Қыпшақ хандығы Қарахан мемлекеті (942-1212)


Жалайыр тайпасынан шыққан белгілі тарихшы: Қадырғали Жалайыри



бет4/4
Дата02.12.2023
өлшемі441,24 Kb.
#131705
1   2   3   4
Байланысты:
8-сaбақ

261. Жалайыр тайпасынан шыққан белгілі тарихшы: Қадырғали Жалайыри

Қыпшақ хандығы (ХІ-ХІІІ ғ. басы)
  • Қыпшақтардың тарихи деректердегі атаулары:
  • Шығыста: қыпшақтар
  • Русьте: половецтер
  • Еуропада: командар
  • «Қыпшақ» этнонимі алғаш кездеседі: көне түрік руна ескерткішінде
  • . ХІ ғ. басында Қимақ қағанаты құлаған кезде оның территориясы өтті: Қыпшақ хандығына
  • ХІ ғ. ортасында оғыз тайпаларын Сыр аумағы мен Каспий даласынан ығыстырып шығарған: қыпшақтар
  • Қыпшақ мемлекеті осы елдермен байланыс орнатты: Русь, Византия, Венгрия
  • «Ұлы Дала» деп аталатын өңір: Алтайдан Дунайға дейінгі жер
  • Бұл өңір Дешті Қыпшақ (Қыпшақ даласы) депте аталды

Дешті Қыпшақ даласы екі ірі бірлестікке бөлінді: Батыс және Шығыс
  • Батысы: Дунайдан Еділге дейін (Тоқсоба әулеті басқарды)
  • Шығысы: Еділден Алтайға дейін (Елбөрілі әулеті басқарды)

  • 269. Қыпшақ қағанаты қаншаға бөлінді: 2
  • Оң қағанатының ордасы: Жайық өз. бойындағы Сарайшық
  • Сол қағанатының ордасы: Сыр өз. бойындағы Сығанақ (ең қуаттысы)

  • 270. Қыпшақ этносы мен мемлекеттілігінің қалыптасы кезеңі:

VII-VIII ғғ.
Батыс Түрік қағанатының құрамы
VIII-XI ғғ.
Қимақ қағанатының құрамы
XI-XIII ғғ.
Дербес Қыпшақ қағанаты
  • Қыпшақ халқы қалыптасуының қорытынды кезеңін үзген жағдай: Монғол шапқыншылығы
  • Қазақ, башқұрт, татар және т.б. халықтардың ұлт ретінде қалыптасуының негізін қалаған: қыпшақтар
  • «Олар (қыпшақтар) түйе, ірі қара, қой мен ешкі, жылқыға өте бай. Оларда жүк таситын мал орасан көп, біздің ойымызша бүкіл әлемде мұндай байлық ешкімде жоқ» жеп жазған: Плано Карпини
  • ХІ-ХІІ ғғ. Сыр бойындағы (Жент, Янгикент) қалалары мен Маңғыстау жері қолында болды: Қыпшақтардың

Қыпшақтар Қарахан билеушілерімен өзара күрделі қарым-қатынаста болғандығын айтқан: М.Қашғари
276. Қыпшақтар мен Хорезмдіктер арасындағы соғыстарды тоқтатты: монғолдардың жаулап алуы
277. В.А.Пархоменконың еңбегі: «Жылнамалардағы қыпшақ эпосының іздері»
  • Русь мемлекеті мен қыпшақтар арасында тығыз байланыстар болғандығын айтады

  • 278. «Аз и Я» еңбегінің авторы: О.Сүлейменов
  • «бейбітшілік пен достық кезінде ғана славян тіліне түркі сөздері ене алды»


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет