Институты

өрігітерден буын, сөз, сөйлем құрату. Оларды оқи білу, кісі 
аттары на байланы сты сөздерді бас өріптен бастап құрауға 
үйрену.
Ү ш іниіі кезең. Ж ай сөйлемдерді сөзге талдату, сөйлемдегі 
сөздердің орналасу ретін тиянақтап сұрау. Мысалдар ойлату. 
О й ы н-ж атты ғулар ж ү р гізу ; в, е, ф, к, ө, ю, я, э, х, ч, һ, ь 
дыбыстарын үйрету. Олардың өріп таңбаларын таныстыру. 
Кеспе өліппені, суреттерді пайдаланып сөз, сөйлем қүрату. 
Оларды талдау. Ойын-жаттығу жүмыстарын ж үргізу. Сауат 
аш у үрдісінде сөздік қорды байыту, байланыстырып сөйлеуді 
үй рету. Сөздік ойы ндарға белсенділігін артты ры п, шагын 
мөтіндерді оқуға ж аттықтыру.
ҚОЛ Ж АТТЫ Қ ГЫ РУ Ш М Ы С Ы
Балабақш ада ж азу жүмысы арнайы жеке жүргізілмейді. 
Б а л а л а р га баспа түріндегі өріп элементтерінен ж ең іл сөз, 
сөйлем жаздыру. Ж азу кезінде партада дүрыс отыру, қаламды 
дүрыс үстауға үйрету.
Дөптердің қажеттігі, оньщ беттері, дөптер жолы, оң ж ақ, 
сол ж а қ шеті, жоғары, төмен жағы, ортасы деген үғымдарды 
игерту. Кеспе өліппеден тапқан дыбыстарды дөптер жольша 
орналастыра білуге ж аттықтыру,
Б а л а л а р ғ а ө тіл ге н ды бы сқа о р ай өз к а л а у ы н ш а не 
төрбиешінің айтуы бойынша қара қарындаш пен (дүрысы — 
сурет контурын) салу, суреттің астына қүрылым мен сөздің 
дыбыстык күрамьш арнайы белгілермен белгілету.
Б ал ал ар д ы ң қолы н ж а тт ы қ т ы р у үш ін та қ т а ға (ж үқа 
ф ан ер т а қ т а й өр балад а болу кер ек) тү р л і-т ү с ті бормен 
жаздырып дағдыландыру.
Балалардың саусақтары тез шаршайды, сондықтан саусақ 
бүлшьщ еттерін жетілдіру үшін арнайы ж аттыгулар жасату. 
Т ақтаға бормен түрлі ирек, ілмек, сопақша, үшбүрыш, тік 
бүрьнп сияқты ритм икалы қ (ырғақтық) өрнектерді жазуды 
игерту.
Б а л а л а р баспа ө р іп те р д і ж а з ғ а н д а оны ң кей б ір 
өлем еттерінің, бөліктерінің қай ж а қ қ а қ а р а й өзгеретінін 
сызықтың бағыты бойынша айтып беруге тиісті.
Олар баспа өріп пен кіші өріптің ж азы лу ерекшеліктерін 
меңгереді.' Атауларды (термин) дүрыс қолданып айта білуге 
ж аттықтырылады.
172

