Intel® «Болашақ үшін оқыту» ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына кіріспе

9-модуль 
Электрондық кестені пайдалану 
107 
Copyright © 2007 Intel Corporation                                                                       Intel®« Болашақ   үшін    оқыту»
Барлық құқығы қорғалған                                          ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына  
                                                                 кіріспе / 2 нұсқасы 
Жоспарлаймыз 
Оқушылардың  аттары  бар  отырғызу  жоспарының  кестесін 
құрыңыз. Келесі мысалдарға қараңыз. 
Оқушыларды отырғызу жоспарының мысалы 
Оқушыларды отырғызу жоспарының мысалындағы келесі сұрақтар бойынша 
ойланыңыз. 
Егер 
сіз 
жұппен 
жұмыс 
істесеңіз, 
өз 
ойларыңызды 
серіктесіңізбен талқылаңыз. Ойларыңызды қағазға  жазған немесе отырғызу 
сызбасын жасаған дұрыс.  

Бір  күнде  қанша  сыныпқа  сабақ  бересіз?  Сізді  ауыстыратын  мұғалімге 
жалпы сынып туралы қандай ақпарат қажет? Қанша отырғызу жоспарын 
жасағыңыз келеді? 

Әр  сыныпта  қанша  оқушы  бар?  Сыныпта  парталар  қалай  орналасқан? 
Парталардың  орналасуын  көрсету  үшін  кестедегі  ұяшықтарды  қалай 
пайдалануға болады? 

Сізді  ауыстыратын  мұғалімге  оқушылар  туралы  қандай  нақты  ақпарат 
беру керек? 
Қажет болса, Анықтама жетекшілігіне жүгініңіз.  
 
Ұяшықтарды, қатарлар мен бағаналарды қалай таңдайды. 

Электрондық кестелермен қалай жұмыс істейді? 

Ақпаратты қосу және онымен жұмыс. 

Электрондық кестелердегі ақпараттың сыртқы түрін өзгерту. 
Егер сіз бір күнде 
оқушылардың бір 
тобына сабақ берсеңіз, 
отырғызу жоспары бар 
бір кестені ғана құруға 
болады. Ал егер 
бірнеше сыныпқа сабақ 
берсеңіз, онда кестенің 
бірнеше бетін құру 
қажет (оны қазір 
істемесеңіз де болады, 
бірақ аса күрделі екінші 
тапсырмаға уақыт 
берілгенде басқа 
сынып үшін екінші бетті 
құру туралы 
ойланыңыз). 

9-модуль 
Электрондық кестені пайдалану 
Copyright © 2007 Intel Corporation                                                                            Intel®« Болашақ   үшін    оқыту»
Барлық құқығы қорғалған                                           ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына  
                                                                 кіріспе / 2 нұсқасы 
112 
8 - қадам. Егер есептеулер 
қажет болса, сәйкес 
ұяшықтарға нәтижелер емес,  
қажетті функциялар немесе 
формулалардың енгізілгеніне 
көз жеткізіңіз 
9 – қадам. Ақпараттың ең аз 
көлемін таңдаған дұрыс, 
әдетте бұл қорытынды 
есептеулердің нәтижелері мен 
қатарлардың немесе 
бағаналардың тақырыптары. 
10- қадам. Бұл кезеңде график 
үшін қате ақпаратты 
таңдағаныңыз 
анықталу мүмкін. Бұл жағдайда 
графикті жойыңыз және 
қайталап  жасап көріңіз. 
 
Пиктограммасы  бар  графикте  қандай  сандық  деректерді 
көрсеткіңіз келеді? Графикті құру үшін кестедегі ақпаратты қалай 
ұйымдастыруға  болады?  Қатарлар  мен  бағаналар  үшін  қандай 
белгілерді  пайдалануға  болады?  Қатарлар  мен  бағаналар 
бойынша ақпаратты есептеу үшін қандай формулалар қажет? 
 
