткізгіштерге қарағанда 1015-1020 есе нашар өткізеді.
Өткізгіштерге барлық металдар, электролиттер және иондалған газдар жатады. Ал слюда, шыны, эбонит, фарфор, таза су диэлектриктерге жатады. Өткізгішті электр өрісіне орналастырсақ, онда өткізгіштегі зарядтар орын ауыстыра бастайды. Зарядтардың орын ауыстыруы зарядтардың орналасуы толығымен тепе-теңдікке келгенге дейін, яғни өткізгіш ішіндегі электростатикалық өріс нольге тең болғанға дейін болады. Бұл өте қысқа уақыт аралығында өтеді. Шынында да, өріс нольге тең болмаса, онда өткізгіш ішіндегі зарядтар сыртқы энергия көзінсіз реттелген қозғалысқа түсуші еді. Ал бұл энергияның сақталу заңына қарсы келеді.
Әдебиеттер / Литература:1,2
Дәріс 5. Электростатикалық өрістегі диэлектриктер және олардың поляризациясы. Идеал изоляторлар табиғатта болмайды. Барлық заттар болмашы аз дәрежеде болса да электр тоғын өткізеді. Мысалы, диэлектриктер токты өткізгіштерге қарағанда 1015-1020 есе нашар өткізеді.
Өткізгіштерге барлық металдар, электролиттер және иондалған газдар жатады. Ал слюда, шыны, эбонит, фарфор, таза су диэлектриктерге жатады. Өткізгішті электр өрісіне орналастырсақ, онда өткізгіштегі зарядтар орын ауыстыра бастайды. Зарядтардың орын ауыстыруы зарядтардың орналасуы толығымен тепе-теңдікке келгенге дейін, яғни өткізгіш ішіндегі электростатикалық өріс нольге тең болғанға дейін болады. Бұл өте қысқа уақыт аралығында өтеді. Шынында да, өріс нольге тең болмаса, онда өткізгіш ішіндегі зарядтар сыртқы энергия көзінсіз реттелген қозғалысқа түсуші еді. Ал бұл энергияның сақталу заңына қарсы келеді.
