Қысқаша дәріс курсі
Геоинформатиканың негізгі терминдері
жүктеу/скачать 460 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- « әлеуметтік ортадағы ақпараттық үрдістер мен жүйелердің рөлін, құрылу әдістерінің,бұл үрдістердің техника көмегімен күшеюін зерттейтін ғылым»
- « Информатика –ғылыми ақпараттардың құрлымын және жалпы қасиеттерін, оны жинауды, сақтауды,іздеуді, қайта өңдеуді, таралуын және әр түрлі салаларда қолданылуын зерттейтін ғылым саласы»
| Геоинформатиканың негізгі терминдері.
Географиялық ақпараттық жүйелер туралы түсінік. Ал енді география,информация, автомитика денен үш түбірден тұратын «геоинформатика» терминінің мағынасына тоқталып өтелік. Ағылшын ғылыми әдебиеттерінде бағдарламалау, қолданбалы математика, бағдарлама тілдері және операциялық жүйелерін қосқандағы ЭЕМ жасау және қолданудың әр түрлі бағдарламаларын білдіретін Infomatics және Computer Science деген терминдер бар.Алайда ағылшын терминологиясында соңғы кезге дейін информатика мағынасына тең термин жоқ болды, бірақ geogeafik Information system- GIS термині кеңінен қолданылуда.Тек жақында ғана Geoinfomatics термині ағылшын әдебиеттеріне енгізіле бастады. Картогарфиялық глоссарийде «географиялық мәліметтерді негізінен, картографияда өңдеу үшін ақпараттардың қолданылуыдеп анықтылатын Geomatigue француз термині де орысшаға жақын.Егер «геоинформатика» сөзінің анықтамасына келетін болсақ, кибернетиеа терминлерінің сөздігінде оған « әлеуметтік ортадағы ақпараттық үрдістер мен жүйелердің рөлін, құрылу әдістерінің,бұл үрдістердің техника көмегімен күшеюін зерттейтін ғылым» Ал Кеңес энсиклопедиялық сөздігінде берілген анықтама біршама басқаша: « Информатика –ғылыми ақпараттардың құрлымын және жалпы қасиеттерін, оны жинауды, сақтауды,іздеуді, қайта өңдеуді, таралуын және әр түрлі салаларда қолданылуын зерттейтін ғылым саласы» ГАЖ анықтамасының толық және негізгі элементі ретінде «кеңістікке» деген көрсеткішті, операциялық функционалдық мүмкіндіктер мен жүйелердің қолданбалы бағытын атап айтуға болады.ГАЖ терминологиясын ағылшын және неміс тілдері ортасында реттеу әрекеттері олардың синоним екендігіне көз жеткізіп,бір –бірімен тығыз байланыста деген ойға әкеледі.Мысал ретінде Б.Хоффман –Велленхофтың балама ретіндегі неміс тіліндегі аббревиатуралар жиынтығының түсінігін қарастырасыз. LIS-Frank (1980) –lanl – Informations- system GIS- Rarker (1988) – Geographishes – Informations- System UIS- Frisch (1988) – Umwelt – Informations- System RBS- Wieser (1988) –Raum – Bezugs – System RBIS- Geopbert (1987) – Raumbergenes- Informations- System KLIS-Eichhornet.al. (1988) –Kommunales land Informations- System Бұл атаулардың барлығы бір –бірімен құсас.К.Кларк орындаған нақты талдау бойышна ,академиялық және ғылыми саласында көптеген қолдау табатын, едәуір қарапайым атау – бұл географиялық ақпараттық жүйелер (geographic (al) Information system) екендігіне көз жеткізіледі және бұл стандарт сапасы ретінде болашақта қабылданатын нағыз керек атауға айналады. «Географиялық және географиялық емес» ақпараттық жүйелердің айырмашылығы жиналған мәліметтердің мазмұнына байланысты емес. Бұл жүйелердің біртекті «мәліметтер базасын» қолдануда мүлдем әр түрлі тұтас міндеттнгі жүйелерді, бідей мағлұматтарды жинау керек. Едәуір кең мағынада алар болсақ (тек қана маманданған географиялық емес), мәліметтер базасындағы жер бетінің жеке бөлігіне жататын және географқа ғана тән емес, мұнда топографиялық, геологиялық, демлграфияылқ, экономикалық немесе басқа мәліметтерді қолданула географиялық заңдылықтармен санасуымыз қажет. Негізінен ағылшын және оның артынша орыс тілі әдебиеттерінде көптеген ғылымдар ГАЖ –ды қарапайым жағдайдағы геоақпараттық технологияға ие болуға мүмкіндік беретін бағдарламамен қамтамасыз ететін ГАЖ-дың бөлігі ретінді түсіне бастады. ГАЖ –дың әр түрлілігінің бірі- интеграциалды ГАЖ –дар деп аталатын, ара қашақтық құбылыстардың өңделу функцияланулардың дамуы мен геоинформатикалық технологияның функциональды мүмкіндіктерін қосатын ара қашықтықтан зерделеу мәліметтері негізінде құралған жүйелер. жүктеу/скачать 460 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|