Оқушыларға ақпаратты түсінікті ету үшін пиктограммалар ретінде 
қандай бейнелерді пайдалануға болады? 
Қажет болғанда, Анықтама жетекшілігіне жүгініңіз: 

Электрондық кестелермен қалай жұмыс істейді; 

Ақпаратты қосу және онымен жұмыс; 

Электрондық кестедегі ақпараттың сыртқы түрін өзгерту; 

Есептеулерде жүргізу; 

Диаграмманы құру. 
Орындаймыз 
1.
Бағдарламаны қосыңыз және жаңа кесте құрыңыз. 
2.
А1  ұяшығына  кестенің  атын  енгізіңіз.  Тақырыптың  сыртқы  түрін 
өзгертіңіз.  
3.
А3  ұяшығына  кестенің  бірінші  бағанасының  тақырыбын,  басқа 
тақырыптарды – оң жақтағы ұяшықтарға еңгізіңіз. 
4.
Әр  ұяшықтағы  мәтіннің  түзуленуін  өзгертіңіз.  Бағаналарды 
кеңейтуге болады. 
5.
Бағаналардың  тақырыптары  астындағы  ұяшықтарға  сәйкес 
ақпаратты енгізіңіз. 
6.
Әр  ұяшықтағы  мәтіннің  түзуленуін  өзгертіңіз.  Бағаналарды 
өзгертуге болады. 
7.
Сандарды  форматтаңыз.  Мысалы,  сіз  ақша  бірлігінің,  ондық, 
бөлшек  немесе  пайыз  форматын  таңдай  аласыз.  Қажет  болса, 
Анықтама  жетекшілігіндегі  сандардың  сандық,  ақшалық, 
пайыздық форматын қалай таңдайды бөліміне жүгініңіз. 
8.
Қажетті  есептеулерді  шығарыңыз.  Мысалы,  Қосынды  немесе 
ОртМӘН  қызметін  енгізуге  немесе  өз  формулаңызды  жазуға 
болады.  Қажет  болса,  Анықтама  жетекшілігінің  есептеулер 
жүргізу бөліміне жүгініңіз. 
9.
График  құруға  қажетті  ақпаратты  таңдаңыз.  Егер  көрші 
ұяшықтағы 
ақпаратты 
таңдау 
қажет 
болса 
(есептеулер 
нәтижелері  мен  бағаналардың  ескертуі),  бір  ұяшықтар  тобын 
таңдап,CTRL  пернесін  басыңыз  және  ұяшықтардың  басқа  түрін 
таңдаңыз. 
10.  Бірқатар бағаналары бар гистограмма түріндегі график құрыңыз. 
График  тақырыбы  ретінде  кестенің  тақырыбын  қолданыңыз. 
Қаласаңыз, Х пен У осьтері үшін атауларды енгізіңіз. 
Күрделілігі жоғары тапсырма 
Түрлі  түсті  таңдап  немесе  бояуды  қоса  отырып,  бағаналар  мен 
графиктің  фондық  аумағының  сыртқы  түрін  өзгертіңіз.  Сонымен 
қатар,  сіз  Х  пен  У  осьтері  үшін  тақырыптардың  және  графиктің 
тақырыбының  сыртқы  түрін  өзгерте  аласыз  (бөлім  соңындағы 
гистограмманың мысалына қараңыз) 

9-модуль 
Электрондық кестені пайдалану 
113 
Copyright © 2007 Intel Corporation                                                                       Intel®« Болашақ   үшін    оқыту»
Барлық құқығы қорғалған                                          ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына  
                                                                 кіріспе / 2 нұсқасы 
11.  Гистограммасы  бар  бетті  көшіріңіз.  Соңына  көшірілген  графикті 
орналастырыңыз. 
12.  Клиптердің  жиынтығын  ашып,  пайдаланғыңыз  келетін  бейнені 
таңдаңыз 
және 
суретті 
көшіріңіз. 
Қарапайым 
суретті 
пайдаланған  жөн  (Ескерту  Егер  сіз  Open  Office  Calc 
қолдансаңыз,  13  пен  14-  қадамдарды  өткізіңіз).  Қажет  болған 
жағдайда 
Анықтама 
жетекшілігіндегі 
клиптерді 
ұйымдастырушыдан  суретті  қалай  көшіреді  және  сақтайды 
бөліміне жүгініңіз. 
13.   Графикалық  редакторды  қосыңыз  және  бас  алаңға  көшірілген 
суретті 
енгізіңіз. 
Өрістің 
көлемін 
суреттің 
көлемімен 
сәйкестендіріңіз. 
Қажет 
болған 
жағдайда 
Анықтама 
жетекшілігіндегі  сурет  салу  үшін  холсттың  өлшемін  қалай 
өзгертеді бөліміне жүгініңіз. Файлды ыңғайлы бумада сақтаңыз.  
14.  Кестелер  редакторындағы  екінші  графикке  оралыңыз  және  оны 
көшірілген 
бейнемен 
бағаналарды 
форматтай 
отырып, 
пиктограммалар  бар  графикке  айналдырыңыз.  Егер  сіз  Open 
Office  Calc  қолдансаңыз,  бағаналарды  алдын  ала  дайындалған 
графикалық бейнелермен форматтаңыз. Қажет болған жағдайда 
Анықтама  жетекшілігіндегі  пиктограмманы  қалай  құрады 
бөліміне жүгініңіз. 
12 мен 13 - қадамдар. 
Компьютерде бейнені іздеу және 
сақтау үдерісі қиын болу мүмкін, 
Әсіресе егер кейбір  
бағдарламалардың атаулары 
бейтаныс болып, дегенмен 
нұсқауларға қарасақ, қиындықтар 
туындамау керек. 
Гистограмма. Күрделілігі жоғары тапсырма мысалы
 
Күрделілігі жоғары тапсырма 
Графиктегі әр бағана үшін түрлі бейнелерді пайдаланумен 
12-15 қадамдарды қайталаңыз (Ескерту. Егер сіз  Open Office 
Calc қолдансаңыз, графиктегі түрлі бейнелерді 
пайдаланыңыз. Бөлім соңындағы пиктограммалары бар 
графиктің мысалына қараңыз). 

9-модуль 
Электрондық кестені пайдалану 
Copyright © 2007 Intel Corporation                                                                            Intel®« Болашақ   үшін    оқыту»
Барлық құқығы қорғалған                                           ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына  
                                                                 кіріспе / 2 нұсқасы 
114 
Пиктограмма. Күрделілігі жоғары тапсырманың мысалы 
15.  Барлық  кестелер  мен  графиктердің  аттарын  өзгертіңіз  және 
қажетсіз беттерді жойыңыз. 
16.  Бірінші  кесте,  одан  кейін  гистограмма  мен  пиктограммасы 
бар 
график 
тұратындай 
етіп, 
беттердің 
тәртібін 
орналастырыңыз. 
17.   Жұмысты сақтаңыз. 
Тексереміз 
Кестеңізге  қараңыз.  Оның  келесі  элементтерден  тұратынын 
тексеріңіз: 
 
барлық  талап  етілетін  есептеулер  мен  таңдалған  обьект 
туралы сандық ақпараты бар кесте; 
 
ақпаратта  көрсетілетін  бағананың  диаграмма  (гистограмма) 
және пиктограммасы бар график; 
 
аттары өзгертілген және дұрыс тәртіппен орналасқан беттері 
бар кесте. 
Егер  қандай  да  бір  элементтер  болмаса,  оларды  қосыңыз. 
Қаласаңыз 
басқа өзгерістерді енгізіңіз. Жұмысыңызды сақтауды ұмытпаңыз. 
Талқылаймыз 
Келесі сұрақтардың жауаптарын талқылаңыз. 
 
Пиктограммалары бар графикте қандай ақпарат көрсетіледі? 
Пиктограмма ақпаратты түсінуде қалай оңайлатады? 
 
Мұндай графикті құру барысында қай тапсырма қиын болды? 
Оны қалай орындадыңыз? 
 
Ақпараттың  қандай  түрлері  пиктограммалары  бар  графикте 
көрсетілуі мүмкін? 