КОМПЬЮГЕРД7 ПАЙДАЛАНУ
Ә леум еттік өмір сүраны сы на сай, төрбие-білім беру 
үрдісінде компьютерлік сауаттылықтың алатын орны ерекше.
Б о л а ш а қ т а (бар л ы қ б а л аб ақ ш ад а) б а л а б а қ ш а л а р д а
к о м п ью тер д і 
п а й д ал а н у д ы ң
қ а ж е т т іл іг і 
ж ай ы н д а 
А.Н.Давидчук, С. И.Новоселова, Е.Глушкова, т.б. ғалымдар өз 
зерттеулерінде ғылыми түрде дөлелдеп берді. Компьютерлік 
с а у а т т ы л ы қ а р қ ы л ы б алан ы ң тан ы м ы кең ей іп , ойы 
жүйеленеді, адалдыққа, үқыптылыкқа, іскерлікке үйренеді.
Компьютерлік ойьшдар баланың ойлау, қиялдау қабілетін 
дамытады. Компьютерді балабақшада пайдалану кең өріс алуы 
аса қажет.
Б а л а л а р д ы
төрб иелей 
оты ры п, 
білім
берудегі 
концептуалды қ мәселелерді ж аңаш а үйымдастыруды іске 
асыру - өмір талабы. Педагогтар қауымына заманға лайықты 
ж а ң а адам д ай ы н д ау д а, төрбиелеуде өр балан ы ң іш кі 
мүмкіндіктерін пайдаланып, дара қасиеттерін жетілдіріп, жеке 
түлғаны қалыптастыру міндеті жүктеледі.
С ауат аш у кезең ін д е б ал ал ар д ы ң п си х о л о ги ял ы қ, 
ф и зи ологи ялы қ ерекш еліктерім ен тікелей санасқан жөн. 
Осыған орай, сауат ашу жүмыстары түрлендіріп, мақсатты 
ойындар мен ырғақты қи мыл-қозғалы стар, бейнелеу өнері, 
математика, айналамен таныстыру кешенді үйымдастырылады. 
Әсіресе балалардьщ тілін дамыту т. б. пөнаралық, пөніпгілік 
б ай лан ы стар д ы ң н егіздерін қолдана оты ры п, төрбиеш і- 
өдіскерлер шығарымпаздықпен бағдарлама мақсатын жүзеге 
асыруға тиіс.
КӨРКЕМ ӘДЕБИЕТ
М ектепалды д а я р л ы қ тобы на а р н ал ған б ағд ар л ам а 
бойынша 5-6 жастағы баланьщ сөздік қорын байыту, сөйлеу 
тілін дамыту, сөйлем қүрап, жүйелі сөйлеуге үйрету, естіген, 
көргенін өңгімелеп беруге баулу міндеті қойылып отырғаны 
мөлім. Бүл жөнінде балалардың жасына лайы қты көркем 
әдеби ет ш ы ға р м а л а р ы н оқы п беру, о қы л ған ш ы ғарм а 
мазмүнын өңгімелетіп айтқы зу, мақал-мөтел оку, ж үмбақ 
жасыру сияқты жүмыстар ерекше орын алады. Олай болса, 
балабақшадан осы мақсатты ескере отырып, біз 5-6 жастағы 
балаларға қосымша ретінде көркем өдебиет шығармаларының 
тізімін беріп отырмыз.
Т өрбиеш і тіл д ам ы ту, сөйлеуге үй рету, сау ат аш у
173

сабақтары кезінде бұл шығармаларды балаларға оқып береді. 
Әңгімелеп беріп, мазмүнын өздеріяе айтқызады. Ж аттауға 
үсы н ы л ы п о ты р ға н ш ы ғ а р м а л а р д ы оқы п , тү сін д ір іп , 
жаттатады .
Көркем шығармаларды оқу сабак барысында тіл дамыту 
сабақтарына берілген сағаттар есебінен іске асады. Ал жүмбақ 
ш еш у, м ақ ал-м өтел оқу ж үм ы сы да өр сабақтың мазмүн, 
м ақ са ты н а қ а р а й таңдап алы ны п, сабақ ж осп арлары н да 
көрсетіледі. Түрлі заттар мен іс-өрекетке байланысты төрбиеші 
балаларға өздігінен жүмбақ қүраты п айтқызады.
Балаларға ж еке ш ығармаларды оқып, тыңдата отырып, 
олардың кітапты өз беттерімен танып, таңдап, сүйіп оқуға 
үйренуін іске асыру керек. Ол үшін балаларға арналған суретті 
кітапшаларды, "Ж ы л он екі ай", "Балдырғанның базарлығы”, 
"Біздің кітап" деген жинақтарды, "Балдырған” журналын т. б. 
олардың өздеріне таратып беріп, 7-8 минут еркін танысуына 
мүмкіндік беру, кітаптың кайсысы қалай жасалғанын, қайда, 
к ім д ер ш ы ға р а ты н ы н а й ты п , к іта п су р еттер ін көрсетіп
әңгім елету, суретті кітап ш ал ар ж асату сияқты ж үм ы стар 
жүргізіледі. (Кітапша жасату үлгісін "Балдырған" журналынан 
үйренуге болады).
Әдеби ш ы ғар м алар м ен тан ы сты ра оты рып, төрбиеш і 
балаларды ш ы ғарм а ж анрлары н аж ы рата білуге үйретеді. 
Олардың тілін ширатып, көркем сөз өнерін сүйе білуге баулып, 
адамгершілікке төрбиелейді
Кітапты өздігінен пайдалана білу, күтіп таза үстау, оны 
топтағы, үйдегі кітап бүрышында сақтау, ретімен жинастыра, 
түптей білу дағдыларын калыптастырады.
Ойна да, ойлан Мектеп алды даярлық тобындағы балалар 

жүктеу/скачать 7,32 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: