Ұйымдастырылатын іс-шаралар: Студенттің дайындық деңгейін анықтау.
Такырыпты таныстыру, мақсаты мен міндеттерімен танысу, сабақ өткізу формасын түсіндіру.
- «Ацетилен өндірісі және оны қайта өңдеу. Ацетилен негізіндегі синтездер» тақырыбын түсіндіру;
- Сабақтың тақырыбын студенттермен теориялық талқылау.
25 мин
20 мин
Үзіліс
10 мин
ІІ – сағат
Үшінші қадам
Сабақтың практикалық бөлімін тексеру
- Карбидтік және көмірсуларды пиролиздеу әдістерінің технологиялық сызбанұсқаларымен жұмыс істеу. ХТҮ жүретін реакцияларды жазу және технологиялық үдерістердің жылдамдығына параметрлердің әсерін қарастыру.
- тақырып бойынша топтарға бөлініп сұрақтарға жауап беру
- тест тарсырмасын алу
- «Kahoot» ойыны
Тақырыбы:«Ацетилен өндірісі және оны қайта өңдеу. Ацетилен негізіндегі синтездер»
Қарастырылатын материалдар: 1. Ацетилен және оның қасиеттері. 2. Ацетилен негізіндегі синтездер.
3. Ацетилен өндірісі.
4. Ацетиленнің қолданылуы.
1. Ацетилен және оның қасиеттері. Ацетилен (лат. acetum - "сірке суы", этин, химиялық формула-C2H2 немесе HC ≡ CH) — қанықпаған көмірсутектер - Алкиндер класын басқаратын органикалық қосылыс. Қалыпты жағдайда ацетилен түссіз, өте жанғыш газ болып табылады. Ацетиленнің тұздары мен эфирлері ацетиленидтер деп аталады.
Ацетиленді алғаш рет 1836 жылы атақты Гемфри Дэвидің немере ағасы Эдмунд Дэви алды. Ол калий карбидіне су әсер етті: К2С2 + Н2О ® С2Н2 + 2КОН және екі көміртекті сутегі деп аталатын жаңа газ алды. Ол негізінен химиктер үшін органикалық қосылыстардың құрылыс теориясы тұрғысынан қызықты болды.
Француз химигі Марсель Бертло 1855 жылы "екі көміртекті сутекті" бірден бірнеше жолмен ала алған кезде, ол оны ацетилен деп атады. Бертло ацетиленді ацетилдің туындысы деп санады, одан бір сутегі атомы алынды: С2Н3 – Н ® С2Н2.
Ацетиленнің физикалық қасиеттері. Қалыпты жағдайда-ауадан жеңіл түссіз газ. Таза 100% ацетиленнің иісі жоқ. Техникалық ацетилен ацетонға малынған кеуекті толтырғышы бар баллондарда сақталады (өйткені таза ацетилен сығылған кезде жарылып кетеді) және оған өткір иіс беретін басқа да қоспалар болуы мүмкін. Суда аз ериді, ацетонда жақсы ериді. Қайнау температурасы -83,6 °C. Үштік нүкте-80,55 °С, сыни нүкте, 35,18 °C. Көміртек атомдары арасында үштік байланыс бар. Ацетилен өңдеу кезінде үлкен күтімді қажет етеді. Ол соққыдан, 500 °C дейін қызған кезде немесе бөлме температурасында 0,2 МПа-дан жоғары сығылған кезде жарылуы мүмкін. Ашық ауаға шығарылған ацетилен ағыны кішкене ұшқыннан, соның ішінде қолдың саусағынан статикалық электр тогының түсуінен жануы мүмкін. Ацетиленді сақтау үшін ацетонмен сіңдірілген кеуекті материалмен толтырылған арнайы баллондар қолданылады. Ацетилен уран мен Нептунда кездеседі.
Ацетилен ауаның 2-ден 81% -на дейін жарылыс қаупі бар қоспаларын түзеді, осыған байланысты ацетиленнің өндірістік орындардың атмосферасына енуіне жол берілмейді және ауаның ацетилені бар технологиялық қондырғылар мен құбырларға енуін болдырмау қажет.