9-модуль 
Электрондық кестені пайдалану 
115 
Copyright © 2007 Intel Corporation                                                                       Intel®« Болашақ   үшін    оқыту»
Барлық құқығы қорғалған                                          ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына  
                                                                 кіріспе / 2 нұсқасы 
Сынып тізімі 
Көптеген мұғалімдерде оқушылар туралы деректері бар сыныптың тізімі 
бар.  Сынып  тізімін  құру  және  оқушылардың  сабаққа  қатысуын  есепке 
алу үшін компьютерді қалай қолдана аласыз? 
Жоспарлаймыз
  
Сынып тізімі мен қатысу кестесін құрыңыз. Келесі мысалдарға қараңыз. 
Қатысу журналының мысалы
 
Сынып тізімінің мысалы
 
Келесі  сұрақтарды  ойлаңыз  және  егер  жұппен  жұмыс  істесеңіз, 
серіктесіңізбен  өз  ойларыңызды  талқылаңыз.  Ойларыңызды  қағазға 
жазған  немесе  ақпаратты  жақсы  орналастыру  үшін  кестенің  үлгісін 
жасаған дұрыс. 
 
Оқушылар  туралы  қандай  ақпарат  қажет?  Олардың  мекен 
жайларын, телефон номерлері мен ата-аналарының/қамқоршыларының 
есімдерін білу қажет пе? 
 
Қатысу  туралы  ақпаратты  қалай  тіркейсіз?  Оқушылар  келмеген 
немесе кешіккен күндерде тіркеу жүргізесіз бе? 
 
Жеке беттерде ақпаратты қалай ұйымдастыруға болады? 
 
Электрондық кестелермен қалай жұмыс істейді; 
 
Ақпаратты қосу және онымен жұмыс; 
 
Электрондық кестелердегі ақпараттың сыртқы түрін өзгерту.  

9-модуль 
Электрондық кестені пайдалану 
Copyright © 2007 Intel Corporation                                                                            Intel®« Болашақ   үшін    оқыту»
Барлық құқығы қорғалған                                           ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына  
                                                                 кіріспе / 2 нұсқасы 
116 
4- қадам. Тақырыптар 
тізімін кеңейтуге болады. 
5- қадам. Нақты деректер 
есте қалмайтындықтан, бұл 
тапсырманы орындау 
барысында жалған 
ақпаратты қолдануға 
болады. 
12-қадам. Шекаралар мен 
бояудың түсі «сән» үшін 
емес, анық көрініс үшін 
енгізілетінін есте сақтаңыз. 
Орындаймыз
 
1.
Программаны  қосыңыз  және  алдында  жасаған  сыныптың  журналы 
бар кестені ашыңыз. 
2.
Кестені  жаңа  кітапқа  көшіріңіз.  Қажет  болған  жағдайда,  Анықтама 
жетекшілігінідегі  электрондық  кестенің  көшірмесін  қалай  жасайды 
бөліміне жүгініңіз. Журналы бар кестенің жаңа құжатта орналасқанына 
назар аударыңыз. Сынып журналы бар құжатты жабыңыз. 
3.
Кестенің тақырыбын «Оқушылыр туралы мәлімет» деп өзгертіңіз және 
беттің атын «Сынып тізімі» деп өзгертіңіз. 
4.
А3 және В3 ұяшықтарында «Фамилия» мен «Аты» деп бағаналардың 
тақырыптарын  сақтаңыз.  Бағаналарадың  тақырыптарын  енгізіңіз:  С3 
ұяшығында «Туылған жылы» Д3 ұяшығында – «Мекен жайы (көше, үй, 
пәтер)»,  Е3  ұяшығында  –  «телефон»,  Ғ3  ұяшығында  –«Ата-
аналарының  аттары».  3  қатарға  қалған  бағаналардың  басқа 
тақырыптарын жойыңыз. 
5.
А 
мен 
В 
бағаналарының 
қатарларындағы 
оқушылардың 
фамилиялары  мен  аттарын  қалдырыңыз.  С  –  ден  Ғ-ке  дейінгі 
бағаналарға жетіспеген ақпаратты жаза отырып, кестені толтырыңыз. 
Бастапқы кестедегі бағалар туралы басқа ақпараттарды жойыңыз. 
6.
Қаласаңыз,  мәтін  мен  бағаналардың  көлемін,  ақпараттың  ұяшықта 
орналасуын өзгертіңіз. 
7.
Бетті  көшіріңіз.  Беттің  тақырыбы  мен  атын  «қатысу  журналы»  деп 
өзгертіңіз. 
8.
С-ден  Ғ-ке  дейінгі  бағаналардың  мазмұнын  жойыңыз.  3-қатардың 
үстіне бір қатар енгізіңіз. 
9.
С4–тен  G4-ке  дейінгі  ұяшықтарға  оқу  аптасының  күндерін  енгізіңіз 
(қысқаша).  С-ден  G-ге  дейінгі  бағаналардың  көлемін  ақпараттың 
автоматты түрде сыйуы үшін өзгертіңіз.
 
