Ә уен д і ц и м ы л-ц о зга лы с. Өн ты ң дау. "Я н варь" - өні
Д.Ботбаевтікі, "Балбырауын" - Қүрманғазының күйі, "Марш"
- өні X. Қ о ж а х м е т о в т ік і, "Ү ш ады қы р ан б ү р кіт" - өні
Е .А н д о со в тікі, "Т и ін ” - өні Н. Р и м с к и й -К о р с ак о в тік і,
"Амангелді сарбаздарының маршы" - қазақты ң халы қ өні,
өңдеген Б. Жүсібалиев, "Батыл шабандоз” - өні Шумандікі,
"Қаздың балапандары" - неміс халық өні. "Зырлайды шанамыз"
- өні Д. Мацуциндікі.
"А қ білек” - қ а за қ халы қ өні, өңдеген Б. Ж үсібалиев,
"С а ға т” - өні Б . Ж ү с іб а л и е в т ік і, "Ж а ң а ж ы л " - өні
Ә.Бестібаевтікі, "Жасыл шырша” - өні К. Қуатбаевтікі, "Көрікті
ел к ам ы з" - ө н і Б . Ә б д іқад ы ровтікі, "А я з а т а ” - өні
С.Мүхамеджановтікі, "Аяз ата сыйлығы" - өні Ж . Тезекбаевтікі,
"Ақ қала” - өні Б. Дөлденбаевтікі.
Ыргақты қимыл-қозгалыс. "Серіппе" - өні Ә. Бестібаевтікі,
"Тьфналар" - өні Е. Лапиндікі, "Көңілді петрушкалар" - өн мен
би, "Қамажай" — казақ халык өні бойынша би, "Шақыру" -
у к р а и н х а л ы қ өні бойы нш а би, өңдеген Г. Т епли ц ки й ,
"Шабандоздьщ” - әнін өңдеген Б. Дөлденбаев, "Кім жылдам" -
өнін өңдеген Е. Андосов, қазақтьщ халық өні.
Негізгі қимыл жаттығулары:
А р а к а ш ы қ т ы к т ы с а қ т а п ж ү п таса ай н алы п ж ү р у ;
М узыка ы рғағы на сөйкес ж үру, ж үгіру ырғағын өзгерту;
Аяқты кезек созьш, оң, сол аяқпен алға жылжи секіру; Допты
жерге соғып ыршыту, алға ж ы лж у (5-6 рет); Орындық үстінде
тізерлеп отырып тартылу, созылу; Тепе-теңдік сақтап, көлбеу
тақтайға аяқты ң үшымен жүтіріп шығу, түсу; Сапта оңға,
солға адым жасап, бүрылу;
149
С портты қ ж атты ғулар: сырғанау, шана, коньки, шаңғы
тебу.
Ә уенді-дидакт икалы қ ойындар. Әр түрлі өуендерге, өзге
дауысқа еліктеу (шап-шап, өуп-өуп, қаңқ-қаңқ, кел-кел, келе
ғой, "Күн ш уақ", "Боз торғай" - өні Е.Қүсайыновтікі, ”Шоң
гүл", "Кішкентай өтештер” - өні К.Қуатбаевтікі, "Он саусақ” -
өні С. Мүхамеджановтікі, "Кім жы лдам” - қазақтьщ халық өні,
өңдеген Е. Андосов, "Алма мен алм үрт”, "Қайшы ж үгіріс”,
"Алыіинистер”, "Секіртпемен секіру", "Арқан түю" ойындары.
Сурет көрсетіп әңгімелет у. Ә. Қастев "Қыстау”, "Қыс",
Ә .Ж үсіпов "Таудағы ал ғаш қ ы қар", Ж . Ш өрденов "Қ ы с”,
Н.Таңсықбаев "Мүз айдыны", "Қасқы мал жайылымы", "Менің
қы ста көргендерім", "Ш опан ата киімі" деген тақы ры птар
бойынша сипаттап өңгімелету.
Сурет салу. "Айналамда ақш а к ар ”, "Қысқы орман”, "Мүз
айдынында", "Қысқы ойьш”, "Шаңғышылар", "Тон киген қыз".
Қысқы табиғат ерекшеліктеріне қарай бояу түрлерін таңдай
білу, бейнелеу іскерліктерін е м аш ы қтан ды ру. Заттарды ң
салыстьфмалы көлемін, ж еке бөлшектеріні ң қатынасын дүрыс
бере б іл у г е ү й р е т у . Б о я у л а р д ы п а л и т р а д а (б о я у л ар д ы
араластьф уға арналған қүрал) өздері езе, араластьф а білуге
үйрету. Б ейнелеу барысында дербестікке үйретіп, қи ялы н
дамыту. Ш ы ғармаш ы лы ққа үйрету. Айналадағы заттармен
қорш аған ортаның түтастығын сезініп, композиция қүрауға
үйрету.
Мүсіндеу. Ойнап жүрген балалар. А ккала. Суықторғай.
Ж а п с ы р у . Ж аң а ж ы л кеш іне сый. А яз ата (оригама),
Ш ьф ш алы орман (үжымдық жүмыс).
Қ ы сқ ы ойы н. Ш аңғы тебу, қ а р қ а б а қ т а ш анамен, м үз
айданында конькимен сырғанай білуге үйрету. Кардан қоршау,
"Аңдар" ойыны үшін қар үйшіктер ж асату, көрсету. "Қысқы
саяхат" ойыны үшін балаларды ң қаты суы мен қаркемелер,
қарқайықтар, зымырандар жасату. Осылар жөнінде өңгімелету.
К үзгі, кы сқы табиғат ерекш еліктерін, ж ан -ж ан уарл ар
тіршілігін салыстырып айтуға үйрету. Неліктен?, Не себепті?,
Қайтті?, Қайда?, Неден?, Неше? сүрақтарына жауап беру.
Қ ы сқы еңбек. Қыстау. Үлкендер малға жем-шөп береді,
суарады. Мал қораларьш тазартады. Көктемде ж ер тыңайтуға
дайындайды. Ңыста пешке от ж ағады . Малды науада, өзен
суаттарында суарады, кей жерде қүдьщтан қауғамен (қауғаньщ
не екенін түсіндіру) су алып суарады. Отқа ағаш бүтайды,
к есед і, ж а р а д ы . А у л а н ы к а р д а н т а за р т а д ы . Б а л а л а р ғ а
150
ауладағы ағаш ты ң бүтақтары н қардан тазартуды үйрету.
Қүстарға жем беру, үя жасауды көрсету, жасату.
Еңбекті жергілікті жердің өлкелік, аймақтық ерекшелігіне
б а й л ан ы сты ш а р у а ш ы л ы қ тү р л е р ін е б а ғы тта у . М ал
шаруашылығымен айналысатын өңірде мал кайыру, суару,
жем беру, шөп салу сияқты іс-өрекеттерді, үлкендердід еңбегін
бақылату. Қ азақ халқының көсіптік ерекшелігіне төн салт-
дөстүрі — саятш ылық, қүсбегілік, ат баптау, асау үйрету,
кү р ы қ салу, тазы салып, аң аул ау ж айы нда түсінік беру.
Сонымен катар баска да халықтардың үлттык ерекшелігін
еңбекте бейнелей білуге үйрету.
Достарыңызбен бөлісу: |