Спирография, пневмотахометрия туралы жалпы түсінік. Диагностикалық маңызы.
Спирография – ерекше аппараттардың көмегімен (спирометр, спирограф және т.б.) жүргізілетін тыныс алу қозғалысының көлемі мен жылдамдығын тіркеу әдісі. Бұл көптеген факторларға байланысты тыныс алу жүйесін зерттеуге арналған зерттеу.Сонымен қатар, спирографиялық зерттеулер қарсы көрсетімдермен шектелген. Спирографиялық зерттеуге арналған қарсы көрсетімдер:
Абсолютті қарсы көрсетімдер:
1. Кіші жастағы балалардың тобы (4 жасқа дейінгі).
2. Ақыл-ойы кем тұлғалар.
3. Зерттеуге мүдделі емес тұлғалар.
4. Өкпе-жүрек кемістігінің ауыр деңгейімен ауыратын тұлғалар.
5. Бұлшықеттің әлсіздігімен ауыратын тұлғалар.
6. Өкпеден қан кету.
7. Жақында миокард инфарктісіне шалдыққан тұлғалар (3 айдан аз).
8. Жақында инсульт алған тұлғалар (3 айдан аз).
9. Гипертониялық криз, жоғары артериялық қысым.
10. Анықталған аневризм (торакальды, абдоминальды, церебральды) немесе оларға күдіктену.
11.Кез келген шектеудің анықталған ауру синдромы.
12. Жақында кеуде жасушасы мүшелеріне, кеуде қуысына жасалған хирургиялық қатысу.
13. Дәрілік емдеуді қажетсінетін қояншық ауруы.
14. Деменция, сананың шатасуы.
15. Күрделіленген жүктілік.
16. Ерінартына байланыстырып бітеуге келмейтін жақсүйек-бет аппаратының аурулары мен жарақаттары.
Зерттеуді жүргізудің шарттары
1. Емдеуші дәрігермен алдын ала кеңесі, пациентке зерттеуді жүргізудің қажеттілігін анықтау.
2. Зерттеу аш қарынға немесе жеңіл тамақтанған кейінгі 1 сағаттан кейін не жеткілікті тамақтанғаннан кейінгі 2 сағаттан кейін.
3. Пациенттің киімі көкірек қуысын қыспауы тиіс.
4. Спирометриялық зерттеу көкірек қуысының тік күйінде жүргізіледі, осыған сәйкес отыруға не тұруға болады. Пациенттің тұрысы (отыру немесе тұру) көңіл-күйге, жасына, салмағына байланысты. Бірақ, тыныс алу тәсілдерін орындау кезінде кеудені еңкейтуге болмайды.
5. Зерттеуді күннің бірінші жартысында жүргізген дұрыс.
6. Өкпенің вентиляция қызметінің шынайы мәнін алу мақсатымен зерттеуді жүргізудің алдында кейбір аппараттарды қоспау қажет (дәрігермен кеңесу қажет). Дәрілік заттарды қабылдаудан бас тарта алмаған жағдайда жолдамаға және спирограмманың сипаттамасы кезінде препараттың атауын, қабылдау тәсілін, мөлшерін, соңғы рет қабылдаған уақытын көрсеткен жөн.
7. Зерттеуді бастар алдында 1,5-2 сағат бұрын темекі шегуден бас тарту.
8. Зерттеуді бастар алдында шамамен 4 сағат бұрын ішімдікті тоқтату.
9. Зерттеуді бастар алдында физикалық жүктемені 20 минут бұрын тоқтату.
10. Амбулаториялық науқастарға алдын ала 20 минуттай тыныққаны жөн. Қысқы уақытта тыныс алу жолдарының суық жоғары реактивтілігімен ауыратын
науқастарға спирографиялық зерттеу таза ауада жүргеннен кейінгі 1 сағаттан кейін жүргізіледі.
12. Жоспарлы зерттеуді бронхоскопиядан кейін немесе кейінгі 3 күн ішінде жүргізілмеуі тиіс (тек науқастың жағдайы нашарлаған жағдайда).
Пневмотахометрия (өкпе жылдамдығын өлшеу) — қалыптасқан дем шығару мен дем жұтқандағы барынша көп көлемді жылдамдықты өкпе қабынуының жылдамдығын метрлеу көмегімен зерттеу.[1]