10.  Апта күндері белгіленген ұяшыққа мерзімді енгізіңіз. 
11.   9-бен-10  қадамды  тағы  үш  аптаға  бағаналарды  құру  мақсатында 
қайталаңыз. 
12.   4  аптаның  әрқайсысында  бағаналарды  көзбен  ажырату  үшін 
ұяшықтардың шекаралары мен түсін қосыңыз. 
13.   Оқушылар  қатыспаған  немесе  кешіккен  күндер  үшін  пайданылатын 
әріптерді  немесе  символдарды  енгізіңіз.  Одан  кейін  кестенің  бос 
жеріне  бұл  әріптердің  немесе  символдардың  нені  білдіретіні  туралы 
ақпаратты енгізіңіз. 
14.  Жұмысты сақтаңыз. 
Күрделілігі жоғары тапсырма
С3–G3  ұяшықтарын  біріктіріңіз,  сонда  10-қадамда  мерзімдер 
туралы  ақпарат  енгізіледі  (бөлім  соңындағы  мысалға  қараңыз). 
Қажет  болса,  Анықтама  жетекшілігінің  ұяшықтарды  қалай 
қосады бөліміне енгізіңіз. 
Күрделілігі жоғары тапсырма
Оқушыларды қатыспағаны немесе кешіккені туралы қосымша 
ақпараты бар коментарии немесе түсінікті қосыңыз (бөлім соңындағы 
мысалға қара). Қажет болса, Анықтама жетекшілігінің ұяшыққа 
түсініктемелерді қалай енгізеді бөліміне жүгініңіз
. 

9-модуль 
Электрондық кестені пайдалану 
117 
Copyright © 2007 Intel Corporation                                                                       Intel®« Болашақ   үшін    оқыту»
Барлық құқығы қорғалған                                          ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына  
                                                                 кіріспе / 2 нұсқасы 
Қатысу журналының кестелері. Күрделілігі жоғары тапсырманың мысалдары. 
Тексереміз
 
Кестеңізді қарап шығыңыз. Оның келесі элементерден тұратынына көз 
жеткізіңіз: 
 
бұған  дейін істеген  сынып  журналындағы  оқушылар  туралы  қысқаша 
ақпарат пен сынып тізімі бар кесте; 
 
оқушылар  қатыспаған  немесе  кешіккен  күндер  туралы  ақпараттан 
тұратын қатысу журналы; 
 
ақпараттың 
көрінісі  мен 
түсінігін 
жеңілдететін, 
ұяшықтардың 
шекаралары мен түсі. 
Егер қандай да бір элемент болмаса, оны қосыңыз. Қаласаңыз, басқа да 
өзгерістерді енгізіңіз. Жұмысыңызды сақтауды ұмытпаңыз. 
Талқылаймыз 
Келесі сұрақтардың жауаптарын талқылауға дайын болыңыз. 
 
Оқушылар  туралы  ақпараты  бар  сынып  тізімі  мен  қатысуды  тіркеу 
журналы жұмысыңызды жеңілдете ме? 
 
Кестеге қандай ақпаратты қосуға болады? 
 
Сіз  орындаған  бірінші  кестелер  мен  тапсырмадан  бұл  тапсырма 
қалай ерекшеленеді? 
2-жаттығу. Жасалған педагогикалық құралдарды 
көрсету  
1-  қадам. Көрсетудің алдында 
1.  Өз  бетіңізше  немесе  әріптесіңізбен  қандай  жұмыс  туралы  айтқыңыз 
келетінін шешіңіз. 
2.
Келесі сұрақтардың жауабын талқылаңыз. 

бұл  ресурс  сіздің  сыныптағы  жұмысыңыздың  тиімділігін  қалай 
арттыра алады? 

қандай басқа таңдаушылар ресурсты құруда сізге көмектесті? 

сіз қандай жаңа біліктіктер мен дағдыларды меңгердіңіз? 

жатығуды  орындау  барысында  қандай  мәселелерді  кездестірдіңіз 
(біреуін келтіріңіз)? Оны қалай шештіңіз? 
 
 

9-модуль 
Электрондық кестені пайдалану 
Copyright © 2007 Intel Corporation                                                                            Intel®« Болашақ   үшін    оқыту»
Барлық құқығы қорғалған                                           ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына  
                                                                 кіріспе / 2 нұсқасы 
118 
2-қадам. Көрсету барысында 
1. Жұмысыңызды басқа тыңдаушыларға көрсетіңіз. 
2. Басқаларға баяндаңыз: 
 
бұл  ресурс  сыныптағы  жұмысыңыздың  тиімділігін  қалай 
арттыруы мүмкін; 
 
өнімді жасауда басқа тыңдаушылар қалай көмектесті; 
 
қандай жаңа біліктіктер мен дағдыларды үйрендіңіз; 
 
жаттығуды 
орындау 
барысында 
қандай 
мәселелерді 
кездестірдіңіз (біреуін келтіріңіз), оны қалай шештіңіз? 
3. Көрсетілімнен кейін жұмыстарыңызға келесі сұрақтарды қойыңыз. 
 
Ресурсыңыздан  оларға не ұнады? Неге? 
 
Ресурсты жақсартуда олар қандай ұсыныстарды енгізе алады? 
4.  Әріптестеріңіздің  берген  түсініктеме  мен  ұсыныстары  үшін  оларға 
алғысыңызды білдіріңіз. 
Үй тапсырмасы. Рефлексия
 
Бұл  модульде  қарастырылған  жаттығулар,  әрекет  түрлері,  біліктер 
мен  тәсілдер  туралы  ойланыңыз.  Сұрақтарға  жауаптар  жазып  және 
келесі модульдің басында оларды талқылауға дайын болыңыз. 
1.  Көрсетілім  кезінде  талқыланған  ресурстарды  еске  түсіріңіз. 
Олардың  қайсысы  туралы  көп  білгіңіз  немесе  өзіңіз  жасағыңыз 
келеді? Бұл ресурстар сыныптағы журналыңыздың тиімділігіне қалай 
әсер етеді? 
2.  Білім беру үдерісіне оқушылардың анағұрлым қатысуы және білім 
беру  тәжірибесін  жақсарту  мақсатында  ақпараттың  таралуы  мен 
нәтижелерді өңдеу, деректерді жинақтау мен талдау үшін Интернетті, 
мәтінді  редакторлау  бағдарламаларын,  электрондық  кестелерді, 
мультемедия  мен  басқа  технологияларды  қалай  пайдалануға 
болады? 

9-модуль 
Электрондық кестені пайдалану 
119 
Copyright © 2007 Intel Corporation                                                                       Intel®« Болашақ   үшін    оқыту»
Барлық құқығы қорғалған                                          ХХІ ғасырдың ақпараттық және білім беру технологияларына  
                                                                 кіріспе / 2 нұсқасы 
9-модуль түйіні
 
1-қадам 
Бұл  модульде  не  үйрендіңіз?  Өзіңіздің  және  басқа  қатысушылардың 
ойларын жазыңыз. 

жүктеу/скачать 7,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: